ՀՀ էկոնոմիկայի նախարար Վահան Քերոբյանը օրերս հանդիպել է թռչնամիս արտադրող ընկերությունների ներկայացուցիչների հետ՝ ոլորտում առկա խնդիրներն ու դրանց լուծման ուղիները քննարկելու նպատակով։ Քննարկվել են ոլորտի հետագա զարգացմանը, եկամտաբերության և մրցակցային հնարավորությունների բարձրացմանը, ներմուծվող թռչնամսի նկատմամբ սակագնային քվոտաների կիրառմանը, թռչնաբուծարաններում կերային բազայի ապահովմանը, ոլորտում օրենսդրական դաշտի բարելավմանը վերաբերող մի շարք հարցեր։ Հանդիպմանը ներկա «Հայաստանի թռչնաբույծների միություն» ՀԿ-ի նախագահ Սերգեյ Ստեփանյանը «Առաջին լրատվական»-ի հետ զրույցում մանրամասներ հայտնեց։ Ստեփանյանը նշեց, որ արդեն երկու տարի է բարձրացնում են կարևոր հարցեր, որոնց վրա ուշադրություն չի դարձվում։ Քննարկման առանցքում եղել է թռչնամսի շուկայում անհավասար մրցակցությունը։
«Խնդիրը հետևյալն է՝ տասը տարիներին անընդհատ, իսկ վերջին երկու-երեք տարին առավել ևս, մեզանում արտադրության ծավալներն անընդհատ աճում են։ Այսինքն՝ հանրապետությունում թռչնամսի պահանջարկը գնալով աճում է։ Այսօր սպառվող մսամթերքի 33 տոկոսը հավն է դարձել, այն դեպքում, երբ մի քանի տարի առաջ ընդամենը 18-20 տոկոս էր։ Եթե հաշվի առնենք, որ նախորդ տարի՝ մարտի 20-ին, Գյուղատնտեսական և պարենի անվտանգության կազմակերպությունը հայտարարություն տարածեց, որ առաջիկա հինգ տարիների ընթացքում կենդանական սպիտակուց պարունակող սննդի խիստ պակաս է զգացվելու, մենք նորից այդ հարցը բարձրացրինք, որ ունենք կարողություններ այդ ծավալն արագ մեծացնելու, այդ թվում՝ նշեցինք, որ նախորդ տարվա համեմատ ունենք 10 տոկոսից ավելի աճ։ Սա բացառիկ երևույթ է ամբողջ գյուղատնտեսության մեջ, իսկ նախորդ տասը տարիներին տարեկան միջինում 8,2 տոկոս աճ ենք ունեցել։ Այսինքն՝ այս նախադրյալները բավարար են, որ կառավարությունն իր քվոտային քաղաքականությունը վերանայի և վերահսկողությունն ուժեղացնի շուկայում»,-ասաց Ստեփանյանը։ Նա նշեց, որ քննարկմանը բերել են Վրաստանի օրինակը, որտեղ վերջին երկու տարիների ընթացքում հիմնական ներկրողներն սկսել են օգտվել ուկրաինական մսից, որը հիմնականում խորը սառեցված է գալիս, իսկ շուկան չի վերահսկվում։
«Շատ հաճախ ուկրաինական սառեցված միսը հետ է բերվում և վաճառվում է տեղականի տակ որպես թարմ սառեցված։ Դժգոհությունն այն է, որ Վրաստանն արտահանում է իր թռչնամիսը, իսկ բոլոր արտահանումները երրորդ երկրներ ռիսկային են։ Մենք այսօր բաց ենք թողնում 1200 դրամով, իսկ Վրաստանի առաքումը կազմում է 900 դրամ, այսինքն՝ 300 դրամի տարբերություն։ Եվ մենք նախարարությունից պահանջում ենք՝ կա ԵԱՏՄ կանոնակարգ, որը 2021-ին հաստատվել է, այս բոլոր իրավական փաստաթղթերը դրվեն մի կողմ և ղեկավարվեն կանոնակարգով և միասնական մաքսատուրքերի դրույքաչափով։ Այսինքն՝ 2022-ին՝ ըստ ԵԱՏՄ դրույքաչափերի՝ արդեն պետք է դարձած լիներ երրորդ երկրներից ներկրումը 80 տոկոս մաքսային դրույքաչափ, բայց երեք տարի անընդհատ հետաձգեցին, տեղական արտադրողների դժգոհությունը հաշվի չառան և թողեցին 25 տոկոս»,-ասաց Ստեփանյանը։
Միության նախագահը նշեց, որ Վրաստանին ձեռնտու է, որ իր միսը հանի ավելի էժան վաճառի, քան իր սպառման կետերում, արդյունքում՝ առաջանում է անհավասար մրցակցային պայքար։
«Մինչդեռ կառավարությունն ասում է՝ ավելացրեք ծավալները, կքչացնենք, մենք էլ ասում ենք՝ դու տարիներ շարունակ չես քչացնում, անընդհատ էժան մսին ես ուշադրություն դարձնում՝ հիմնավորելով, որ բնակչությունը թռչնամսի մասով ինքնաբավ չէ, և սոցիալական հարցեր են բխում։ Մենք ասում ենք՝ տվեք երաշխիք, մենք մյուս տարի 2000 տոննա կարտադրենք, և եթե մեզ հետ պայմանագիր կնքեք, հինգ տարվա մեջ մենք կհասցնենք 50-60 տոկոսի»,-հավելեց նա։
Նախարարի հետ հանդիպումից եկել են այն եզրահանգման, որ միանգամյա քվոտավորումները պետք է կրճատվեն, քանի որ դրանից օգտվում են, իրենց տերմինով ասած «չղջիկները», այսինքն՝ տնտեսական ապրանքներ ներկրողը հանկարծ լիցենզիա է ստանում մեկանգամյա թռչնամիս ներկրելու, բայց ոչ պայմաններ ունի պահելու, ոչ վերամշակելու, ոչ փաթեթավորելու․ «Սա բերում է նրան, որ պետությունը հնարավորություն է տալիս քրեորեն պատժելի արարք թույլ տալ, այսինքն՝ այդ մարդիկ, որ բերում են, տեղականի տակ վաճառում են, և դա անում են նաև սուպերմարկետները։ Մենք ասում ենք՝ կողմնորոշվեք, եթե էսպես է լինելու, մեր արտադրողները դադարելու են թռչնամիս արտադրել, կփակեն իրենց ձեռնարկությունները, քանի որ եկամտաբեր չէ»։
