Արցախի պետնախարար Ռուբեն Վարդանյանը հանձնարարել է կառավարությանը ճշտել Ադրբեջանի շրջափակման հետևանքով Արրցախի տնտեսությանը հասցված վնասը, փոխհատուցման մեխանիզմներ աշխատեցնելու համար: Արցախի շրջափակումը վեր հանեց մի կարևորագույն խնդիր՝ Արցախի ռազմա-քաղաքական առանձնահատուկ իրավիճակում տնտեսական կենսագործունեության առանձնահատկության հարցը: Եթե քաղաքականության հիմքում առանցքային տեղ ունի «պաշարված դիմադրության» օրակարգը, ապա Արցախը պարտավոր է ունենալ տնտեսական կենսագործունեության համարժեք սցենար, Արցախի տնտեսությունը պետք է բերվի այնպիսի ռեժիմի, որ օգտագործվի այդ տնտեսության ինքնաբավության ռեսուրսի և ներուժի առավելագույնը:
Անշուշտ, դա այսպես ասած արտառոց սցենար է և Արցախը չպետք է «դատապարտվի» անվերջ «պաշարման» տրամաբանության: Ի վերջո, նաև դա է Ադրբեջանի նպատակներից մեկը՝ այդ «դատապարտվածության» զգացում առաջացնելը, երբ ավելի ու ավելի մեծ թվով մարդ կմտածի ոչ թե Արցախում ապրելու, այլ առաջին իսկ հնարավորության դեպքում հեռանալու մասին: Միևնույն ժամանակ, սակայն, հենց այդ քաղաքականությանը դիմակայելու համար անհրաժեշտ է հնարավորինս արագ հասնել տնտեսական այնպիսի կառուցակարգերի և ինստիտուցիոնալ այնպիսի մեխանիզմների, որը կբերի Արցախի տնտեսական ինքնաբավության առավելագույն աստիճանի: Իհարկե, որևէ երկրի, անգամ մեծ տնտեսությունների պարագայում շատ բարդ ու հարաբերական է ինքնաբավություն ասվածը, և առավել ևս դա հարաբերական է Արցախի փոքր տնտեսության համար: Բայց, եթե կան ռազմա-քաղաքական առանձնահատկություններն ու իրավունքների համար պայքարն Ադրբեջանի ամբողջատիրական ծավալապաշտության դեմ, տնտեսական կառուցակարգերը թերևս պետք է բերվեն այդպիսի առանձնահատկություններին համարժեք վիճակի: Սա Արցախի կառավարության գերխնդիրն է: Այսինքն, խոսքը իհարկե ռեսուրսների խնայողության մասին է, սակայն ոչ թե պարզ թվաբանական խնայողության, այլ ցիկլային տրամաբանությամբ «շրջանառության», որը թույլ կտա առկա տնտեսական և մարդկային ներուժի համադրմամբ ստանալ առավել մեծ ռեսուրսային արդյունք, հետևաբար նաև այլ սոցիալ-հոգեբանական և բարոյահոգեբանական մթնոլորտ: Ավելին, անցնող տարիներին Հայաստանի և Արցախի միմյանց հաջորդած իշխանությունները պետք է մշակած լինեին այդ սցենարները, առնվազն որպես ֆորսմաժորային պլաններ, անելով առավելագույնը, որպեսզի Հայաստանի հետ Արցախի տնտեսական կապակցվածությունն այդուհանդերձ լիներ նաև ներքին ինքնաբավության բարձր աստիճանով: Ի վերջո, երբ խոսում ենք Արցախի սուբյեկտության մասին, պետք է նկատի առնել պարզ բան՝ ցանկացած սուբյեկտության շատ, թե քիչ կայուն հիմքը տնտեսական է: Կրկնեմ, հատուկ ընդգծելով, որ խոսքն ամենևին «պաշարման դատապարտվելու» մասին չէ: Բայց, եթե Արցախի հանդեպ կա ադրբեջանական ծավալապաշտություն, ապա դիմակայունություն ապահովելու և այդ կերպ պաշարման քաղաքականության ոչ էֆեկտիվությունը ի ցույց դնելով նաև այդ քաղաքականության չեղարկման հասնելու խնդիրը պահանջում է նաև տնտեսական առավելագույն ինքնաբավություն: Ինչ խոսք, այդ հարցերը պահանջելու են թե մասնագիտական մեծ ներուժ, կրեատիվ մտածողություն, թե նաև աջակցություն Հայաստանից ու Սփյուռքից՝ մտավոր, հարկ եղած դեպքում նաև ռեսուրսային՝ տեղում տնտեսական ինստիտուցիոնալ մեխանիզմներ և ինքնաբավության հիմքեր ձևավորելու համար: Բայց, առանց տնտեսական շոշափելի սուբյեկտության, թերևս իրատեսական չի լինի խոսել Արցախի իրավա-քաղաքական սուբյեկտության մասին, հետևաբար նաև շրջապատող դերակատարներին այդ գործոնը հաշվի առնելու հետ առերեսելու մասին:
