«Առաջին լրատվական»-ի զրուցակիցն է Հելսինկյան ասոցիացիայի նախագահ Միքայել Դանիելյանը:
-Պարոն Դանիելյան, Դուք նոր եք վերադարձել Բելառուսից, որտեղ, որպես իրավապաշտպան, իրականացնում էիք դիտորդական առաքելություն: Ի՞նչ զուգահեռներ կարող եք անցկացնել Հայաստանի և Բելառուսի ռեժիմների միջև:
-Ես, որպես փորձագետ, Բելառուս եմ մեկնել հունվարի 24-ին Միջազգային դիտորդական առաքելության հրավերով: Միջազգային դիտորդական առաքելությունը չի հետևում քաղաքական գործընթացներին, այլ զբաղվում է միայն իրավապաշտպաններին աջակցություն ցուցաբերելով: Առաքելությունը զբաղվում էր նաև դատարանների մոնիտորինգով: Ես այնտեղ հայտարարեցի, որ իմ նպատակը իրավապաշտպաններին բարոյական աջակցություն ցույց տալն է, որպեսզի նրանք իմանան, որ մենակ չեն: Բելառուսի իրավապաշտպաններն, ի դեպ, լավ մասնագիտացված են և լավ են աշխատում: Այնտեղ ես հանդիպել են Բելառուսի Հելսինկյան կոմիտեի նախագահ Օլեգ Գուլակի հետ: Մեր և Բելառուսի ռեժիմները նման են նրանով, որ հալածանքները և բռնաճնշումները ընդդիմադիրների, այլախոհների նկատմամբ երկու երկրներում էլ սկսեցին Նախագահի ընտրություններից հետո: Այնտեղ մայրաքաղաքի կենտրոնում չէին սպանել տասը մարդու: Բելառուսում ձերբակալել էին մեծ թվով մարդկանց, որոնց թվում էին նաև Նախագահի թեկնածուներ, ազդեցիկ մարդիկ, որոնց հետևից կարող է գնալ ժողովուրդը: Ի տարբերություն Հայաստանի` Բելառուսում իշխանությունների նշանակետում էին հայտնվել նաև իրավապաշտպանները, հարձակվել էին նաև ընդդիմադիր թերթերի խմբագրությունների վրա: Բելառուսում խուզարկություն են անցկացրել նաև իրավապաշտպանների գրասենյակներում, նրանցից առևանգել են համակարգիչներ, դիսկեր: Բելառուսի նախագահ Ալեքսանդր Լուկաշենկոն ճնշել է և՛ իրավապաշտպաններին, և՛ ընդդիմադիր գործիչներին: Մեզ մոտ դեռ չեն ճնշել իրավապաշտպաններին: Իսկ իրավապաշտպանների համար խիստ դժվար և ծանր է այդ պայմաններում աշխատելը:
-Ըստ Ձեզ` ինչո՞վ է դա պայմանավորված:
-Մեր իշխանությունները, հավանաբար, Լուկաշենկոյից ավելի խելոք են:
-Եվրամիությունը նախատեսել է Բելառուսի իշխանությունների նկատմամբ կիրառել պատժամիջոցներ, ընդհուպ` արգելել Բելառուսի շուրջ 160 պաշտոնյաների` մուտք գործելու Եվրամիության երկրներ: ԵՄ-ն մտադիր է վերականգնել նաև Բելառուսի նախագահ Ալեքսանդր Լուկաշենկոյի վիզայի արգելքը: Նույն պատժամիջոցը նախատեսվում է կիրառել նաև Բելառուսի բարձրաստիճան մի շարք պաշտոնյաների հանդեպ, որոնք առնչություն են ունեցել նախագահական ընտրություններից հետո բողոքի մասնակիցների դեմ բռնաճնշումներին: Ըստ Ձեզ` ինչու՞ ՀՀ իշխանությունների նկատմամբ եվրոպական կառույցները խուսափում են կիրառել պատժամիջոցներ:
-Ես հետաքրքրվել եմ, թե ինչու Հայաստանում ձախողվեց մոնիտորինգը: Ինձ թվում է` առաջին հերթին դա կապված է Բելառուսի աշխարհագրական դիրքի հետ: Սրանից զատ, Լուկաշենկոն խոստացել էր մի շարք ծրագրեր իրականացնել եվրոպական երկրների, առաջին հերթին` Գերմանիայի և Լեհաստանի հետ, սակայն վերջին պահին նրանց խաբեց: Լուկաշենկոյին հավանաբար նայում են արդեն որպես անկառավարելի երևույթի: Լուկաշենկոն ճնշում է բոլոր նրանց, որոնք այս կամ այն կերպ նպաստում են քաղաքացիական հասարակության ձևավորմանը և լիբերալ արժեքների տարածմանը:
-Ի՞նչ հետաքրքիր դեպք կհիշեք Ձեր առաքելությունից:
-Հետաքրքիրը, թերևս, այն է, որ ԱՄՆ սենատը Առաքելության` այնտեղ գտնվելու օրերին հայտարարել էր, որ նախկին ԽՍՀՄ երկրների իրավապաշտպաններն իրականացնում են անկողմնակալ գործունեություն: Մյուսն այն է, որ իրավապաշտպանները երկար ժամանակ չէին բացում դռները ԿԳԲ-ի աշխատակիցների առջև, և նրանց հաջողվեց նոթբուքերով փախել պատուհանից: Երբ դռները բացեցին, տեսան, որ նրանք անհետացել են: ԿԳԲ-ն այնտեղ շարունակում է աշխատել սովետական մեթոդներով և ճնշում է այլախոհներին:
-Հույս ունե՞ք, որ եթե եվրոպական կառույցները կիրառեն պատժամիջոցներ, այդ երկրում կլինեն փոփոխություններ:
-Այնտեղ բոլոր իրավապաշտպանները միանշանակ պնդում են, որ պետք է կիրառել պատժամիջոցներ` և՛ վիզաների հարցում, և՛ ֆինանսական առումով: Նրանք նույնիսկ կարծում են, որ պետք է լինեն ավելի լուրջ ճնշումներ:
-Դուք Հայաստանից միակ իրավապաշտպանն եք, որը տասը տարի առաջ, երբ մեր երկիրը պատրաստվում էր անդամակցել Եվրոպայի խորհրդին, հայտարարեցիք, որ ՀՀ-ի անդամակցությունը ԵԽ-ին վաղաժամ է: Հունվարին լրացավ տասը տարին, ինչ մենք դարձել ենք ԵԽ անդամ: Այս ընթացքում ի՞նչ հետևություններ եք հասցրել անել:
