Եվ այսպես, Ստրասբուրգում երեկ ԵԽԽՎ հավանությանն է արժանացել մի բանաձև, որում ԵԽԽՎ հայաստանյան համազեկուցողներ` պարոնայք Ալեքս Ֆիշերն ու Ջոն Պրեսկոտը Մարտի 1-ի էջը «համարել են փակված»: Եվ ԵԽԽՎ պատգամավորների մեծամասնությունը կողմ է քվեարկել այդ փաստաթղթին` առանց միգուցե իրեն նեղություն տալու ծանոթանալ Հայաստանում առկա իրավիճակին, այդ թվում` Մարտի 1-ի շուրջ ստեղծված իրավիճակին, գործի բացահայտման ընթացքին, առանց լսելու Մարտի 1-ի զոհերի հարազատներին:
Սա, ինչպես ասում են, անտարբերություն է եվրոպական ձևով, երբ կա մի կառույց, որն ինչ-որ չափով երկրների և հասարակությունների ճակատագրեր է տնօրինում, բայց տնօրինում է այնպիսի մի անփութությամբ, կարծես խոսքը ոչ թե տասը մարդկային ճակատագրեր զոհած և նրանց հարազատների ճակատագրերը խեղած մի ողբերգության մասին է, այլ պարզապես շարքային մի իրադարձության: Մյուս կողմից` հայաստանյան հասարակությունը, թերևս, պետք է վաղուց արդեն պատրանքներ չունենա երկրի ժողովրդավարացման գործում Եվրոպայից էական աջակցություն ակնկալելու համար:
Բանն այն է, որ Եվրոպան այժմ ինքը գտնվում է բավական լուրջ ճգնաժամի մեջ և ըստ էության` նոր Եվրոպայի որոնման ցավոտ գործընթացում, որովհետև, այսպես ասած, մեր բոլորի իմացած Եվրոպան արդեն ամենևին այն չէ, ինչ որ էր առաջ, ինչպես կասեր Չարենցը: Ներկայիս Եվրոպան գտնվում է ինքնության լուրջ ճգնաժամի շեմին, և այդ Եվրոպայից անիմաստ է ակնկալել մեր ճգնաժամի հանգուցալուծմանն ուղղված գործնական ջանքեր: Ավելին` արդեն երևի թե մե՛նք պետք է օգնենք Եվրոպային, և Հայաստանում ժողովրդավարության համար պայքարող ակտիվ քաղաքացիական հանրույթը երևի թե ինքը պետք է Եվրոպային օգնի խորհուրդներով և հորդորներով:
Խոսքը սեփական ինքնության որոնման մասին չէ: Դա բացառապես եվրոպացիների գործն է, և այստեղ մենք` հայաստանցիներս, անելիք չունենք: Պարզապես մենք անելիք ունենք եվրոպական կառույցների ռեֆորմացիայի հարցում, որպես այդ կառույցների մի մասի լիարժեք անդամ: Լինելով հասարակություն, որն անմիջականորեն իր մաշկի վրա է զգում, թե ինչպես են ժողովրդավարացող հասարակությունները իրենց ամբողջատիրական վարչակարգերի դեմ պայքարում զգում եվրոպական արժեհամակարգի աջակցության կարիքը` ի դեմս այդ կառույցների, մենք, թերևս, պետք է մեր իսկ տառապանքի փորձով առաջարկություններ ներկայացնենք այդ կառույցների աշխատանքը լիարժեք և ավելի արդյունավետ դարձնելու համար:
Պետք է եվրոպացիներին այլևս ոչ թե փաստարկել այն, թե ինչպես է Հայաստանի իշխանությունը խախտում մարդու իրավունքներն ու ժողովրդավարության սկզբունքները, այլ պարզապես փաստարկել համաեվրոպական կառույցների անարդյունավետությունը իրենց նոր անդամների քաղաքացիական հասարակություններին աջակցելու գործում, իրենց նոր անդամ երկրներում ժողովրդավարական բարեփոխումների ընթացքին նպաստելու գործում: Եվ այդ առումով հայաստանյան հասարակությունը, թերևս, կարող է նաև դաշնակիցներ փնտրել այն հասարակություններում, որոնք ևս եվրոպական ընտանիքի այդ հոգատարությունն են ակնկալում, սակայն ստանում են համանման անտարբերություն:
