«Առաջին լրատվական»-ի «Սիրանկյուն» հաղորդաշարի հերթական թողարկման հյուրն է ռեժիսոր, դերասան Աշոտ Ադամյանը
– Պարոն Ադամյան, վերջերս ՀԱԿ հանրահավաքում Դուք քննադատեցիք հայկական հեռուստասերիալները: Մամուլում անդրադարձ եղավ, որ Դուք էլ եք հայկական չորս սերիալում նկարահանվել: Դուք էլ նշեցիք, որ եթե այսօր որակով սերիալում նկարահանվելու առաջարկ լինի, պատրաստ եք այսօր էլ նկարահանվել: Սերիալի լավի ու վատի չափանիշը ո՞րն է:
– Աշխարհը հիմնված է լավ և վատ սկզբունքների վրա: Անշուշտ, սերիալում էլ կա լավի և վատի չափանիշ: Հարկ է նշել, որ սերիալները` «սապոնային օպերաները», ի սկզբանե ստեղծվել էին խոհանոցում կանանց ժամանակը մի քիչ թեթև անցկացնելու համար: Եվ հիմա բոլոր այն երկրները, որոնք զարգացման ճանապարհ ունեն անցնելու, դառնում են այդ «սապոնային օպերայի» զոհերը: Մենք այսօր դրա զոհն ենք: Իմ համոզմունքն այնպիսին է, որ մենք` որպես պետություն, դեռևս չենք կայացել և չենք կարողացել մեր տարածքը կազմակերպել այնպես, որ հպարտությամբ կարողանանք ասել` այլևս ունենք կառուցված պետություն, որը հստակ ձևավորում է իր մշակութային դաշտը, որում ներգրավված է արվեստն իր բոլոր ժանրատեսակներով: Հեռուստասերիալների այս գերիշխանությունը կարելի է համեմատել մի ժամանակ մեծ տարածում գտած լոտոների հետ, երբ մարդը չուներ հեռանկար և հույսը դնում էր պատահականությունների վրա: Եվ եթե այսօր սերիալարտադրությունում ունենանք մի փոքր հաջողված օրինաչափություն, կարելի է դա համարել բացառություն կամ պատահականություն: Լավ սերիալների պայմաններն են` լավը ստեղծում է լավ պատվիրատու, երբ դրա իրագործման համար կանչում է լավ կատարողներ, այսինքն` պրոֆեսիոնալ մարդկանց, ովքեր պատասխանատու են սցենարի, գեղարվեստական արտացոլման, նրա լիցքի, բովանդակության համար:
– Չորս սերիալները, որոնցում Դուք նկարահանվեցիք, չարդարացրի՞ն սպասելիքները:
– Իհարկե չարդարացրին: Ի գիտություն նրանց, ովքեր մտահոգ են իմ ստեղծագործական անցած ճանապարհի բովանդակային լիցքով, ուզում եմ հայտնել, որ ես, սերիալում նկարահանվելով, նպատակ եմ ունեցել ստանալ նորմալ ապրանք, բայց ելնելով այն իրավիճակից, թե ովքեր են պատվիրատուները, կատարողները, այնքան թերություններ կան, որ լավ ապրանք չես կարող ստանալ: Ես առանց կեղծելու եմ ասում, որ եթե լինի բովանդակալից, հետաքրքիր առաջարկ, անպայման նորից կզբաղվեմ:
– Իսկ արդյոք դաշտում այսօր տեսնո՞ւմ եք լավ սցենարիստի, ռեժիսորների, որ երբ Ձեզ առաջարկեն, միանգամից կհամաձայնեք:
– Ո՛չ, չկա, քանի որ ձեր նշած մասնագետներն առայժմ ձեռք չեն մեկնում սերիալներին: Դաշտում դեռ գործում են նրանք, ովքեր այս դաշտը փորձադաշտ են համարում: Սերիալները կարողացել են այնպես ներառել ամբողջ հեռուստատեսային և «կինոդաշտը», որ այստեղ լուրջ բան ակնկալել դժվար է, քանի որ պատվիրատուն անգրագետ է:
– Անցումային երկրներում նման անորակ սերիալները ինչի՞ կարող են հանգեցնել:
– Բնականաբար, ազդեցությունը թե՛ մատաղ սերնդի, թե՛ մեծահասակների վրա բացասական է: Եկեք չմոռանանք, որ մեծահասակ մարդը այս երկրում ապրում է պատրանքներով, տեսլականներով, հեռանկարներով և ապրում է բոլոր այն դաշտերում, որ սփռում են իր վրա հեռուստատեսությունը, մամուլը, արվեստը: Իսկ հիմա բոլոր սերիալներում գործող բոլոր կերպարներն իրար վրա մուննաթ են գալիս, և արդյունքում ստեղծվում է մուննաթի հսկայական մի դաշտ, իսկ սերը այդ ամենում շատ քիչ է…
– Եվ այդ մուննաթը մեր իրական կյանք է տեղափոխվում…
– Իհարկե, ինչպես կարող է չտեղափոխվել, եթե դու ամեն օր քո կողքին տեսնես քառակուսի իր, որը բացի այն, որ խոսում է, ցուցադրում է, անդադար քո կողքին է և անդադար մուննաթ է գալիս: Բնականաբար, այդ մուննաթի ինչ-որ մի չափ կփոխանցվի քեզ:
– Առհասարակ սա ծրագրվա՞ծ քաղաքականություն է, թե՞ պարզապես դաշտը կանոնակարգված չէ:
– Ես մի քիչ կզգուշանայի ասել` ծրագրված է, պարզապես այն մարդիկ, ովքեր սերիալային արտադրություն են ստեղծում, դժվար թե կարողանան ծրագրեր կազմել: Այստեղ ավելի շուտ գործում է իրավիճակային պահը, այսինքն` կա հնարավորություն, որ այդ գումարը մի քանի անգամ ավել ետ կստանան: Սա ընդամենը դառնում է արագացված երշիկային սպեկուլյատիվ վիճակ, այսինքն` էժան առնեմ, թանկ վաճառեմ: Միակ մղիչը, միակ հանգամանքը, որը տանում է առաջ սերիալարտադրությունը, արագ եկամուտներ ստանալու սկզբունքն է, իսկ թե ով գրի, ինչպես գրի, կարևոր չէ:
– Կարող ենք ասել` հասարակության մեծ տոկոսն է սերիալ դիտում, եթե հաշվի առնենք, թե վերջին շրջանում սերիալի դերասանուհու կյանքի դրվագը ինչ քննարկման առարկա դարձավ: Ինչո՞վ եք դուք սա պայմանավորում:
– Ես սա պայմանավորում եմ հասարակության շեղվածությամբ, ծուռ հայելու առկայությամբ: Անկեղծ ասած` ես ոչ էլ ուզում եմ այդ մասին խոսել, որովհետև սա այնքան անհասկանալի վիճակ է ստեղծում և պատրանք, որ իբր մենք Դուբայ, Միացյալ Նահանգներ ենք: Ոչ, սիրելիներս, դուք ոչ Դուբայ, ոչ Միացյալ Նահանգներ եք, ոչ պոռնոարտադրություն, ոչ նորմալ սերիալարտադրություն ունեք: Այսօր, ցավոք սրտի, վտանգված է նորմալ կինոն, խարխափում է իր դժվար վիճակի մեջ թատրոնը, նկարիչները փակված իրենց տներում նկարում են, մշակութային գործիչները դարձել են առանձին գործիչներ, այս ի՞նչ դաշտի մասին է խոսակցությունը և այս ի՞նչ աղջկա մասին է գնում այս հիմար բամբասանքների մակարդակի անհասկանալի քաշքշոցը: Ինձ հետաքրքիր չեն ոչ այդ աղջիկը, ոչ այդ նկարները, ոչ այն մարդիկ, ովքեր մտահոգված են այդ աղջկա ճակատագրով:
– Պարոն Ադամյան, այնուամենայնիվ, ինչպե՞ս եք պատկերացնում դաշտի կարգավորումը:
– Այսօր մենք կանգնած ենք այն իրողության առաջ, որ մեր իշխանությունը, ցավոք սրտի, չի համապատասխանում և չունի այն պրոֆեսիոնալ մոտեցումները, որոնք թույլ կտային այս տարիների ընթացքում մեզ մատուցել մի երկիր, որից մենք գոհ կլինեիք և չէինք դժգոհի:
– Այսինքն` հեռուստատեսությունը մեր իրականությո՞ւնն է:
– Սա վերկառույց է, եթե մենք չունենանք բազիս, իրականություն ասվածի դրսևորումները կարող են լինել ցանկացած տիպի: Այսինքն` եթե բազիսը խարխլված է, մենք կունենանք ծուռ հայելի, բայց ես հեռու եմ այն մտքից, որ հայ ժողովուրդը կարող է իր համար վերապահել նման իրականություն: Ես համոզված եմ` այս ժողովուրդը ի զորու է ծնել դեռևս հանճարներ հազար տարին մեկ:
– Սա արվեստագետի լավատեսությո՞ւն է:
– Ո՛չ, սա արվեստագետի լավատեսություն չէ: Այստեղ խոսքը գենետիկ դաշտի մասին է: Ցանկացած գենետիկ պատկանելություն ունեցող ժողովուրդ ծնում է ժամանակ առ ժամանակ հանճար, փոքր սահմաններում` տաղանդ, ավելի կարճ ժամանակահատվածում` շնորհալի մարդիկ, ինչ-որ ժամանակահատվածում` մարդիկ, ովքեր ինչ-որ տվյալներ ունեն: Իսկ հիմա մենք ունենք մի հասարակություն, որը հեշտությամբ շռայլում է հանճար, տաղանդ, շնորհքով, անշնորհք, տգետ, գիտուն, անգրագետ, իսկ սա խոսում է այն մասին, որ հասարակությունը ձևավորված չէ:
– Էլի՞ քսան տարի է հարկավոր:
– Չէ, մենք այդքան ժամանակ չունենք, այլապես ես և դուք օդակայանում և երկաթուղակայանում լույսը կարող ենք վերջինը անջատել և հեռանալ: Քիչ է այն ժամանակը, որը կարող է օգտակար լինել մեզ խելքներս գլուխներս հավաքելու և վերջապես աշխարհին ասելու, որ մենք ձեր պինգպոնգի կամ ֆուտբոլի գնդակը չենք և թույլ չենք տա մեզ տշեք այս կողմ, այն կողմ:
