Գաղտնիք չէ, որ Հայաստանում պետական ինստիտուտները եղել են առավելապես ցուցանակային, արարողակարգային բնույթի, իսկ համակարգը աշխատեցրել է կոռուպցիոն մոտիվը, այսինքն կոռուպցիոն ինստիտուցիոնալությունը, այլ ոչ թե պետական: Ամբողջ հարցն այն է, որ ինստիտուտը լոկ կառուցվածք չէ, ինստիտուտը լոկ մարմին չէ, լոկ շենք և շինություն չէ, լոկ պաշտոնների համակարգ և որոշակի հիերարխիա չէ, այլ նախ և առաջ մտածողություն, ավանդույթ, արժեհամակարգային որոշակի ընդհանրություն: Չկա դա՝ չի կարող լինել կայուն և կենսունակ որևէ ինստիտուտ: Ահա թե ինչու է կենսունակ, ինստիտուցիոնալ եղել կոռուպցիան: Որովհետև այն ունեցել է այդ մտածողական և արժեհամակարգային, ավանդութային հիմքը: Եվ ավելի քան երկու տասնամյակ Հայաստանում խորացվել է հենց դա, այլ ոչ թե քայլեր են արվել դա չեզոքացնելու և պետական ինստիտուտների մտածողական ու արժեհամակարգային հիմք ձևավորելու համար:
Այն, որ հետհեղափոխական կառավարման եռամյա շրջանում եղել են շոշափելի բացթողումներ ու վրիպումներ, կասկածից վեր է: Բայց, թերևս նույնքան անկասկած է այն, որ մեկ, երկու, երեք կամ հինգ տարին անգամ բավարար չեն մինչև ուղն ու ծուծը կոռումպացված համակարգը ապամոնտաժելու և իրապես աշխատող պետական համակարգի, պետական ինստիտուցիոնալ մեխանիզմի վերածելու համար: Առավել ևս, որ «հիբրիդային պատերազմի» շահառուները գործնականում կանգ չեն առել որևէ վայրկյան, և թերևս որևէ վայրկյան չեն թուլացրել իրենց ինստիտուցիոնալ կարողությունները, թեկուզ զրկված լինելով իշխանությունից, որովհետև ինստիտուտը ոչ թե կարգավիճակով, այլ առաջին հերթին մտածողության և արժեհամակարգի, այսպես ասած աշխարհընկալման և հոգեբանության ընդհանրությամբ է ինստիտուտ, իսկ կարգավիճակը պարզապես աշխատանքային գործիք:
