«Առաջին լրատվականի» զրուցակիցն է ԱՄԿ հիմնադիր, ԽՍՀՄ օրոք քաղբանտարկյալ Շահեն Հարությունյանը։
-Պարոն Հարությունյան, հայտնի է, որ ԽՍՀՄ օրոք Դուք զբաղվել եք քաղաքական և իրավապաշտպան գործունեությամբ, ինչի հետևանքով էլ վեց տարով ազատազրկվել եք: Ինչպե՞ս էիք ժամանակին պայքարում Ձեր իրավունքների և ազատությունների համար:
-1977 թվականին մենք ստեղծեցինք Մարդու իրավունքների պաշտպանության Հելսինկյան խումբ, որում ակտիվ մասնակցություն են ունեցել Էդմոն Ավետյանը, Ռաֆայել Պապայանը, Էդիկ Հարությունյանը (խմբի նախագահն էր), Ռոբերտ Նազարյանը, Էդվարդ Հարությունյանը: Առաջին կոնֆերանսը տեղի ունեցավ Մոսկվայում, որի ժամանակ ես և Ռոբերտ Նազարյանը հայտարարություն արեցինք: Մեր նպատակն այն էր, որ պաշտպանեինք բոլոր քաղբանտարկյալների իրավունքները: Մենք նրանց իրավունքները պաշտպանում էինք` բողոքներ ուղարկելով թե՛ արտերկիր` միջազգային կազմակերպություններին, թե՛ Մոսկվա:
-Դուք ժամանակին առնչվել եք հայտնի իրավապաշտպան Անդրեյ Սախարովի և Վրաստանի նախկին նախագահ Զվիադ Գամսախուրդիայի հետ: Ի՞նչ հարցեր եք քննարկել նրանց հետ, ինչպե՞ս էիք պատկերացնում պայքարը հանուն մարդու իրավունքների:
-Սախարովի և Գամսախուրդիայի հետ իմ հանդիպումները առնչվում էին մարդու իրավունքների համար պայքարին: Սախարովի հետ քննարկում էինք բռնություններին վերաբերող հարցեր, քաղաքական թեմաներով էինք զրուցում: Գամսախուրդիայի հետ հայտարարություններ ենք արել քաղբանտարկյալների մասին:
-Դուք ԽՍՀՄ օրոք հարկադրված եք եղել մեկնել ԱՄՆ:
-1985 թվականին ԿԳԲ-ն ինձ հարկադրեց մեկնել ԱՄՆ: Հակառակ դեպքում սպառնում էին, որ նորից կձերբակալեն: Արդեն քսանհինգ տարի է, ինչ ԱՄՆ-ում եմ: Իմ փոքր երեխաները ձևավորվել և մեծացել են ԱՄՆ-ում, չնայած ազգությամբ հայ են: Ես Հայաստան վերադառնալու հնարավորություն չունեմ:
-Դուք շատ լավ տեղյակ եք Հայաստանի քաղբանտարկյալների մասին: Ձեր որդին` Շանթ Հարությունյանը, մյուս քաղբանտարկյալների նման, 2008 թ. մարտի 1-ի հայտնի իրադարձություններից հետո ձերբակալվեց,- նրան մեղադրում էին հայտնի «յոթի գործով»,- հետո էլ ազատ արձակվեց: Ձեր տպավորությամբ` ի՞նչ նմանություններ և տարբերություններ կան ԽՍՀՄ օրոք դատապարտված քաղբանտարկյալների և այսօրվա քաղբանտարկյալների միջև, ի՞նչ է փոխվել նրանց նկատմամբ վերաբերմունքի հարցում:
-Ես անընդհատ հետևում եմ Հայաստանում կատարվող իրադարձություններին: Ինձ համար, օրինակ, անհասկանալի է, թե ինչ է կատարվում Նիկոլ Փաշինյանի հետ: Կարծում եմ, հիմա իշխանություններն ավելի վատ են վարվում քաղբանտարկյալների հետ: ԽՍՀՄ օրոք, օրինակ, քնած դատապարտյալի վրա չէին հարձակվում, ինչպես որ հիմա են վարվում: Ինչ վերաբերում է Շանթին՝ նա հեղափոխական է: Նա կարծում է, որ մարտի 1-ին հնարավոր էր փոխել իշխանությունը: Այդ առումով այժմ փոքր-ինչ հիասթափվել է, սակայն, ընդհանուր առմամբ, պայքարից չի հիասթափվել:
-Ձեր կարծիքով` ինչո՞ւ են արևմտյան քաղաքակիրթ երկրները աչք փակում Հայաստանում մարդու իրավունքների աղաղակող ոտնահարումների վրա և հանդուրժում իշխանությունների դաժանությունը քաղբանտարկյալների նկատմամբ:
-Ձեր նշած երկրներն ունեն իրենց քաղաքական շահերը: Մյուս կողմից էլ՝ կարծում եմ, նրանք բավարար չափով իրազեկված չեն և լավ չեն պատկերացնում, թե ինչ է կատարվում Հայաստանում:
