Այսօր Աստրախանում տեղի է ունենալու հայ-ռուս-ադրբեջանական եռակողմ հերթական հանդիպումը, որն այս տարվա ընթացքում արդեն երրորդն է:
Հիշեցնենք, որ առաջինը տեղի ունեցավ Սոչիում` հունվարի 25-ին, որից հետո համանախագահները հայտարարեցին, որ եռակողմ հանդիպման ընթացքում ներկայացվել են որոշակի նոր գաղափարներ, որոնց վերաբերյալ կողմերը պետք է իրենց դիրքորոշումը հայտնեին երկու շաբաթվա ընթացքում: Այդ ընթացքում Ադրբեջանը հայտարարեց, որ դրական է համարում Մադրիդյան նորացված առաջարկները, որ ներկայացվել են Սոչիում: Իսկ Հայաստանը ո՛չ այդ երկու շաբաթների, ո՛չ հետագա շաբաթների ընթացքում այդպես էլ որեւէ գնահատական չտվեց Սոչիի առաջարկներին` հայտարարելով, որ բանակցության հիմք ընդունում է Մադրիդյան սկզբունքները, որոնք ներկայացվել են 2007 թվականի նոյեմբերին: Այդ իրավիճակը շարունակվեց մինչեւ հունիսի 17-ը, երբ տեղի ունեցավ այս տարվա արդեն երկրորդ եռակողմ` հայ-ռուս-ադրբեջանական հանդիպումը, այս անգամ արդեն Սանկտ Պետերբուրգում: Այդ հանդիպումից մեկ օր անց տեղի ունեցավ Չայլուի հայտնի դիվերսիան, երբ ադրբեջանական դիվերսանտի զոհ դարձան չորս հայ զինծառայողներ: Հայաստանը դա որակեց իբրեւ եռակողմ հանդիպման բովանդակությունից Ադրբեջանում առաջացած խուճապի արտահայտություն:
Եվ ահա, այսօր արդեն տեղի է ունենում երրորդ եռակողմը: Ու հարցն այժմ երեւի թե ոչ այնքան այն է, թե ի՞նչ է տեղի ունենալու հանդիպման ընթացքում, այլ այն, թե ի՞նչ կարող է տեղի ունենալ հանդիպումից հետո:
Առաջին եռակողմից հետո Ադրբեջանն էր գոհ, երկրորդից հետո` Հայաստանը: Ո՞վ է գոհ լինելու երրորդից հետո` Հայաստա՞նը, թե՞ Ադրբեջանը: Իսկ գուցե ոչ մեկը եւ ոչ էլ մյուսը, այլ Ռուսաստանը, կամ ընդհանրապես` Ամերիկան եւ Ֆրանսիան: Իրավիճակը սկսել է հիշեցնել աշխարհաքաղաքական լաբիրինթոս, որում, սակայն, իրականում հայտնվել են հայաստանյան եւ ադրբեջանական հասարակությունները, որոնք վերջին շրջանում սկսել են մարդկային կյանքերի գնով վճարել հակամարտության կարգավորման գործընթացի ներկայիս իրողությունների համար: Հերթական եռակողմ հանդիպումը շարունակելո՞ւ է երկկողմ մարդկային կորուստների ընթացքը, թե՞ վերջ է դնելու այդ շղթային: Դա այն հարցն է, որ երեւի թե հուզում է թե՛ հայկական, թե՛ ադրբեջանական կողմերի հասարակություններին:
Խնդիրն այն է, թե արդյո՞ք հակամարտության կարգավորման գործընթացի մեջ ներգրավված քաղաքական գործիչներին իրապես հուզում է այն, թե ինչ է հուզում հասարակություններին: Դատելով այն բանից, որ հասարակությունները ստիպված են արդեն եռակողմ հանդիպումների ընթացքի եւ արդյունքների մասին դատողություններ անել հիմնականում դրանց հաջորդող իրադարձությունների ընթացքում արձանագրվող մարդկային զոհերի քանակից` կարող ենք ենթադրել, որ այդ հանդիպումների ընթացքում հասարակությունների շահը եւ ակնկալիքները եթե հաշվի էլ առնվում են, ապա միայն ամենավերջինը:
