«Հայաստան» համահայկական հիմնադրամի ամենամյա հերթական հեռուստամարաթոնի ավարտից հետո տարբեր գնահատականներ են հնչում տեղի ունեցածի կապակցությամբ, գնահատվում է հանգանակված գումարի չափը, շատերը գոհ են, մի մասը՝ դժգոհ, մի մասը անտարբեր է և ամեն ինչ ընդամենը համարում է ձևական մի արարողակարգ, որ կատարվում է ամեն տարի, սակայն որի արդյունքները չեն երևում՝ արդեն քանի տարի է: Մյուսները հակադարձում են, որ իրականում հիմնադրամը շատ գործ է անում, որը պարզապես պետք է տեսնել, և կարելի է տեսնել, եթե կա ցանկություն:
Այդ խայտաբղետ գնահատականների, խաչաձև որակումների և մեկնաբանությունների առանցքում, սակայն, ընկած է մի կարևոր հարց՝ որքանո՞վ է Հայաստան համահայկական հիմնադրամը համապատասխանում նոր ժամանակի պահանջներին, չափանիշներին, մտածողությանը: Ի վերջո, նոր ժամանակներ են թե՛ Հայաստանում, թե՛ աշխարհում: Ոչ միայն Հայաստանում են հասարակական լուրջ գիտակցական տրանսֆորմացիաներ տեղի ունենում, արժեքային վերանայումներ, տեխնոլոգիական հեղափոխություն, այլ նաև սփյուռքում՝ թե՛ ներհամայնքային կյանքում, թե՛ համաշխարհային կյանքի համատեքստում, որի մի մասն էլ արտերկրում ապրող մեր հայրենակիցներն են:
Ինչքանով է «Հայաստան» համահայկական հիմնադրամը՝ որպես կառույց, իր կառուցվածքային և բովանդակային բաղադրությամբ համապատասխանում այդ նոր իրողություններին, նոր չափանիշներին, նոր պահանջներին: Որքանով է հիմնադրամը համարժեք առկա վերափոխումներին Հայաստանում և սփյուռքում, նոր մտածողության ի հայտ գալուն, նոր իրողությունների և պատկերացումների ի հայտ գալուն:
Համաշխարհային տնտեսական ճգնաժամից հետո հատկապես աշխահում փոխվում է մարդկանց պատկերացումը տնտեսական համակարգերի, ֆինանսական մեխանիզմների գործունեության հանդեպ, փոխվում է աղքատի վերաբերմունքը հարուստի հանդեպ, փոխվում է հանրային վերաբերմունքը ունևոր խավի հանդեպ, այն մեկ տոկոսի հանդեպ, որը տնօրինում է երկրների հարստությունների մեծ մասը: Ուզենք թե ոչ՝ այս ամենը առնչություն ունի նաև հայությանը, որովհետև մենք ապրում ենք այս աշխարհում, որովհետև մենք, ինչքան էլ ուզենք քաղաքական և քարոզչական նպատակներից ելնելով՝ ինքներս մեզ «հայկական աշխարհ» պարտադրել, իրականում ընդհանուր աշխարհի մի մաս ենք և չենք կարող չկրել, առավել ևս՝ սփյուռքում, այդ աշխարհի միտումների ազդեցությունը:
Ահա այդ համատեքստում, հանդիսանալով գլոբալ հայկական կառույց, «Հայաստան» համահայկական հիմնադրամը պետք է մշտապես քայլի ժամանակին համընթաց և նույնիսկ ինքը որոշակիորեն առաջ անցնի ժամանակից, ինքը նոր ժամանակ բերի համահայկական կյանքում: Մենք կարծես թե շատ ենք տարվում վիճակագրական ցուցանիշներով, մինչդեռ «Հայաստան» հիմնադրամը, վիճակագրական գործիք լինելուց առաջ, պետք է լինի արժեք, կենսունակ և ժամանակին համընթաց քայլող, արդիականության զգացումը երբեք չկորցնող գործիք: Այդպիսի՞ն է արդյոք հիմնադրամը: Մենք կարո՞ղ ենք արդյոք հիմնադրամի հերթական մարաթոնին նայելով՝ խոսել այդ ժամանակի համարժեքության և համընթացության մասին, թե՞ ավելի է ակնհայտ դառնում ժամանակից հետ մնալու իրողությունը:
Երևի թե ժամանակն է հասունանում, որ հայ հասարակությունում և համայն հայության շրջանում դիսկուրս ծավալվի այդ թեմատիկայով, քանի դեռ մեր համազգային կյանքի արդյունավետության տեսանկյունից կարևոր պոտենցիալ պարունակող գաղափարը վերջնականապես չի վերածվել ֆորմալ մի կառույցի, որը ոչնչով չի տարբերվի, ասենք, սփյուռքի նախարարության մի ինչ-որ բաժնից կամ վիճակագրական ազգային ծառայության մի ինչ-որ վարչությունից:
