Առցանց ելույթ ունենալով ԱՄՆ նախագահ Ջո Բայդենի նախաձեռնությամբ արդեն երկրորդ անգամ անցկացվող ժողովրդավարության Վեհաժողովում, որտեղ Կովկասից հրավիրվում են միայն Հայաստանն ու Վրաստանը, Հայաստանի վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը խոսել է Հայաստանի ժողովրդավարական վերափոխումների հարցում հաստատուն եւ անշեղ ընթացքի, արդյունքների, միջազգային տարբեր կազմակերպությունների գնահատականների մասին:
Միաժամանակ, Հայաստանի վարչապետը հիշատակել է ժողովրդավարական Հայաստանի դեմ Ադրբեջանի 2022-ի սեպտեմբերյան ագրեսիան և Արցախի շրջափակումը, որպես հակաժողովրդավարական, հակաիրավական քաղաքականության ակնառու վկայություն: Այդ ամենն անշուշտ կարեւոր է և նվազագույնն է, որ իհարկե պետք է արտացոլվեր Հայաստանի վարչապետի ելույթում: Միաժամանակ, գուցե արժեր խորհել ելույթում այդ իմաստով միջազգային ժողովրդավարական հանրության պատասխանատվության առավել հստակ հասցեագրման մասին: Մասնավորապես, Ջո Բայդենի նախագահությամբ առաջին Վեհաժողովը տեղի ունեցավ 2021-ի դեկտեմբերի 9-10-ին, առցանց: Դրանից հետո ազդարարվեց, որ մեկ տարի անց տեղի կունենա երկրորդը, որը կարձանագրի նաև այդ մեկ տարվա ընթացքում համաշխարհային ժողովրդավարության մակարդակում տեղի ունեցածը: 2022-ի փետրվարին բռնկվեց ուկրաինական պատերազմը և գուցե դրա հետագա ազդեցությունն էր պատճառը, որ 2022-ի դեկտեմբերի փոխարեն, ժողովրդավարության գլոբալ Վեհաժողովը անցկացվեց 2023-ի մարտի վերջին: Այստեղ գուցե ժամկետի հանգամանքը էական չէ:
Էական է հենց այն, ինչ տեղի է ունեցել անցնող մեկ տարվա ընթացքում, ինչ տեղի է ունենում, և ինչպիսին է դրա վերաբերյալ ժողովրդավարական հանրության արձագանքը: Եվ այդ իմաստով, ժողովրդավարական միջազգային հանրությունը անցնող տարվա ընթացքում «բռնել» է հայկական ժողովրդավարության հանդեպ Ալիևի ագրեսիվ քաղաքականություն իրականացնող ձեռքը, բայց շատ հաճախ այդ ձեռքը բռնել է համատեղ էներգետիկ ծրագրերի վերաբերյալ պայմանավորվածությունների շրջանակում՝ ձեռքսեղմման ֆորմատով, այլ ոչ «ձեռնաշղթաների», որոնք կխանգարեին Ալիևին ագրեսիվ քաղաքականությունն առաջ մղելու հարցում: Եվ այդ առումով թերևս պետք էր առավել հստակ արձանագրել, որ ժողովրդավարական հանրությունը բավարար արդյունավետություն չի ցուցաբերել Հայաստանի ժողովրդավարության հանդեպ Ադրբեջանի նախագահի գործած ագրեսիան դատապարտելու եւ դրա շարունակությունն արգելափակելու հարցում:
Միեւնույն ժամանակ, հայտարարության փոխարեն, թե Հայաստանը պատրաստ է ստանձնել ժողովրդավարական նոր պարտավորություններ, Հայաստանի վարչապետին թերեւս հարկ էր արձանագրել այլ բան, որ՝ Հայաստանը հաշվետու է ոչ թե ժողովրդավարական միջազգային հանրություն ասվածի, այլ ինքն իր քաղաքակրթական ընտրության եւ զարգացման հրամայականի առաջ: Այլ կերպ ասած, ժողովրդավարական քաղաքակրթական ընտրությունը Հայաստանի համար սակարկության ենթակա հանգամանք չէ, երբ գնահատվում է մի հանձնարարության կատարումն ու հանձնարարվում հաջորդը:
Դա գուցե ներհատուկ էր մինչեւ 2022-ի փետրվարյան աշխարհին, այսօր արդեն գործում է բացարձակապես այլ տրամաբանություններ եւ գնահատվում են բոլորովին այլ հանձնառություններ ու պարտավորություններ, անկախ դիմացի սուբյեկտի ժողովրդավարականության աստիճանից: Այդ հանգամանքը իր մաշկի վրա դժբախտաբար զգում է Հայաստանը՝ ներառյալ Արցախը: Ժողովրդավարությունը Հայաստանի համար քաղաքակրթական ընտրություն է, հանրային համակեցության առավելլ օպտիմալ կացութաձեւի, հարաբերությունների արդիական համակարգի ընտրություն, այլ ոչ հանձնառություն ու պարտավորություն: Հայաստանը, գտնվելով բարդ ռեգիոնում՝ մեծ ծավալի չափազանց նուրբ շերտերով եւ հանգամանքներով, որոնք այս ձեւաչափի շրջանակում չարժե կրկնել, այդուհանդերձ գնում է ժողովրդավարության կայացման ճանապարհով: Հետեւաբար, գուցե հնչի տարօրինակ, բայց, ոչ թե Հայաստանը պետք է համոզի, որ ինքը ժողովրդավար է, այլ միջազգային հանրությունը պետք է գործնականում ցույց տա, որ ժողովրդավարությունն իր համար քաղաքական արժեք է, ոչ թե քաղաքական գործիք՝ այլ, այդ թվում նավթագազային արժեքների հասնելու ճանապարհին:
