Տնտեսական մրցակցության պաշտպանության պետական հանձնաժողովն իր կայքում տեղադրված հաղորդագրությամբ պարզաբանում է, թե ինչու են բարձրացել պանրի գները: «ՀՀ ՏՄՊՊՀ-ն տարբեր առիթներով բազմիցս հայտարարել է, որ գների կարգավորման գործառույթ չունի, սակայն ձեւավորված ոչ ճիշտ ավանդույթի համաձայն` լրատվամիջոցները շուկայում ցանկացած ապրանքատեսակի գնի փոփոխության վերաբերյալ պարզաբանման համար դիմում են hանձնաժողովին:
Հանձնաժողովը գների փոփոխությունը դիտարկում է բացառապես իբրեւ մրցակցության սահմանափակման հնարավոր գործողություն եւ բացառապես` բարձր կենտրոնացվածություն ունեցող ապրանքային շուկաներում:
Չնայած դրան` վերջին օրերին պանրի շուկայում նկատված գնաճի երեւույթների վերաբերյալ պարզաբանման համար լրագրողները դարձյալ դիմում են հանձնաժողով:
Ուստի հերթական անգամ ստիպված ենք անդրադառնալ հարցի, որի հասցեատերն իրականում մենք չենք:
Նշենք նաեւ, որ պանրի շուկան նախորդ 10 տարիների ուսումնասիրության արդյունքներով երբեւէ բարձր կենտրոնացվածություն չի ունեցել:
Ավելին` բոլորովին վերջերս շուկայի կառուցվածքի ուսումնասիրության նպատակով հանձնաժողովը դիմել է ՊԵԿ, որտեղից ստացված տեղեկատվությունը դարձյալ հաստատել է, որ 2010թ. առաջին եռամսյակում պանրի արտադրությամբ զբաղվել է 57 տնտեսվարող սուբյեկտ, իսկ երկրորդ եռամսյակում` 78: Այսինքն` ընկերությունների թիվն ավելացել է 21-ով, ինչը ազատ տնտեսական մրցակցության մասին վկայող եւս մեկ փաստարկ է:
78 տնտեսվարող սուբյեկտից բաղկացած շուկայում հակամրցակցային համաձայնությունը, մեղմ ասած, անիրական է: Հատկապես որ հանձնաժողովի կատարած դիտանցումները վկայում են, որ պանրի արժեքը փոխվել է ոչ բոլոր վաճառակետերում եւ ոչ հավասար չափով: Օրինակ, հոկտեմբերի 22-ի տվյալներով, «Լոռի» տեսակի պանիրը երեւանյան խոշոր սուպերմարկետներում վաճառվում է 1900-ից 2400 դրամի սահմանում:
Նույն տեսակի պանրի առավելագույն արժեքը 2800 դրամ է: Սակայն դա վերաբերում է ամենաբարձր յուղայնությամբ օժտված պանրին:
Այդուհանդերձ, որոշ լրատվամիջոցներում հայտվեցին հրապարակումներ, որտեղ պանրի գնի փոփոխությունը մեկնաբանվում էր իբրև հակամրցակցային համաձայնություն, իսկ հանձնաժողովը մեղադրվում էր այդ ենթադրվող հակամրցակցային համաձայնությունը չբացահայտելու համար:
Այնուամենայնիվ, հաշվի առնելով պանրի` որպես սոցիալական ապրանքատեսակի կարեւորությունը հայ սպառողի համար` հանձնաժողովն իր կողմից փորձել է պարզել, թե պանրի գնի բարձրացման ինչ հիմնավոր պատճառ կա:
Այդ նպատակով հանձնաժողով են հրավիրվել պանրի արտադրությամբ զբաղվող մի շարք տնտեսվարող սուբյեկտների ներկայացուցիչներ:
Տնտեսվարողների ներկայացրած պարզաբանման համաձայն` գնի բարձրացման հիմնական գործոնը կաթի մթերման գնի ավելացումն է:
Այսպես, պանրի արտադրությամբ զբաղվող ընկերությունների ղեկավարները նշում են, որ 1 կիլոգրամ պանրի ստացման համար պահանջվում է միջինը 9 լիտր կաթ (բազային յուղայնությամբ): Կաթը ձեռք է բերվում գյուղացիական տնտեսություններից: Պայմանավորված սեզոնայնության գործոնով, կերի գնի բարձրացումով, ինչպես նաեւ կաթի ծավալների կրճատմամբ՝ վերջին շրջանում գյուղացիական տնտեսությունների կողմից առաջարկվող կաթի գինն ավելացել է: Այսպես, եթե հունիս-հուլիս ամիսներին իրենք 1 լիտր կաթի դիմաց վճարել են 110 դրամ, ապա հոկտեմբերի 15-ից կաթը ձեռք են բերել 145 դրամով:
Այսպիսով, տնտեսվարողների բերած հիմնավորումների համաձայն` պանրի գնի փոփոխությունը բացառապես տնտեսական գործոնների ազդեցության հետևանք է: Իսկ պանրի գների վերահսկողությունը դուրս է հանձնաժողովի լիազորություններից»:
