Հայաստանում գրեթե չնկատվեց մի քանի օր առաջ Իտալայի պաշտպանության նախարարի այցը Բաքու, որտեղ պաշտպանության նախարարությունների մակարդակով ստորագրվեց գործակցության համաձայնագիր՝ կադրերի պատրաստման կրթական ծրագրերի և մարտական պատրաստության առնչությամբ: Այնպես չէ անշուշտ, որ Իտալիայի պաշտպանության նախարարության հետ այդ գործակցությունը Հայաստանի ու Արցախի համար ստեղծում է մեծ սպառնալիք: Ադրբեջանն ունի դաշնակցային և գործակցային հարաբերություններ առավել սպառնալից ուղղություններով, սկսած Հայաստանի «ռազմավարական» դաշնակից Ռուսաստանից, մինչև Թուրքիա, Իսրայել: Այդուհանդերձ, Իտալիան եվրոպական ուղղության կարևոր երկրներից մեկն է, որի հետ Ադրբեջանի գործակցությունը ավելի շուտ քաղաքական-դիվանագիտական մարտահրավեր է, որն առավել կենսունակ է դարձնում Ադրբեջանի այն մյուս՝ արդեն անմիջական սպառնալից ուղղություններից բխող վտանգը:
Իհարկե բավականին բարդ է ասել, թե Հայաստանն ինչ կարող է անել Իտալիայի պարագայում, որը էական շահագրգռություն ունի Թուրքիայի և Ադրբեջանի հետ հարաբերության իմաստով, որովհետև գազային խողովակաշարերը, որ Թուրքիայով գնում են դեպի Եվրոպա, հին աշխարհամաս են «մուտք» գործում զգալիորեն Իտալիայով: Ավելին, Հռոմը ներկայումս ունի էական շահագրգռություն գազային հաբի ռուս-թուրքական ծրագրում ներգրավվելու համար, որպեսզի Թուրքիայից Եվրոպա հոսող գազը առավելագույն ծավալով անցնի Իտալիայով: Իհարկե այդ ամենին պետք է ավելացնել նաև հենց Իտալիայի անմիջական էներգետիկ կարիքները: Այդպիսով, Հռոմն այդ կերպ տեսնում է իր եվրոպական ազդեցության ավելացման հնարավորություն և Ադրբեջանի հետ գործակցության խորացումն անշուշտ միտված է այդ հնարավորությունը առավել իրականանալի դարձնելուն:
Եվ այստեղ անշուշտ Հայաստանի համար շատ բարդ է փոխել մոտիվացիոն իրողությունները: Բայց, ի վերջո հենց դա պետք է լինի Հայաստանի դիվանագիտական գերխնդիրը եվրոպական ուղղությամբ, որը թերևս պահանջում է ջանքի մոբիլիզացիա, ընդ որում, ինչպես բազմիցս ասել եմ՝ ընդհուպ վերքաղաքական, վերկուսակցական ջանքի: Ավելին, այդ հանգամանքը թերևս կարող է դառնալ հայ-ֆրանսիական համատեղ աշխատանքային խնդիր, հաշվի առնելով և այն, որ եվրոպական սուվերենության իր գաղափարով, Ֆրանսիայի նա;ագահ Մակրոնը փորձում է ձևավորել Ֆրանսիա-Գերմանիա-Իտալիա այդ եռանկյունին, ինչն իհարկե անգամ Ֆրանսիայի պարագայում պահանջում է գերջանք և դեռևս հեռու է ցանկալի արդյունքից: Բայց, անգամ այդ պարագայում, դա աշխատանքային ուղղություն է, որն ի տարբերություն Ֆրանսիայի ուղղությամբ Հայաստանից հնչող և գերակայող հիմնականում բաժակաճառային-զգայական տրամադրությունների, կարող է դառնալ համատեղ աշխատանքի կարևոր և գործնական հարթակ, այդ կերպ նաև շոշափելիորեն բարձրացնելով հենց հայ-ֆրանսիական փոխհարաբերության որակը և այն բերելով իրական քաղաքականության հարթություն, այդտեղ արդեն հնարավոր նոր հեռանկարների և անելիքների որոշակի հնարավոր ներուժով: Ի վերջո, քաղաքականությունը այդ գոծընթացներն են, ընդհանուր փոխշահավետ նպատակների ձևակերպումն ու աշխատանքը, այլ ոչ թե հայտարարությունները և դրանց գնահատումը ըստ ականջախեցի շոյելու գործակցի:
