Էկոնոմիկայի նախարարը ֆեյսբուքյան գրառումով հայտնել է Երասխում հայ-ամերիկյան մետալուրգիական գործարանի կառուցման մասին, որը լինելու է 70 միլիոն դոլարի ներդրում, ապահովելով հետագայում մոտ 1000 աշխատատեղ: Սա կարևոր թե տնտեսական, թե նաև քաղաքական և գուցե անգամ ռազմա-քաղաքական բնույթի նախաձեռնություն է, իհարկե վերջին երկուսի առումով՝ անուղղակի իմաստով: Իհարկե այդ հանգամանքները հիշատակում եմ ամենևին առանց գերագնահատելու, սակայն հենց տնտեսական այդօրինակ նախաձեռնություններն ու կապերն են նաև, որ ձևավորում են պետությունների անվտանգության միջավայր, հատկապես, եթե դրանք նյութականանում են կարևոր սահմանամերձ գոտիներում: Այս դեպքում խոսքն իհարկե Երասխի մասին է, իսկ հանգամանքը թերևս հիշեցնում է դարձյալ մեկ այլ խոշոր ծրագիր, որը 2018-ի թավշյա հեղափոխությունից հետո հայտնվեց արգելափակման մեջ, մինչդեռ իրագործվելու պարագայում կարող էր դառնալ հենց Հայաստանի անվտանգության միջավայրի էական բաղադրիչներից մեկը:
Խոսքն Ամուլսարի ծրագրի մասին է, որի կարևորության, նշանակալիության մասին է խոսում հենց այն հանգամանքը, որ դրա առնչությամբ մի շարք հայտարարություններ են արել Հայաստանում ԱՄՆ դեսպաններ ու ամերիկացի այլ դիվանագետներ: Հայաստանում անվտանգության, երկրի պաշտպանական համակարգի վերաբերյալ խոսակցությունները կամ հանրային-քաղաքական «դիսկուրսը» գերազանցապես սահմանափակվում է «աազգովի կռվել-մեռնելու» ուռա-հայրենասիրական տրամաբանության շրջանակում, այդ շրջանակում միակ փրկություն տեսնելով լոկ պածտպանական միջոցների համալրումը:
Դա իհարկե կարևորագույն խնդիր է, սակայն մեր շուրջ փոփոխվող աշխարհում, ունենալով նաև մեզ պատուհասած ողբերգական իրողությունների դառը փորձ է, պետք է գիտակցել, որ ինչպես մարտահրավերներն են դառնում ավելի ու ավելի հիբրիդային, նույնքան ավելի բարդ է լինելու դրանց միագիծ տրամաբանությամբ դիմակայությունը և հարկավոր է նույնպիսի բազմաշերտ, հիբրիդային անվտանգության համակարգի ձևավորում, գլխավոր խնդիրներից մեկը դիտելով զուտ պաշտպանական համակարգի անմիջական ֆիզիկական բեռը կանխելու խնդիրը, հաշվի առնելով և այն, որ այդ բեռը անհամամասնորեն լինելու է ավելին, քան բանակի կարողությունը՝ անգամ առավել արդյունավետ իրատեսական սցենարների պարագայում: Կրկնեմ, այդ հարցերը, պաշտպանական կարողությունները առաջնային ու կարևորագույն խնդիր են, սակայն անվտանգության համակարգը ժամանակակից աշխարհում ձևավորվում է տնտեսա-քաղաքական թիկունքի բարդ ու բազմաշերտ կառուցվածքով, որտեղ շատ կարևոր են դառնում նաև տնտեսական ներդրումային շատ, թե քիչ մասշտաբային ծրագրերը և շահերի ու հետաքրքրությունների փոխկապակցվածությունն ու բազմազանությունը:
