Հայաստանը ՀԱՊԿ-ից չի ընդունի օգնություն, քանի դեռ բավարարված չէ երկու հանգամանք, ինչպես խորհրդարանում հայտարարել է Հայաստանի վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը: Ըստ նրա, Հայաստանը ՀԱՊԿ-ից ակնկալում է մեր երկրում ՀԱՊԿ պատասխանատվության գոտու ֆիքսում՝ հստակ սահմաններով, և երկրորդ՝ Հայաստանի հանդեպ Ադրբեջանի ագրեսիայի հստակ քաղաքական գնահատում: Հայաստանի ակնկալիքը, պայմանը, թե պահանջը բավականին պարզ է, հստակ: «ՀԱՊԿ–ի օգնության ընդունումն առանց հստակ գնահատականների` կնշանակի անուղղակի և նույնիսկ ուղղակի ընդունել այն ստատուս քվոն, որ հաստատված է մեր սահմաններում։ Առանց հստակ քաղաքական գնահատականի Սոթք-Խոզնավարում մոնիտորինգի առաքելություն ընդունելը կնշանակի ուղղակի ֆիքսել ու համակերպվել ստատուս քվոյի հետ», հայտարարում է Հայաստանի վարչապետը:
Ու թեև Հայաստանի հարցադրումն ու դիրքորոշումը բավականին պարզ է, այդուհանդերձ իրավիճակը ինքնին բարդ է և կարիք կա որոշակի պարզաբանումների ավելի ընդհանուր համատեքստում: Մասնավորապես, եթե խոսում ենք ՀԱՊԿ օգնության մասին, ապա բոլորովին չմոռանալով, բայց մի կողմ դնելով Հայաստանի ակնկալիքը կամ պայմանը՝ երկու հանգամանքի վերաբերյալ, այդուհանդերձ հասկանանք, իսկ ընդհանուր առմամբ ՀԱՊԿ օգնության բովանդակությունը Երևանին բավարարու՞մ է, թե՞ ոչ: Ենթադրենք, որ ՀԱՊԿ ինքը բավարարում է Հայաստանի առաջ քաշած երկու պայմանը կամ երկու հանգամանքի ակնկալիքը, այդ դեպքում Երևանը հարցեր չունի՞ ՀԱՊԿ օգնության փաթեթի վերաբերյալ, սկզբունքորեն ընդունու՞մ է այդ օգնության բովանդակությունը, համարու՞մ է այն բավարար, թե՞ ոչ: Եթե օգնության բովանդակությունը բավարար է, ապա այստեղ գործ ունենք մի իրավիճակի հետ՝ երկու պայմանով կամ ակնկալիքով հանդերձ, իսկ, եթե օգնության բովանդակությունը բավարար չէ, ապա այստեղ գործ ունենք այլ պատկերի հետ: Ի վերջո, անկասկած է, որ Հայաստանն ի դեմս ՀԱՊԿ-ի երբեք գործ չի ունեցել դասական իմաստով ռազմա-քաղաքական անվտանգային բլոկի հետ, ըստ այդմ ինքնին հարց է, թե որքանո՞վ կարող է նպատակահարմար լինել դրա հետ աշխատել այն տրամաբանությամբ, որը համարժեք կլիներ դասական բլոկի հետ աշխատանքին:
ՀԱՊԿ աջակցության փաթեթը ստատուս-քվոն ամրագրելու գործիք չդարձնելու Երևանի մտահոգությունը և կանխարգելիչ դիրքորոշումը անշուշտ կարևոր է, բայց թերևս կա նաև մեկ այլ կարևոր հարց՝ ստատուս-քվոյի հետագա անբարենպաստ փոփոխությունների ռիսկի, ու այդ ռիսկից ապահովագրող երաշխիքների հարցը: Ավելորդ է խոսել, որ այդ հարցում գլխավոր երաշխիքը կա ու պետք է լինի հայկական զինուժը, բայց նաև պետք չէ լինել պատրանքի մեջ և հարկ է արձանագրել, որ ուժերի բալանսը այսօր ունի չափազանց մեծ տարբերություն հօգուտ հակառակորդի, ու Երևանին անհրաժեշտ են օժանդակ մեխանիզմներ: Ֆորմալ իմաստով այսօր կա նաև Եվրամիության դիտորդական խումբը, որի երկամսյա գործունեությունը շարունակելու մասին խոսում են այդ խմբի հիմնական նախաձեռնող Ֆրանսիան, Երևանը, և դատելով հայտարարություններից՝ նաև մի քանի այլ եվրոպական երկիր: Բայց, արդյո՞ք հուսալի է այդ մեխանիզմը: Սա հարց է, որի առավել ստույգ պատասխանն ունի Հայաստանի քաղաքական ղեկավարությունը, ինչպես և այլ մեխանիզմների վերաբերյալ հարցերի պատասխանը: Հնարավոր է իհարկե, որ հարցերի պատասխանների մի որոշակի մասը ենթակա չէ հանրայնացման, սակայն աներկբա փաստ է այն, որ ստատուս-քվոյի որևէ փոփոխության համար գլխավոր պատասխանատուն Հայաստանի քաղաքական ղեկավարությունն է, որը պետք է հաշվեկշռի ռիսկերն ու հնարավորությունները՝ այս կամ այն մեխանիզմի հետ աշխատանքի հարցում: