Ռուս պաշտոնյաները՝ ՌԴ ԱԳ նախարար Սերգեյ Լավրովից սկսած մինչև Հայաստանում ՌԴ դեսպան Կոպերկին, վերջին մեկ տարվա ընթացքում շարունակ հայտարարում են, որ Հայաստանում ռուսական դպրոցների թիվը պետք է ավելացնել։ Արդեն իսկ հայ-ռուսական համատեղ ծրագրերի իրականացման նպատակով, որը պետք է լինի հանրակրթական մակարդակում որոշակի հաստատությունների ձևաչափով, ձևավորվել է աշխատանքային խումբ։ ԿԳՄՍ նախարար Ժաննա Անդրեասյանը, անդրադառնալով ռուսական դպրոցներ բացելու հավանականությանը, նշել է, որ մեր երկրում պետական լեզուն մեկն է՝ հայերենը, իսկ ինչ վերաբերում է ռուսական կողմի հետ համատեղ ծրագրին, որը պետք է լինի հանրակրթական մակարդակում որոշակի հաստատությունների ձևաչափով, դեկտեմբերին կայացավ հայ-ռուսական միջկառավարական հանձնաժողովի նիստը, որտեղ հստակ արձանագրվեց, որ մենք պետք է քննարկենք դրա կոնցեպտը:
Նախարարը նշել է, որ աշխատանքային խումբն արդեն իսկ ձևավորվել է, հայկական կողմն ունի իր պատկերացումները, թե ինչպիսի համատեղ նախագծի մասին կարող է խոսք լինել:
«Ես, այո՛, հնչեցրել եմ, որ մենք ունենք շատ լավ օրինակ հայ-չինական դպրոցի մասով, որտեղ էլի ենթակառուցվածքների մասով Չինաստանն արել է մեծ ներդրում, կառուցվել է դպրոցական նոր շենք, հագեցվել է գույքով, նաև համատեղ աշխատանք ենք անում բովանդակության մասով: Այսինքն, այս դպրոցում կա չինարենի ուսուցման, Չինաստանի մշակույթի, պատմության ուսուցման հնարավորություն: Մասնագետներ են գործուղվում Չինաստանի կողմից, ֆինանսական հավելյալ օժանդակություն է տրվում: Սա այն է, ինչ մենք արդեն ունենք և ռուսական կողմին սա ներկայացրել ենք»,-ասել է նախարարը:
Ռուսական կողմի հետ քննարկել են նաև երկրորդ հնարավորությունը։ Նախարարի խոսքով՝ դա կապված է Հայաստան ՌԴ քաղաքացիների մեծ ներհոսքով։ Հայկական կողմն ասել է, որ պատրաստ է քննարկել, եթե կա այդ քաղաքացիների կրթության կազմակերպման անհրաժեշտություն:
«Այստեղ նաև անհրաժեշտություն կա, որ նրանք հնարավորություն ունենան ստանալ ռուսական կրթություն, սա ևս կարող ենք քննարկել: Հիմա ընթանում են քննարկումները: Մեր քաղաքացիների համար պարտադիր է, որ ուսուցումը լինի գրական հայերենով, սա օրենքի պահանջն է: Մենք այդ քննարկումները վարում ենք օրենսդրության շրջանակներում: ՌԴ քաղաքացիների պարագայում կարող է ուսուցումը լինել այլ լեզվով»,-հավելել է նախարարը։
Կրթության փորձագետ Սերոբ Խաչատրյանն «Առաջին լրատվական»-ի հետ զրույցում, անդրադառնալով աշխատանքային խմբին, նշեց, որ թեև մանրամասներին ծանոթ չէ, բայց այստեղ հասկանալի չէ, թե որ մոդելի մասին է խոսքը։
«Մեկն այն է, որ դու դպրոցներում սովորեցնում ես ռուսաց լեզու, և դա մենք ունենք, այսինքն՝ ՀՀ բոլոր դպրոցներում 2-րդից 12-րդ դասարան ռուսերենը պարտադիր ուսուցանվում է։ Երկրորդ մոդելն այն է, որ դու ունենաս դպրոցներ խորացված ուսուցումով, և դա ինձ համար ամենաընդունելի մոդելն է․ այսինքն՝ ունենալ որոշակի դպրոցներ, որոնք կունենան այսպես ասած՝ ռուսաց լեզվի թեքում, որովհետև ռուսերենի ժամերն ավելի խորը կլինեն, և ռուսերենը որպես լեզու, մշակույթ՝ կուսումնասիրվի։ Նաև հասկանում եմ, որ եթե ստեղծվեն դպրոցներ այն մարդկանց համար, որոնք դուրս են եկել Ռուսաստանից և հիմա հաստատվել են Հայաստանում, բայց չեմ կարծում, որ սա պետական միջոցներով պետք է արվի, կարող են լինել մասնավոր դպրոցներ։ Մյուս տարբերակը, նրա խոսքով, այն է, որ Հայաստանի բյուջեով բացվեն բուն ռուսական դպրոցներ, և այս տարբերակն ինձ համար անընդունելի է, ես դրա իմաստը չեմ տեսնում»,-ասաց փորձագետը։
Այս պահին, սակայն, անհասկանալի է՝ ինչ մոդելի մասին է խոսքը․ «Կողմ եմ, որ ռուսերենն ուսումնասիրվի, կողմ եմ, թող լինեն մի քանի դպրոցներ խորացված ուսոցմամբ, բայց իմաստը չեմ տեսնում հատուկ դպրոցներ բացելու, որովհետև Հայաստանի երեխաները պետք է հաճախեն հայկական դպրոցներ», ասաց փորձագետը՝ հավելելով՝ այլապես ռուսական դպրոցներ բացենք, որ ո՞վ գնա այդ դպրոցներ։
Բնականաբար, լեզվաքաղաքականությունը քաղաքական պրոցես է, և բոլոր այն պետությունները, որոնք աջակցում են, որ իրենց լեզուն զարգանա, միշտ էլ քաղաքական նպատակներ են դնում։ Խաչատրյանի խոսքով՝ այս ամենի հետևում կան նաև քաղաքական նպատակներ, բայց պետք է լինի ողջամիտ լուծում։
Նա բերեց չինական դպրողների օրինակը․«Մի քանի թեքումով դպրոցներ կան, դա վատ չէ, իրենց կառավարությունն է, աջակցում է շինարարական աշխատանքներին, լեզվի ուսուցմանը։ Մենք փոքր ժողովուրդ ենք, պետք է տարբեր լեզուներ սովորենք, և դա հասկանալի է, բայց, իհարկե, ես այն կարծիքին եմ, որ մեր կրթությունը պետք է լինի հայկական կրթություն, այսինքն՝ հիմքում պետք է լինի հայերենը, և դա որևէ դեպքում չի կարող փոփոխվել»։
