Ադրբեջանական Turan լրատվական գործակալության փոխանցմամբ՝ Քառնեգիի հիմնադրամի վաշինգտոնյան կենտրոնում ընթանում է «Հարավային Կովկաս. հակամարտություններ ու լուծումներ» խորագրով երկօրյա կոնֆերանսը, որին մասնակցում են տարբեր երկրների տասնյակ փորձագետներ ու մեկնաբաններ։
Դրանում հիմնական քննարկման առարկաներից մեկը դարձել է Ղարաբաղյան հակամարտության կարգավորումը։ Միչիգանի համալսարանի պրոֆեսոր և արտաքին քաղաքական գծով Հայաստանի նախագահի նախկին խորհրդական Ժիրայր Լիպարիտյանը հայտարարել է, որ գոյություն ունի Ղարաբաղյան հակամարտության խաղաղ կարգավորման երկու տարբերակ.
«Առաջին սցենարով Ռուսաստանը դառնում է հիմնական խաղացող, իսկ երկրորդ սցենարով՝ Հայաստանն ու Ադրբեջանն իրենք են ուղիղ երկկողմանի բանակցությունների միջոցով հանգում խնդրի լուծմանը։ ԱՄՆ-ն ու Եվրոպան գործնականում ինքնակամ հեռացել են Հարավային Կովկասի սառեցված հակամարտությունների կարգավորումից՝ նախաձեռնությունը զիջելով Ռուսաստանին։
Ադրբեջանը ենթարկվում է միջազգային լայն ազդեցությանը, մինչդեռ Ռուսաստանը միակ երկիրն է, որն ունակ է ճնշում գործադրել Հայաստանի վրա։ Այդ դեպքում խնդրի լուծումը կլինի այնպիսին, ինչպիսին որ ցանկանում է Ռուսաստանը։ Ես չգիտեմ, թե ԱՄՆ-ն ու եվրոպական երկրները որքանով են պատրաստ ընդունել Ղարաբաղյան հակամարտության կարգավորման այդ տարբերակը։
Սակայն Ռուսաստանը բաց է թողել խնդրի լուծման իր հնարավորությունը, քանի որ Կրեմլի նախաձեռնած «Մոսկվա-Երևան-Բաքու» ձևաչափը չաշխատեց, և Մոսկվան կորցրեց խնդրի լուծման իր տարբերակը պարտադրելու ունակությունը։
Միևնույն ժամանակ ավելի ձեռնտու է հայ-ադրբեջանական ուղիղ կարգավորման սցենարը՝ թեև ներկայումս դա իրատեսական չի թվում։ Արդյոք ի վիճակի՞ են հայերն ու ադրբեջանցիները նստել բանակցային սեղանի շուրջ։ Ես կարծում եմ, որ այլ տարբերակ չկա, քանի որ եթե նրանք անձամբ դա չանեն, ապա նրանց փոխարեն դա կանի մեկ ուրիշը։
Ես չեմ բացառում ռազմական գործողությունների վերսկսման հավանականությունը, ինչը հիրավի բարձր է երկու պատճառով. ա) յուրաքանչյուր պատահականություն ի վիճակի է հանգեցնել իրավիճակի թեժացումը, բ) հակամարտող կողմերից յուրաքանչյուրը կարող է որոշել, որ տվյալ պահին գերազանցություն ունի հակառակորդի նկատմամբ և փորձել օգտվել այդ առավելությունից։
Եթե միջազգային հանրությունը ցանկանում է կանխել իրավիճակի թեժացումը, ապա նա պետք է նախաձեռնի լուրջ բանակցություններ։ Խոսքը չի գնում Հայոց ցեղասպանության վերաբերյալ Ֆրանսիայի նախագահ Նիկոլա Սարկոզիի երևանյան հայտարարության մասին, որով նա փորձում էր տպավորություն թողնել հայերի վրա։ Նա հասկանում է, որ ԱՄՆ-ը նահանջում է, և ցանկանում է առավելության հասնել Ղարաբաղի խնդրի քննարկման ժամանակ։
Նմանատիպ «հեշտ» դիվանագիտությունն ամենավնասակարն է, քանի որ այն չի ենթադրում լուրջ մոտեցում։ Դա նաև վերաբերում է նախագահ Օբամայի ու պետքարտուղար Քլինթոնի նմանատիպ հայտարարություններին։ Հակամարտող կողմերը շատ են լսել այդպիսի հայտարարություններ և անգամ իմունիտետ ձեռք բերել այդ քաղաքականության նկատմամբ»։
