Հայաստանի կառավարությունը դեկտեմբերի 8-ի նիստում կայացրել է Արցախին 8 միլիարդ դրամ հատկացնելու մասին որոշում, որը կուղղվի պատերազմի հետևանքով տեղահանվածների համար բնակարանների և կահավորման կարիքը հոգալուն: 2022 թվականին Հայաստանն աննախադեպ ծավալի ֆինանսական օժանդակություն է ցուցաբերում Արցախին՝ մի քանի հարյուր միլիոն դոլարի: Դրան զուգահեռ, Հայաստանի հասարակական-քաղաքական կյանքում շարունակվում է հետպպատերազմական օրակարգի շրջանառվող առանցքային «թեզերից» մեկը, որ Հայաստանի իշխանությունը «հանձնում» է Արցախը և պահում միայն «սոցիալական պարտավորություն»: Դա իհարկե որոշակի իմաստով այդպես է, բայց ոչ թե «հանձնման» հետևանքով, այլ առավելապես այն աշխարհաքաղաքական պատերազմի, որ խաղարկվեց Հայաստանի ու Արցախի գլխին, և որը՝ ի դեպ, հասունանում էր նվազագույնը տասնամյակ, եթե ոչ ավելի:
Եվ, եթե այդ ընթացքում, և դրանից առաջ Հայաստանի հանրապետությունն Արցախի հարցում՝ պետականության ցուցանակի ներքո չգործեր առավելապես ծիսականության տրամաբանությամբ, այլ իրապես պետական բնույթին հարիր քաղաքականությամբ, ապա գուցե և հաջողվեր ժամանակին ձևավորել կանխարգելիչ այնպիսի մեխանիզմներ, որոնք թույլ կտային խուսափել այդ պատերազմի վտանգից կամ պատերազմին լինել բազմակի անգամ ավելի պատրաստ: Այդ ամենով հանդերձ, պետք է գործել ըստ ներկայիս իրողությունների և այդ համատեքստում, որքան էլ «կոնյուկտուրային» դիտվեն Արցախը «հանձնելու» մասին խոսակցություններն ու քաղաքական հռետորաբանությունը, այդուհանդերձ դրա առկայությունը գործնականում Հայաստանի ու Արցախի համար սպառնալիք չէ, քանի դեռ իհարկե հասարակական-քաղաքական գործընթացները կառավարելի են:
Հայաստանի կառավարությունը փորձում է կատարել եղած հնարավորության իր գործառույթը՝ պահպանել Արցախի սոցիալ-հոգեբանական «ճարտարապետությունն» ու դրա վրա կառուցել նոր քաղաքական իրողություններին համարժեք հասարակական-պետական ինստիտուցիոնալ կենսունակություն, հասարակական-քաղաքական համակարգ-օրգանիզմ, իսկ ընդդիմախոսները հնչեցնում են մեղադրանքներ, որոնք այդուհանդերձ գոնե առայժմ ավելի միտված են պահել ինստիտուցիոնալ անկատարությամբ օրգանիզմի տոնուսը, երբ չկա այն պահելու, պահպանելու և առավել բարձրացնելու ավելի հարդիական բանաձև և ռեսուրս: Իհարկե այդ «հարաբերակցությունը» ինքը հղի է ռիսկերով, «պայթյունի», արտաքին ազդեցության կամ ներգործության կամա, թե ակամա «գործակալության» վերածվելու ռիսկով: Ու հենց դրա համար է, որ Հայաստանին ու Արցախին կենսականորեն, օդ ու ջրի նման անհրաժեշտ է քաղաքական և հասարակական արդիականացում, դրա միջոցով կառավարման ինստիտուցիոնալ արդյունավետության համապարփակ բարձրացում, որովհետև առկա «տոնուսային» համակարգը կարող է աշխատել միայն հետպատերազմյան «շոկային» պայմաններում, մինչդեռ Հայաստանն ու Արցախը չեն կարող ապրել այդ «հավերժ շոկի» ռեժիմում:
