Արտագաղթում են հիմնականում մարզերից

Չնայած կառավարության մշակած «օգնության» տարբեր ծրագրերին` Հայաստանի մարզերի բնակչությունն արտագաղթում է, և որքան էլ որ մեր վիճակագրական տվյալները խնամքով թաքցնում են երկրից մեկնողների իրական ցուցանիշները, անհերքելի է, որ հանրապետության արդեն բազմաթիվ գյուղեր ու քաղաքներ բնակչության մեծ արտագաղթի խնդիր ունեն: Փորձագետների գնահատմամբ, ՀՀ կառավարության ջանքերը աննշան են մարզերում իրադրության բարելավման հարցում: Հիմնականում, պայմանավորված աշխատուժի տեղական շուկա մուտքի հնարավորությունների բացակայությամբ և ցածր աշխատավարձերով, միգրացիոն գործընթացը շարունակում է ներգրավել մարզային քաղաքների և գյուղերի բնակիչներին` ամենաքիչն ազդելով Երևանի վրա:
Ուշագրավ են այս ուղղությամբ Հայաստանում ԵԱՀԿ երևանյան գրասենյակի և «Առաջադեմ սոցիալական տեխնոլոգիաներ» ՀԿ-ի կողմից 2008 թվականին անցկացված վերջին ուսումնասիրության տվյալները, համաձայն որոնց, աշխատանքային միգրացիայի հոսքի մեջ գերակշիռ տեղ է զբաղեցրել Հայաստանի գյուղական բնակչությունը (44%): Աշխատանքային միգրանտների ընդամենը 23%-ն են եղել Երևանի, իսկ մեկ երրորդը` այլ քաղաքային բնակավայրերի բնակիչներ: Ինչ վերաբերում է մշտական միգրանտներին, նրանց 45%-ը եղել են մարզային քաղաքներից, 28%-ը` Երևանից, իսկ 27%-ը` գյուղական բնակավայրերից: Թեև հարցվողների թիվը Հայաստանի մարզերից յուրաքանչյուրում բավարար չէր ճշգրտության բարձր մակարդակ ապահովելու համար, այնուհանդերձ, կարելի է կատարել որոշ եզրահանգումներ: Այսպես, պարզվել է, որ աշխատանքային միգրացիայի տեմպն ամենաբարձրն է Շիրակում, Գեղարքունիքում, Արագածոտնում, Վայոց Ձորում և Տավուշում: Ինչ վերաբերում է մշտական միգրացիային` այստեղ առավել ակտիվ են եղել Գեղարքունիքը և Տավուշը: Ընդհանուր առմամբ, միգրացիոն ակտիվության ամենաբարձր մակարդակն արձանագրվել է Գեղարքունիքում: 2002-2007 թթ. ընթացքում արտաքին միգրացիոն գործընթացներին մասնակցել է այս մարզի բնակչության 15%-ը:
Հետազոտության շրջանակներում հնարավոր եղավ համեմատել մշտական միգրանտների, աշխատանքային միգրանտների և ուսանող միգրանտների մեկնման երկրները: Բոլոր այդ խմբերում ամենաշատ միգրանտներ ուղևորվել են Ռուսաստանի Դաշնություն: Աշխատանքային միգրանտների 96%-ն ուղևորվել է Ռուսաստան: Ակնհայտ է, որ մշտական միգրանտների հիմնական մասը նույնպես ուղևորվել է Ռուսաստան. նրանց 71%-ը բնակություն է հաստատել Ռուսաստանում: