Ասում է ռուսաստանցի ռազմական փորձագետ-վերլուծաբան Ալեքսանդր Պերենջիևը
– Պարոն Պերենջիև, ինչպե՞ս եք գնահատում Աստանայում կայացած ԵԱՀԿ վերջին գագաթնաժողովը, որին, փաստորեն, չմասնակցեցին ԱՄՆ և Ֆրանսիայի նախագահները, իսկ ՌԴ նախագահ Դմիտրի Մեդվեդևն էլ նախատեսվածից շուտ լքեց այն:
– Ինչպես երևում է, Դմիտրի Մեդվեդևը նախատեսում է հաջորդ ընտրություններում էլ առաջադրվել, և այդ կոնտեքստում կփորձի ինչ-որ բեկումներ արձանագրել ինչ-ինչ գործընթացներում` միջազգային իրադրության ամրապնդման հարցում, և հեռանալ Արևմուտքի հետ սառը պատերազմի հետքերից:
– Բայց հաշվի առնելով պարոն Մեդվեդևի պահվածքը գագաթնաժողովում` կարծես հակառակ ստպավորությունն է:
– Ես այստեղ կարող եմ թերևս միայն ենթադրություններ անել: Ըստ երևույթին, Մեդվեդևը թեև մերձեցման մտադրություն է հայտնել, բայց երբ գնում ես այդ մերձեցմանը, պետք է նաև գործընկերներին թույլ տալ որոշակի վերահսկողություն ունենալ` նկատի ունեմ միջազգային վերահսկողության հարցում: Այսինքն` դա կարող է լինել միջազգային վերահսկողության ծավալների մեծացումը, ասենք, ռազմաքաղաքական հարցերում, գուցե նաև որոշ հարցեր, որոնք առնչվում են մեր քաղաքական վերնախավին: Իսկ այդ ոլորտներում առկա հարցերը միշտ չէ որ հաճելի են, գուցե Արևմուտքը նման հարցերում շտապել է, գուցե պետք էր ավելի երկար քննարկել, խոսել, ուստիև Մեդվեդևը որոշել է այնտեղից ուղղակի հեռանալ: Բացի այդ, կրակի վրա յուղ լցրեց նաև WikiLeaks-ը, որը հենց այդ գագաթնաժողովից առաջ իր հայտնի բացահայտումներն արեց: Կարծում եմ` այստեղ դա էլ է իր դերը խաղացել: Այսինքն` հայտնի են դարձել ինչ-որ տեղեկություններ, որոնք թույլ չտվեցին մարդկանց նորմալ շփվել իրար հետ:
– Այն բանից հետո, ինչ եղավ Աստանայում, երբ ԼՂ հիմնախնդրի միջնորդ երկրների ղեկավարներից ԱՄՆ նախագահ Բարաք Օբաման և Ֆրանսիայի նախագահ Նիկոլա Սարկոզին չմասնակցեցին գագաթնաժողովին, իսկ ՌԴ նախագահն էլ շուտ լքեց Աստանան, ըստ ձեզ, արդյո՞ք կարելի է ասել, որ ԵԱՀԿ-ն դեռևս գործող կառույց է` հատկապես այդ հակամարտության կարգավորման հարցում:
– Ամենայն հավանականությամբ, Մեդվեդևի պահվածքի պատճառներից մեկը այն էր, որ այդ գագաթնաժողովում ներկա են եղել երկրորդական դեմքեր: Իսկ ներկա չեղած նախագահները ցույց տվեցին, որ այդ կառույցին չեն տալիս այն կարևոր նշանակությունը, որ տալիս էին նախկինում: Եվ այսօր արդեն կարելի է ասել, որ ըստ ամենայնի, այդ կազմակերպությունը` ԵԱՀԿ-ն, եթե ոչ ընդհանրապես կվերանա, ապա նրա նշանակությունը ակնհայտորեն կնվազի: Եվ ամենայն հավանականությամբ, այսօր արդեն մտմտում են գուցե արդեն նոր կառույցի ստեղծման մասին: Թեև, ամեն դեպքում, Աստանայում հաճելի իրավիճակ չէր, երբ այնտեղ գրեթե չկային առաջնորդներ, ու Դմիտրի Անատոլևիչն էլ ստիպված է լքել այդ երկիրը. նա հո՞ չէր կարող խոսել այնպիսի անձանց հետո, ովքեր աստիճանով մի քանի անգամ զիջում են նրան: Կարծում եմ, որ դա նորմալ քայլ էր, առավել ևս այնպիս երկրի նախագահի կողմից, ինչպիսին Ռուսաստանն է: Այսինքն, հասկանում եք, Ռուսաստանը հպարտ երկիր է, և նրա նախագահն էլ պետք է հպարտ լինի:
– Այդ դեպքում, ի՞նչ ակնկալել մասնավորապես ԼՂ հիմնախնդրի կարգավորման հարցում, որը ստանձնել է ԵԱՀԿ-ն: Եվ կարելի՞ է ասել է, որ ԵԱՀԿ-ի փոխարեն ԼՂ հիմնախնդրի կարգավորումն այլևս, գոնե դե ֆակտո, այլ հունով է ընթանալու:
– Այո, կարծում եմ, որ ամենայն հավանականությամբ, ԵԱՀԿ-ն այստեղ արդեն կամ ինչ-որ գործընթացի իմիտացիա է անելու, այսինքն` փորձելու են ցույց տալ, իբր ինչ-որ բան արվում է, կամ էլ ընդհանրապես որևէ բան չի լուծելու: Իհարկե, եթե նայենք իրական քաղաքականությանը (real politik), ապա բոլորը կիրառում են միայն այն մեխանիզմները, որոնք իրապես գործուն են: Իսկ այսօրվա դրությամբ մեծ հաշվով, շեշտը դրվում է ՌԴ-ՆԱՏՕ հարաբերությունների սերտացման, ԱՄՆ-ՌԴ մերձեցման, Մեծ ութնյակի և նման այլ ֆորմատների վրա: Ահա այն մեխանիզմները որոնք այսօր կարող են ազդեցություն ունենալ ինչ-որ հարցերում: Իսկ ԵԱՀԿ-ն այսօր թերևս քաղաքականության իմիտացիա է միայն: Ոչ ավել: