Հայ ազգային կոնգրեսի առաջնորդ Լևոն Տեր-Պետրոսյանը Կոնգրեսի շուրջօրյա հանրահավաքների հինգերորդ օրվա իր ելույթում ծավալուն և հանգամանալից վերլուծության ենթարկեց արտագաղթ երևույթը հայ ժողովրդի կյանքում և այդ համատեքստում մտահոգություն բարձրացրեց ներկայումս Հայաստանի ազգային անվտանգությանը սպառնացող աստիճանի հասած այդ երևույթի մասին: Եվ ահա, դրան զուգահեռ, հարցազրույց տալով Nouvelles d’Arménie ֆրանսիական ամսագրին, Շվեյցարիայում Հայաստանի դեսպան Շառլ Ազնավուրը, իհարկե՝ հայ-թուրքական հարաբերության համատեքստում, բայց, ըստ էության, Հայաստանի ներքին կյանքին առնչվող սենսացիոն մի բան է հայտարարել։
«Իսկ Հայաստանը տառապում է, Հայաստանն օրեցօր դատարկվում է։ Իսկ ո՞ւմ է ձեռնտու դա։ Մաֆիայի մի քանի պարագլուխների՞». հայտարարել է մեծանուն երգիչը, որը ներկայումս Հայաստանի դիվանագիտական կորպուսի ներկայացուցիչ է: Շառլ Ազնավուրը փաստորեն հայտարարում է, որ մաֆիան դատարկում է Հայաստանը: Հայաստանի արտագաղթի խնդիրը մտահոգում է նաև մեծանուն երգչին՝ Շվեյցարիայում Հայաստանի դեսպանին, և այստեղ արդեն հազիվ թե որևէ ՀՀԿ-ական, որևէ վարչապետ կամ նախագահ հայտարարի, թե ընդդիմությունը չափազանցնում է խնդիրը, և իրականում արտագաղթ կա, բայց դա ամենևին սարսափելի ծավալների չէ:
Ինչ էր անում իշխանությունը մինչև հիմա: Մի կողմ թողնենք արտագաղթի թեմայով կատակները, որ անում էր Տիգրան Սարգսյանը: Մինչև հիմա իշխանությունը հայտարարում էր, թե, ճիշտ է, գնացող կա, բայց այդ թիվն ամենևին էլ սարսափելի չէ, և նույնիսկ լավ է, որ գնում են, աշխատում ու հետ գալիս՝ ապահովելով իրենց ընտանիքների բարեկեցությունը Հայաստանում: Նման դիրքորոշում կարող է ունենալ միայն անմեղսունակ և անկենսունակ իշխանությունը, որը բացարձակ պատկերացում չունի արտագաղթ երևույթի մասին և ընդհանրապես չի էլ պատկերացնում, թե ինչպես պետք է գտնել այդ երևույթի խորքային և մակերեսային պատճառները զուգորդված և համալիր կերպով հաղթահարելու ուղիները:
Բայց երբ երևույթի՝ Հայաստանի դատարկվելու և դրանից մաֆիայի շահելու մասին հայտարարում է ոչ միայն ընդդիմությունը, այլև Շառլ Ազնավուրը, ինքը` Շառլ Ազնավուրը, ապա այստեղ արդեն իշխանությունը, ըստ էության, պետք է միայն լռի, նույնիսկ ընդհանրապես պապանձվի, որովհետև, մեղմ ասած, շատ դժվար է Ազնավուրին մեղադրել ինչ-որ քաղաքական շահարկումների կամ չափազանցության մեջ, որովհետև եթե այդ մարդու մոտ չափազանց ինչ-որ բան կա, դա մեկ իր տաղանդն է, և մեկ էլ սերն ու նվիրվածությունը հայրենիքին: Եվ այդ իմաստով, Ազնավուրը, կամա թե ակամա, ուղղակի ապտակում է Հայաստանի իշխանությանը՝ խոսելով ոչ միայն արտագաղթի, այլև դրանից մաֆիայի՝ շահեկան վիճակում հայտնվելու մասին:
Սակայն Ազնավուրի անունը իրենց քարոզչության համար աջ ու ձախ շահարկող իշխանությունը նրա այդ խոսքերը, իհարկե, կփորձի հնարավորինս անուշադրության մատնել, որ հանկարծ ոչ ոք չիմանա, թե Ազնավուրը այդպիսի գնահատական է տվել Հայաստանի վիճակին և այդպիսի մտահոգություն հայտնել արտագաղթի երևույթի հանդեպ. ջայլամային քաղաքականության տրամաբանության մեջ դա միանգամայն տեղավորվում է: Բաց այստեղ խնդիրը վաղուց արդեն այդ քաղաքականությունը չէ, այլ գիտակցումը այն իսկապես վտանգավոր երևույթի, որի մասին խոսում են Հայաստանի ապագայով մտահոգ մարդիկ:
Հայաստանը կորցնում է իր ամենաթանկ ռեսուրսը` մարդուն: Եվ երբ այդ երևույթը կա, արդեն որևէ իմաստ չունի, թե անկախության տոնիդ դու քանի տանկ կամ օդանավ կամ հրթիռ ես ցուցադրում, որովհետև ժամանակակից աշխարհում երկրի, այդ թվում՝ բանակի հզորությունը կախված է նրանից, թե որքան հզոր է այդ երկրում մարդկային ստեղծագործական միտքն, ու դրա իրացման ինչպիսի պայմաններ են ստեղծված այդ երկրում: Մինչդեռ Հայաստանը դատարկվում է, ու դա ոչ միայն ներսի, այլ նաև դրսի հայացքն է արձանագրում, կամ հայացքները: Չէ՞ որ օրեր առաջ էլ Հայաստան-Սփյուռք վեհաժողովում արտագաղթի նույն խնդիրը բարձրացրեց Մեծի Տանն Կիլիկիյո կաթողիկոս Արամ Առաջինը: Ու այս ամենի հանդեպ՝ իշխանության քար լռությունը: Թերևս, հասունացել է պահը, որ իշխանական այդ անտարբերությունը հաղթահարելու համար պետք է ձևավորվի համահայկական կոալիցիա, դաշինք, որի օրակարգում այդ մեկ, բայց չափազանց կարևոր հարցը կլինի` արտագաղթը և այն կանխելու համազգային ջանքի անհրաժեշտությունը: