ՀՀ գիտության կոմիտեն հանրային քննարկման է ներկայացրել ««Ակադեմիական քաղաք» հիմնադրամ ստեղծելու և հիմնադրամի կանոնադրությունը հաստատելու մասին» ՀՀ կառավարության որոշման նախագիծը։
«ՀՀ կրթության մինչև 2030թ․ զարգացման պետական ծրագիրը հաստատելու մասին» ՀՀ օրենքի համաձայն՝ նախատեսված է ակադեմիական քաղաքի ստեղծում՝ որպես որակյալ բարձրագույն կրթության և հետազոտության համար արդիական կրթական միջավայրի ապահովման կամպուսային կլաստերների համախումբ:
«Ակադեմիական քաղաք» hիմնադրամ ստեղծելու մասին» Հայաստանի Հանրապետության կառավարության որոշման նախագիծը պայմանավորված է ակադեմիական քաղաքի ստեղծման աշխատանքները կազմակերպելու, համակարգելու և վերահսկելու հրամայականով։ Պետության կողմից հիմնադրամի ստեղծումը առավել նպատակահարմար կազմակերպական ձև է ընտրվել։
Հիմնադրամը պետք է իրականացնի ակադեմիական քաղաքի նախագծումն ու կառուցումը՝ որպես որակյալ կրթության և հետազոտության համար արդիական միջավայր, համապատասխան շենքային ենթակառուցվածքների կառուցումը, պահպանումը և բարելավումը, հետազոտությունը և ուսումը խթանող, գրավիչ, ապահով և անվտանգ, բազմաֆունկցիոնալ ֆիզիկական և ժամանակակից թվային տեխնոլոգիաներով հագեցած համագործակցային միջավայրի ստեղծումը, մարզադահլիճների, գրադարանների, նորարարական ոճով կահավորված անհատական և թիմային աշխատանքների տարածքների, ինչպես նաև ստեղծարար գործունեությանը նպաստող ֆիզիկական միջավայրի ստեղծումը։
Կրթության փորձագետ Սերոբ Խաչատրյանն «Առաջին լրատվական»-ի հետ զրույցում նշեց. «Ընդհանուր առմամբ, զուտ քաղաք ստեղծելով ոչ մի բան չի փոխվի, որովհետև ապացուցված է, որ կրթության վրա շենքերի գտնվելու վայրը կամ տրամվայի ու լողավազանի առկայությունը առանձնապես էական ազդեցություն չեն ունենում: Ենթադրենք նույն մարդը այսօր դասավանդում է Աբովյան փողոցի մասնաշենքում, ակադեմիական քաղաքի կառուցումից հետո նույն մարդը դասավանդեց Աշտարակում, ի՞նչ է փոխվելու իր դասավանդման որակի մեջ: Նույնը ուսանողը համար կարող եմ ասել: Այսինքն այստեղ ոչ մի համոզիչ փաստեր չկան, որոնք խոսում են կրթության որակի օգտին: Ակնհայտ է, որ պետք է մի շարք հարակից բաներ լինեն, օրինակ, եթե այսօր դասախոսը կարող է կես ժամում հասնել իր աշխատավայր, Աշտարակի դեպքում կարող է ճանապարհը մեկ ժամից ավել տևել:
Հիմա արդյոք դասախոսներն ապահովվելու են բնակարաններով, ուսանողները՝ հանրակացարաններով, որովհետև մեզ պետք են գալու մեծ ծավալի ուսանողական հանրակացարաններ: Եթե այսօր ուսանողների մեծ մասը ապրում են Երևանում իրենց բարեկամների տանը, կարող է Աշտարակի դեպքում արդեն այդ հնարավորությունը չունենան, և իրենց հանրակացարաններ պետք լինեն: Մենք այս 20-25 տարում Երևանում մի քանի հազար ուսանողի հանրակացարանային պայմաններ չստեղծեցինք, մենք ինչպես ենք տեղավորելու ավելի մեծ թվով ուսանողների, քանի որ գուցե 40.000 ուսանողի հանրակացարանային բազա պետք լինի»:
Սերոբ Խաչատրյանը կարծիք հայտնեց, որ եթե կան գումարներ, ավելի լավ կլինի դա ծախսել որակը բարելավելու վրա. «Բայց ես տեսնում եմ, որ սա իրականում բիզնես պրոյեկտ է: Եվ մի անգամ էլ վարչապետն իր ելույթում ասաց կառավարության օրինակով, թե ի՞նչ իմաստ ունի քաղաքի կենտրոնում պահել կառավարական շենքեր, որոնց առաստաղը բարձր է և մեծ գումարներով են այն ջեռուցում: Եվ հիմա այս նույն քաղաքականությունը ուզում են բուհերի վրա անել. Ի՞նչ իմաստ ունի կենտրոնում պահել բուհեր, եթե կարող ենք տանել քաղաքից դուրս, իսկ այդ շենքերը տանք բիզնեսներին, և բյուջեն ստանա եկամուտներ: Մենք թևակոխել ենք կապիտալիզմի այն փուլը, որ արդեն բիզնեսը սկսում է կրթությունը և մշակույթը դուրս մղել քաղաքաշինական տեսանկյունից: Ինքն ասում է՝ քանի որ դուք եկամուտ չեք բերում, ավելի լավ է դուք քաղաքից դուրս եկեք, իսկ այն գործունեությունը, որը փող է բերում, թող գա կենտրոն: Այսինքն՝ այս ակադեմիական քաղաքն օգտագործվում է որպես գեղեցիկ գաղափար, բայց իրականում է ինքը կապիտալիզմի հայտնի դրույթն է: Կապիտալիզմի ամենամեծ խնդիրն այն է, որ ինքը կրթությունը և մշակույթը լուսանցք է մղում, և դրա համար այսօր աշխարհում ունենք գլոբալ կրթական ճգնաժամ: Անգամ որոշ կրթական հաջող պրոյեկտներ էլ որ խորը նայում ես, էլի տակը բիզնես շահեր ես հայտնաբերում»,-ասաց նա:
Սերոբ Խաչատրյանի համոզմամբ, սա հանգեցնելու է նրան, որ բուհերին կենտրոնի շենքերից հանելու են, այդ շենքերը վաճառեն կամ վարձով տան բիզնեսներին, և այդ գումարներով կառուցեն լողավազան, տրամվայ Աշտարակում: «Բայց արդյոք այդ ենթակառուցվածքների կառուցումը կբերի կրթության որակի: Մենք ունե՞նք հետազոտություն, որ ուսանողները վատ են սովորում, որովհետև ասենք տրամվայ չկա, կամ համալսարանը Աբովյան փողոցի վրա է, ոչ թե Աշտարակում, կամ լողավազան չունեն: Սա որևէ կապ չունի որակի հետ: Իսկ այս ձևով նրանք բավական բարդացնում են տասնյակ հազարավոր մարդկանց հասանելիությունը: Դուք պատկերացնո՞ւմ եք՝ դեպի Աշտարակ ուղղության վրա ինչ խցանումներ են լինելու, ոչ մետրոյի գիծ կա, ոչ էլ արագընթաց գնացք ունենք, այսինքն՝ հասանելիության խնդիները սրվելու են:
Մյուս կողմից ես չեմ կարծում, որ եթե մենք նորակառույց շենքում դասավանդենք, մարդիկ ավելի լավ կսովորեն, այդպիսի ապացույցներ, ըստ էության, չկան:
Եկեք օգնենք դասախոսներին, որ իրենք ավելի մեծ հնարավորություններ ունենան մասնակցելու միջազգային գիտաժողովների, իրենց մասնագիտական որակները բարձրացնենք, աշխատավարձերը բարձրացնենք, այս տեսակ քայլեր պետք է անենք, և ոչ թե շենքերը փոխենք»,-ասաց կրթության փորձագետը:
Նա նկատեց, որ ակադեմիական շրջանակներում մեծ մասը ոգևորված չեն այս գաղափարով. «Գործ ունենք դասական իրավիճակի հետ, երբ կառավարությունը ժողովրդից ստացել է ձայների մեծամասնություն, ինքն էլ որոշում է՝ ինչ անի, և հիմա ոչինչ, որ մի քանի հոգի էլ դեմ են ու չկա կոնսենսուս:
Կրթության ոլորտում մի կարևոր կանոն կա, որն այդպես էլ որևէ իշխանություն չկիրառեց. կրթության մեջ մինչև դու հանրային համաձայնություն չես ունենում, դու չես կարող որևէ բան փոխել: Օրինակ՝ մենք այդպես էլ չհասկացանք, որ Բոլոնիայի ռեֆորմը ձախողվեց, որովհետև դասախոսներն այդպես էլ չհասկացան՝ դա ինչ է, ինչպես պետք է անել, իրենց ոչ մեկը չբացատրեց, չհամոզեց, ցույց չտվեց: Եվ հիմա նույնն էլ սա է, ոչ մեկը դասախոսներին, ուսանողներին չի համոզել: Խնդրեմ թող ինձ էլ համոզիչ փաստեր բերեն, որ եթե Աշտարակում շքեղ շենքեր կառուցենք, կրթության որակը կբարձրանա: Հիմա, օրինակ, ասում են կրթությունը և գիտությունը սերտ կհամագործակցեն, եթե գնան Աշտարակ: Է հիմա էլ կարող են համագործակցել, հնագիտության և ազգագրագիտության ինստիտուտը ԵՊՀ-ի կողքն է, հիմա ինչն է խանգարում, որ համագործակցենք, ԳԱԱ-ն քաղաքի կենտրոնում է: Հիմա ի՞նչն է փոխվում, որ ավելի լավ պրոդուկտ ենք տալու Աշտարակում, ո՞րն է այդ կախարդական փայտիկը: Երբ ասում են՝ լավ ենթակառուցվածքներ և այլն, չգիտեմ դա ինչ է նշանակում, այնպես չէ, որ մենք լսարաններում տեղ չունենք, եթե դուք շրջայց անեք, կտեսնեք, որ լիքը ազատ կամ կիսադատարկ լսարաններ կան: Այնպես չէ, որ մենք այսօր ենթակառուցվածքների պատճառով վատ ենք դասավանդում, դա այդպես չէ»,- իր խոսքն ամփոփեց Սերոբ Խաչատրյանը:
