Այսօր սեպտեմբերի 1-ն է` Գիտելիքի օրն ու նոր ուսումնական տարվա սկիզբը: Հայաստանում այդ օրը նաև այլ «խորհուրդ» ունի` ծնողական մրցավազքի, երբ իրենց երեխաներին առաջին անգամ դպրոց տանող ծնողների մի զգալի մասը մրցակցում է, թե ում երեխայի դպրոցամուտն է լինելու առավել շքեղ, նկարահանվելու կամ լուսանկարվելու առավել նոր տեխնիկայով: Իրականում սեպտեմբերի 1-ն էլ Հայաստանում բովանդակության փոխարեն, վերածվել է ընդամենը ձևի, քանի որ ձևական բնույթ են կրում թե՛ գիտելիք ասվածը, թե՛ դպրոցական կրթական համակարգ ասվածը:
Հայաստանում այդ ամենը պետք չէ, կամ պետք է միայն քարոզչական կամ կենացային մակարդակի հռետորաբանությունների համար, իսկ իրականում որքան ավելի հեռու ես գրագիտությունից, կրթվածությունից և կրթությունից, և որքան ավելի մոտ ես խաբելուն, գողանալուն, բռնանալուն, այդքան ավելի հեշտ ես գտնում քո տեղը ակախ Հայաստանում: Սեպտեմբերի 1-ն ահա այդ պարադոքսի խտացված դրսևորումն է: Այն վաղուց արդեն Հայաստանում դադարել է երեխաների տոն լինելուց, ինչի մեղավորը մի կողմից ցուցամոլ ծնողներն են, մյուս կողմից` Հայաստանում կրթության իրական դերն ու նշանակությունը գրեթե զրոյի հասցրած իշխանական բարքերն ու իրենց վարքը այդ բարքերի տակ տեղավորած կամակատար ուսուցիչները, որոնց համար ուսումնական տարին իրականում երկրորդական է, իսկ առաջնայինը ընտրական տարիներն են, երբ ուսուցչակազմերը լծվում են Հայաստանի իշխանության վերարտադրության «սուրբ» գործին:
Իսկ այդ ամենն էլ օրհնվում է Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնում, որտեղ օգոստոսի 31-ին հավաքվել էին ուսուցիչներն ու դասախոսները և Հայրապետական օրհնություն էին ստանում` հերթական անգամ տուրք տալով ձևին և դրան զոհում արդեն քրիստոնեական հավատքի բովանդակությունը: Երբ դեգրադացիան հասնում է հասարակապետական մակարդակի, դրա ընթացքը արդեն անհնար է լինում վերահսկել, կարգավորել, ենթարկել բանականության թելադրանքին, իսկ ցինիզմն էլ սկսում է նույնականանալ բարեպաշտության հետ: Այդ ընթացքը խժռել է նաև արդեն սեպտեմբերի 1-ը, որ տոն է յուրաքանչյուր երեխայի համար, որ յուրաքանչյուր երեխայի համար ապագայի դուռն է:
Եվ այդ ապագային, այդուհանդերձ, պետք է հավատալ, պետք է հավատալ այն հազարավոր, տասնյակ հազարավոր երեխաների աչքերին նայելով, որոնք անցնում են այդ դռնով իրենց հոգու մաքրությամբ և մտքի պարզությամբ: Մենք հավատում ենք, որ այդ երեխաները լինելու են Հայաստանի իսկական քաղաքացիներ, պահելու են իրենց հոգու մաքրությունն ու մտքի պարզությունը, լինելու են նոր մարդ, հայի նոր տեսակ, իսկական հայի տեսակ ու կառուցելու են իսկական հայկական պետությունը` կառուցելով մեր ապագան, տալով մեր ներկայի մտքերի ու անցյալի մեղքերի թողությունը:
Շնորհավոր ձեր տոնը, երեխաներ, մեր ապագայի քաղաքացիներ:
