Մինչ Հայաստանի պաշտպանության նախարարությունը հավաստիացնում է, որ ամեն ինչ անում է բանակում վերջին շրջանում տեղի ունեցած հանցագործությունները բացահայտելու համար, բանակից ստացվում է զինծառայողի մահվան մասին հերթական լուրը, որը կրկին ներկայացվում է որպես ինքնասպանություն:
Այս ամենն, իհարկե, զավեշտալի կլիներ, եթե խոսք չլիներ մարդկային կյանքերի, երիտասարդ անձանց և նրանց հարազատների ողբերգության մասին: Բայց այս ամենում, վերջին ամիսներին հայկական բանակում մեկը մեկին հաջորդող ողբերգությունների այս շղթայում, իշխանությունների, ըստ էության, ցինիկ վերաբերմունքից բացի, երբ հանցագործությունից հետո ավելի շատ մտածում են ոչ թե այն բացահայտելու և հաջորդը կանխելու, այլ տեղի ունեցածը զանազան հեքիաթանման վարկածներով պարտակելու մասին, կա նաև անհանգստացնող մեկ այլ վերաբերմունք` հասարակության անտարբերությունն այդ ամենի հանդեպ:
Վերջին մեկ-երկու ամսում հայկական բանակում մոտ երկու տասնյակ երիտասարդ է զոհվել խաղաղ պայմաններում, իսկ հասարակությունն իր տեղից նույնիսկ երկու սանտիմետր, նույնիսկ երկու միլիմետր չի շարժվել: Տեղի ունեցած ողբերգությունները գրեթե դուրս չեն գալիս սոցիալական ցանցերից, որտեղ հանրության մի փոքր շերտ արտահայտում է իր բողոքը, զայրույթը, իսկ դրսում կյանքը անցնում է սովորականի նման, և բանակից ստացվող մահվան մասին տեղեկությունները դիտվում են սովորական կյանքի մի դրվագ: Տարիներ առաջ Հունաստանում բավական եղավ, որ ոստիկանները մի երեխա (ի դեպ, ազգությամբ հայ) սպանեն, և ամբողջ Աթենքը հայտնվեց հասարակության բուռն և անկասելի դժգոհության ալիքի տակ:
Ֆրանսիայում բավական եղավ, որ ոստիկանները անարդար վարվեն մի քանի արաբ ուսանողի հետ, և արաբ ամբողջ երիտասարդությունն այդ երկրում ոտքի կանգնեց ի նշան բողոքի և ոստիկանական ուժերը մի կերպ հանդարտեցրին բողոքի ալիքը: Նույնը անցած ամիս տեղի ունեցավ Լոնդոնում: Թե՛ Հունաստանում, թե՛ Ֆրանսիայում, թե՛ Մեծ Բրիտանիայում այդ ալիքները ավերեցին փողոցները, կոտրեցին խանութները, այրեցին մեքենաներ: Հիշատակելով այդ դեպքերի մասին` մենք ամենևին չենք ցանկանում նմանօրինակ իրադարձությունների կրկնություն Հայաստանում: Պարզապես հատկանշական է, որ Հայաստանում ոչ թե մեկ, այլ 11 և հաստատապես նույնիսկ 101 մահերը ի զորու չեն շարժել հասարակությանը, որովհետև այդ ամենն ընկալվում է այնպես, որ կարծես թե այդպես էլ պետք է լիներ:
Ի՞նչ է կատարվում մեր հասարակության հետ, ե՞րբ է սկսել կատարվել, ինչքա՞ն է հասցրել կատարվել և արդյո՞ք անդառնալի է կատարվածը: Բանակային ողբերգությունների ֆոնին քաղաքացիական անտարբերությունը երևի թե կենսական է դարձնում այդ անտարբերությունը, քանի որ հենց այդ անտարբերությունն է ծնում իշխանությունների մերժողական ցինիզմը, երբ մարդկային ողբերգությունները որակվում են կա՛մ անզգուշություններ կա՛մ ինքնասպանություններ, կա՛մ հոգեկան խանգարումներ և շեղումներ:
Քանի դեռ հասարակությունն անտարբեր է, դժվար է ակնկալել իրավիճակի էական փոփոխություն, քանի որ առանց հասարակական լայն ճնշման, իշխանությունները իրենց կամքով չեն գնա բանակային բարեփոխումների, չեն գնա արմատական փոփոխությունների, քանի որ դա նրանց պետք չէ, դրանից նրանց համար շահ և իշխանություն չկա, դրանով նրանք հետագայում բանակը չեն կարող օգտագործել իշխանության վերարտադրության գործընթացում: Իշխանություններին պետք է ստիպի հասարակությունը, ստիպի իր ակտիվությամբ, ամեն մի կյանքի համար պատասխան պահանջելու իր հաստատակամությամբ: Քանի դեռ չի հասել այդ ժամանակը, ամեն ժամանակ իր զոհն է բերելու:
