Անշարժ գույքի շուկան տնտեսական չափազանց կարևոր դերակատար է։ Անշարժ գույքը, բացի հասարակության ամենակարևոր պահանջմունքներից մեկը բավարարելուց, տնտեսությունում հարստության հիմնական «պահուստարաններից» մեկն է։ Այսպես, զարգացող երկրներում ընդհանուր անշարժ գույքի շուկայական արժեքը սովորաբար բազմաթիվ անգամներ գերազանցում է ֆինանսական շուկաների կապիտալիզացիային և երկիր հոսող ներդրումների ծավալին։ Հայաստանյան անշարժ գույքի շուկայի զարգացումների՝ միջին գների, կատարված գործարքների թվի, դրանց տարածական բաշխվածության և այլ բնութագրիչների վերաբերյալ տեղեկատվությունը հասանելի է ՀՀ ԿԱ անշարժ գույքի կադաստրի պետական կոմիտեի կայքում՝ ամսական և եռամսյակային տեղեկանքների տեսքով։ Այսպես օրինակ, 2017թ-ի 3-րդ եռամսյակում Երևանում բազմաբնակարան շենքերի բնակարանների 1մ2–ու արժեքը(ըստ տվյալ ժամանակահատվածում կնքված առուվաճառքի պայմանագրերի) կազմել է 261,900 դրամ։ Հայաստանում 2022- առաջին կիսամյակում եղել է անշարժ գույքի հետ կապված 96 535 գործարք, որը վերջին 12 տարիների ամենաբարձր ցուցանիշն է, իսկ անցած տարվա նույն ժամանակահատվածի համեմատ գործարքներն ավելացել են մոտ 6 տոկոսով։ Այս տարի անշարժ գույքի շուկան Երևանում և մի քանի մարզերում ակտիվացել է։ 2022 թվականի առաջին եռամսյակում առուվաճառքի 12 099 գործարք է գրանցվել հանրապետությունում, որը նախորդ տարվա նույն եռամսյակի համեմատ աճել է 9.5%-ով։ Մասնավորապես, Երևանում աճը կազմել է 23%: Այս մասին տեղեկանում ենք Կադաստրի պետական կոմիտեի տվյալներից։ Աշխարհաքաղաքական զարգացումներն իրենց անմիջական ազդեցությունն են թողնում անշարժ գույքի շուկայի վրա։ Պահանջարկի ավելացմանը զուգահեռ բարձրացել են թե ՛ բնակարանների գնման, և թե ՛ վարձակալության գները։ Ամենաթանկ բնակարանները, ինչպես միշտ՝ մայրաքաղաքի Կենտրոն վարչական շրջանում են։ Տարեկան կտրվածքով այստեղ բնակարանները թանկացել են 17․3 տոկոսով։
Ռուս–ուկրաինական պատերազմն ու Ռուսաստանում հայտարարված մոբիլիզացիան իրենց ուղիղ ազդեցությունը թողեցին Հայաստանի անշարժ գույքի շուկայի վրա։ Առքուվաճառքի ու գների մասով միտումներն արտացոլվում են վիճակագրությունում։ Վարձակալության մասով ամբողջական պատկեր ունենալն ավելի բարդ է՝ այդ գործարքների մեծ մասը իրավական ձևակերպում չի ստանում։ Շատ հաճախ բնակարանների սեփականատերերը, օգտվելով իրավիճակից, փորձում են էլ ավելի բարձր գնով վարձակալության տալ իրենց բնակարանները.
«Մինչ էս ամեն ինչը մեր բնակարանի համար վճարում էինք ամսեկան 80.000 դրամ,սակայն Ռուսաստանի պատերազմից հետո սեփականատերը ավելացրեց վարձավճարը դարձնելով 120.000 դրամ, եթե չհամաձայնեմ, ասում է դուրս արի»,-նշեց մեր զրուցակիցը:
Անշարժ գույքի գործակալություններից մեկի աշխատակից Կարեն Դավթյանը մեզ հետ զրույցում նշեց ՝ պահանջարկից ելնելով որոշ բնակարանատերեր մոտ 20 տոկոսով բարձրացրել են վարձավճարները։
«Հիմնականում դիմել են ոչ թե օրավարձով, այլ մի քանի ամսով՝ հիմնականում մինչև վեց ամսով բնակարանների վարձակալության համար։ Գների օրինակ բերեմ, եթե նախկինում 200 հազար դրամ արժեր բնակարանը, ապա այժմ 250 հազար դրամ է՝ կախված նրանից, թե որտեղ է բնակարանը, որ հարկում է , ինչ դիրք ունի»։
ՀՀ կադաստրի կոմիտեի շուկայի վերլուծության բաժնի պետ Աննա Նազարյանը նշում է, որ դեռ տարեսկզբից իրենք գրեթե ամեն ամիս արձանագրում էին և՛ գների, և՛ քանակների աճ, սակայն այդ թափը, մի փոքր կոտրվեց սեպտեմբեր ամսին, գրանցեցին որոշակի նվազում, դա էլ, ֆորսմաժորային պատերազմական իրավիճակի հետ է կապված:
2021-ին, ընդհանուր առմամբ, Հայաստանում առքուվաճառքի կողմ է հանդիսացել 4621 օտարերկրյա քաղաքացի: Նշենք, որ 2021-ին առքուվաճառքի գործարքներից 1466-ի դեպքում օտարերկրյա քաղաքացիները հանդիսացել են միայն գնորդ, 3034-ի դեպքում՝ միայն վաճառող: Այսինքն, օտարերկրյա քաղաքացիների 31,7 տոկոսը՝ գնորդ, իսկ 65,7 տոկոսը միայն վաճառող է եղել: Ե՛վ գնորդ, և՛ վաճառող է եղել ընդամենը 2,6 տոկոսը: Նույնիսկ հանդիպել եմ մարդկանց, զրուցել ու զգացել եմ, որ զգուշանում են, իրենց համար դիսկոմֆորտ է: Մեծ հաշվով, բոլոր ուղղություններով մարդիկ ավելի շատ վաճառում են, քան ձեռք են բերում»: Անդրադառնալով հատկապես ՌԴ քաղաքացիներին՝ նա նշեց, որ այս առումով ևս, ըստ էության, մեծամասամբ գործ ունենք նախկինում ՀՀ քաղաքացի հանդիսացող անձանց հետ:
