Սփյուռքի հարցերի հանձնակատարը հայտարարել է, թե առաջիկա օրերին տեսանելի կլինի Լաչինի միջանցքի հարցում Սփյուռքի աշխուժացում: Նախ, իհարկե առանձին քննարկման առարկա է, թե որքանով է նպատակահարմար, որ Հայաստանի պետական պաշտոնյան «ազդարարի» այդ աշխուժացումը, այդ կերպ փաստացի «ազդարարելով» նաև, որ Սփյուռքի կառույցները գործում են Հայաստանի «հրամանատարությամբ»: Տվյալ պարագայում խնդրի առարկան այն է, որ սփյուռքյան աշխուժության կարևոր, անկյունաքարային բաղադրիչներից մեկը կարող է լինել այն, որ տվյալ անձինք, տվյալ կազմակերպությունները, դրանց կազմը՝ այդ երկրի քաղաքացիներ են, որոնք իրենց իշխանությունների առաջ բարձրաձայնում են Արցախի հայրենակիցներին սպառնացող վտանգները և կոչ անում որոշակի քայլեր ձեռնարկել միջազգային իրավունքի, միջազգային համակեցության արժեհամակարգային նորմերի շրջանակում, որպես դրանց համար պատասխանատու սուբյեկտներ:
Անխոս, այդ ջանքը պետք է համակարգվի Հայաստանի հանրապետության, նաև Արցախի կառավարող կառույցների հետ, սակայն նպատակահարմա՞ր է բարձրաձայնել այդ մասին և առիթ տալ մտածելու, որ այդ նախաձեռնությունները գալիս են Հայաստանից և դրանց հետևում Հայաստանն է: Սա իհարկե առաջին հայացքից թվում է տեխնիկական հարց, սակայն խորքում այն անշուշտ քաղաքական է և պարունակում է թերևս մի շարք նուրբ հանգամանքներ: Մյուսը, Սփյուռքի աշխուժությունն իհարկե ցանկալի է, և այստեղ անշուշտ՝ թե պետք չէ թերագնահատել հայկական ներուժը, թե նաև պետք չէ այն գերագնահատել: Շատ կարևոր է ոչ միայն և նույնիսկ ոչ այնքան աշխուժության արտաքին դրսևորումը, որքան բովանդակությունը:
Ի՞նչ տրամաբանությամբ և բովանդակությամբ աշխատանք է կատարվում, ինչ շեշտադրումներով և թիրախային ինչ ուղղություններով: Եթե հարցը «քաղաքացիական ակտիվիզմի» տրամաբանության շրջանակում է, ապա հազիվ թե հնարավոր է ակնկալել որոշակի արդյունավետություն: Ինչպես առիթ եմ ունեցել արտահայտվելու՝ Լաչինի միջանցքի արգելափակման իրողության առնչությամբ, մենք թերևս գործ ունենք իր բնույթով պատերազմական մի վիճակի հետ, որը կարող է առաջանալ այն դեպքում, երբ ունի աշխարհաքաղաքական մի շարք շահառուներ, եիրբ ամեն մի խոշոր ուժային կենտրոն ստեղծված իրավիճակը դիտարկում է իր համար ինչ որ խնդիր լուծելու պատեհ միջոց: Եվ դրա ցավալիորեն վառ վկայությունն այն է, որ առ այսօր Ադրբեջանի առաջ չի դրվել որևէ գործնական պատասխանատվության ռիսկ, եթե Բաքուն չբացի միջանցքը: Ըստ այդմ, հայկական Սփյուռքի ներգրավվածությունը չի կարող արդյունավետ լինել, եթե հաշվի չի առնում այդ գործոններն ու հանգամանքները: Եվ ավելին, առանց դրանք հաշվի առնելու և դրանց «աշխարհաքաղաքական ստույգ ախտորոշման», աշխուժությունը կարող է ունենալ անգամ հառակա էֆեկտ, անկախ իհարկե մասնակիցների նպատակներից և նվիրվածությունից:
