Տնտեսության վիճակի և բյուջեի կատարողականի վերաբերյալ ֆինանսների նախարարի ներկայացումը դրական տպավորություն է թողնում, հատկապես ԵՄ ֆոնի վրա՝ բյուջեն կատարվում է, աշխատավարձերը վճարվում են, սակայն փաստերի վերլուծությունը ցույց է տալիս, որ կառավարության ներկայացուցիչները թվերի հետ խաղում են: Նման հայտարարություն այսօր ասուլիսի ժամանակ արեց ՀԱԿ ներկայացուցիչ, տնտեսագետ Վահագն Խաչատրյանը:
Հարցադրում անելով՝ որքանո՞վ է բավարար 4.1% տնտեսական աճը, Վ. Խաչատրյանը փաստեց, որ այդ աճը հիմնականում գոյացել է հանքարդյունաբերության հաշվին, ընդ որում՝ դա ոչ թե ինտենսիվ աճ է, այլ էքստենսիվ, քանի որ հանքանյութի գնանկման պարագայում ծավալներն են ավելացրել: Էներգետիկայի աճը պայմանավորված է ոչ թե տեղական արդյունաբերության աճով, այլ Իրանի հետ փոխգործակցության արդյունք է:
Վ. Խաչատրյանի խոսքով՝ նպատակադրվեց բյուջեի մուտքերը 101 մլրդ դրամով ավելացնել, սակայն ՊԵԿ-ին չմատնանշվեց, թե ում հաշվին է դա արվելու, որ ոլորտի ստվերն է վերացվելու, և խնդիրը բարդվում է փոքր ու միջին ձեռնարկությունների վրա: Ըստ նրա՝ ստվերի կրճատում չի նկատվում, չի փոխվել նաև հարկային մարմնի ստորին օղակների աշխատանքի բնույթը:
«Հայաստանի իշխանությունները չեն ուզում ստվերի հետ առնչություն ունենալ: Այսինքն՝ ստվերային տնտեսության կրճատման ինչ-որ ակնկալիք որ կար, տեղի չի ունենում: Սրա մեջ վտանգավոր միտում եմ տեսնում, որ հաջորդ ամիսներին հարկայինն իր հին ոճով է աշխատելու՝ մտնել, տուգանել և մի կերպ գումարները հավաքել, հակառակ դեպքում լուրջ խնդիր կունենանք բյուջետային ծախսերն ապահովելու առումով»,- ասաց Վ. Խաչատրյանը:
Նա նշեց, որ բյուջեի ապահովման մեջ մեծ տեղ պետք է ունենային միջզգային կառույցներից ստացվող վարկային միջոցները, սակայն ԱՄՀ-ն նախատեսվող 60 մլն դոլարի վարկային տրանշը հետաձգել է՝ առանց որևէ բացատրության, իսկ ոչ պաշտոնական բացատրությունն այն էր, որ դժգոհ են հարկահավաքությունից և մաքսային բարեփոխումների դանդաղ ընթացքից:
«Առաջին լրատվական»-ի հարցին` ՊԵԿ-ը դուրս կգա՞ տարեսկզբին հրապարակված՝ այս տարվա ընթացքում ստուգման ենթակա 2386 ձեռնարկությունների ցանկի սահմաններից և կամայական ստուգումների կանցնի՞, Հայաստանի գործատուների միության նախագահ Գագիկ Մակարյանը պատասխանեց, որ ստուգումները հիմնականում այդպես կատարվում են` որոշ շեղումներով:
Նրա կարծիքով` ՊԵԿ-ն այժմ հայտնվել է 2 քարի արանքում` փոքր ձեռնարկությունների համար ստուգումները սահմանափակված են, և հարկավոր է հատուկ վարչապետի թույլտվությունը, մյուս կողմից էլ արտոնյալ և ստուգումների համար արգելված գոտիներ կան: Դրա պատճառով ՊԵԿ-ը դժկամությամբ է գնում բարեփոխումների՝ մտահոգություն ունենալով՝ արդյոք ամեն մի բարեփոխման արդյունքում չի՞ կորցնում հարկեր հավաքելու գործիքներ:
Մակարյանը նկատեց, որ եթե ՊԵԿ-ը չապահովի հարքահավաքության առաջարդված ծավալը, վերջում ինքն է մեղավոր դուրս գալու: Հարկեր/ՀՆԱ հարաբերակցությունը 17.36% է, որը հարևանների համեմատ ամենացածր ցուցանիշն է, մինչդեռ հարկերի ամենաբարձր մակարդակը մեր երկրում է:
Վ. Խաչատրյանի բնութագրմամբ` մեր երկրում ոչ ոք բարեփոխում չի ուզում անել պետական կառույցներում և ոչ ոքի արդարացնել պետք չէ, քանի որ խաղի կանոնները որոշվել են Սերժ Սարգսյանի կողմից, թվերը տրվել են, ասվել է՝ ինչքան հավաքել, ինչքան տալ իրենց ու բյուջեին և ինչքան դնել սեփական գրպանը: KPMG-ի մասնագետների գնահատականն է նաև, որ ՀՀ-ում ստվերը բյուջեից կրկնակի մեծ է: Նա հիշեցրեց, որ հարկային բարեփոխումների արդյունքում բոլոր ապրանքների վրա 10% մաքսային արժեք ավելացվեց, ինչը խիստ վնասեց տեղական արտադրությանը: