Ռուսաստանցի հայ գործարար Լևոն Հայրապետյանի «անկեղծությունն» իսկապես հետաքրքրական իրավիճակ է առաջացրել Հայաստանի իշխանական համակարգի, մասնավորապես՝ օլիգարխիայի մասով: Բանն այն է, որ առաջին անգամ է, երբ այսպես ասած՝ «հոգեհարազատ» արժեհամակարգի ներկայացուցիչ գործարարը հայտարարում է Հայաստանում օլիգարխիկ համակարգը քանդելու անհրաժեշտության մասին:
Եթե այդ մասին հայտարարում է Շառլ Ազնավուրը, դա այլ բան է՝ էլի զարմանալի, սենսացիոն, գուցե առավել սենսացիոն, բայց այլ բան: Երբ այդ մասին հայտարարի որևէ արևմտահայ խոշոր գործարար, դա ևս այլ բան կլինի, այլ իրավիճակ, ու թերևս ոչ շատ սենսացիոն, որովհետև ըստ էության հայտնի է, որ Արևմուտքի հայ գործարարների զգալի մասի համար հայաստանյան իրականությունն իսկապես անընդունելի է: Բայց երբ այդպիսի հայտարարություն է անում, այսպես ասած, «մետրոպոլիան» ներկայացնող գործարարը, դա արդեն, կարծես թե, բոլորովին այլ խորքեր ունի: Եվ այդ իմաստով հետաքրքրական է իհարկե, թե ինչպես են նրա հայտարարություններին արձագանքելու հայաստանյան օլիգարխիան և իշխանությունը, թեև շատ դեպքերում, իհարկե, դա նույն բանն է:
Ի՞նչ են անելու։ Կբավարարվեն ընդամենը Լևոն Հայրապետյանին «հերետիկոսության» մեջ մեղադրելո՞վ, թե՞ ուղղակի և կոնկրետ գործողություններ կլինեն նրա «մոտ ու հեռու» ռուսաստանյան և հայաստանյան անցյալը բացահայտելու և ներկայացնելու ուղղությամբ՝ ցույց տալով, թե «իսկ խոսացողն ով է»: Կամ հնարավոր է, որ նախ փորձ կարվի, ի տարբերություն Հայրապետյանի, լռել՝ հասկանալու համար, թե ինչու նա խոսեց, իրականում ով կա, կամ ինչ կա նրա խոսքի հետևում: Այդ ամենը պարզելուց հետո երևի նոր կորոշվի նրան արձագանքելու ձևն ու բովանդակությունը, որովհետև գուցե հետո պարզվի, որ գործ ունեն ոչ թե հենց ուղղակիորեն Հայրապետյանի, այլ, ասենք, հենց «մետրոպոլիայի» հետ:
Ի վերջո, կարող է մեկ էլ պարզվել, որ Հայրապետյանին «անկեղծացրել» կամ «ոգի» է տվել իսկապես «մետրոպոլիան»՝ դժգոհ լիելով Հայաստանի օլիգարխների պահվածքից: Իսկ ինչից կարող էին դժգոհել: Դե, ասենք, նրանից, որ օլիգարխները բավարար չափով չեն դիմադրում Սերժ Սարգսյանի ներքին ու արտաքին քաղաքականության այն նյուանսներին կամ ասպեկտներին, որոնք կարծես թե վկայում են այդ քաղաքականության ակնհայտ արևմտյան վեկտորի մասին:
Գաղտնիք չէ, որ Հայաստանի օլիգարխիկ համակարգը Ռուսաստանի համար այն հուսալի հենքն է, որը կարող է նրան ապահովել Հայաստանի վրա գրեթե լիակատար տնտեսա-քաղաքական վերահսկողություն: Երբ այդ հենքը չլինի, կարող է չլինել նաև այդ վերահսկողությունը, այսինքն՝ եթե օլիգարխիան նահանջի, կարող է նաև Հայաստանի վրա ռուսական տոտալ վերահսկողությունը նահանջել:
Հայաստանի օլիգարխիան, անկասկած, նախ կփորձի ճշտել, համոզվել, թե ինչի հետ գործ ունի իրականում, նոր միայն կմտածի պատասխանի մասին: Հավանաբար, նույն կերպ կվարվի նաև իշխանությունը, թեև այդ առումով իշխանության տեղեկացվածության աստիճանը կարող է փոքր-ինչ ավելի բարձր լինել:
Լուսանկարը` «Հայկական ժամանակ»-ի
