Ամերիկյան դիվանագիտական փակ գրագրության արտահոսքը հրապարակող Վիկիլիքսի հերթական խմբաքանակը, մասնավորապես Հայաստանին վերաբերող մասով, բավական հետաքրքրական ժամանակահատվածում հայտնվեց հրապարակի վրա:
Խոսքն իհարկե Հայաստանի համար հետաքրքրական ժամանակահատվածի մասին է, ու բանը միայն ընդդիմության և իշխանության երկխոսությունն ու դրա ընթացքում առաջացող ցնցումները չեն: Եվ ոչ էլ՝ արտահերթ ընտրության լինել-չլինելը: Ընդհանրապես, Հայաստանի ներքաղաքական կյանքում Վիկիլիքսը կարծես թե փորձում է իր հրապարակումներով բավական հետաքրքրական գիծ քաշել: Անշուշտ, պետք չէ դա ընկալել ուղղակիորեն, որ ասենք Ջուլիան Ասանժը նստել և մտածում է Հայաստանում գիծ քաշելու մասին և որոշում դրա ամենապատեհ ժամանակը: Խոսքն ընդհանրապես հրապարակումների քաղաքական էֆեկտի մասին է, իսկ դրանց հետևում կանգնած իրական կազմակերպիչների կամ նախաձեռնողների մասով, առնվազն այս մեր հրապարակման շրջանակում, ձեռնպահ մնանք ենթադրություններից՝ դրանք թողնելով յուրաքանչյուրի մտքին և պատկերացումներին:
Իսկ ո՞րն է քաշված գիծն ու դրա հետաքրքրականությունը: Բանն այն է, որ Վիկիլիքսի ընթացիկ հրապարակումները բավական հետաքրքրական ժամանակագրություն են պարունակում: Դրանցում արտահայտված են ամերիկյան դիվանագիտության բնորոշումները Հայաստանի անկախության քսան տարիների ընթացքում երկիրը ղեկավարած գրեթե բոլոր առանցքային դեմքերի մասին: Ու կարծես թե ի ցույց է դրվում երկրում համակարգային դեգրադացիայի տանող մի գիծ, որն ի վերջո Հայաստանը հասցրել է ներկայիս խայտառակ, և խայտառակությամբ հանդերձ՝ ողբերգական իրավիճակին: Ու այնպիսի տպավորություն է, որ անկախության քսաներորդ տարեդարձի շեմին ամերիկյան Վիկիլիքսը Հայաստանի դեմքի առաջ հայելի է պարզում՝ «նայիր ու ճանաչիր», կամ «նայիր ու հասկացիր» հորդորով:
Հայաստանի ներկայիս իրավիճակի հատկանշականությունն այն է, որ մենք տասնամյակ ենք ամփոփում, եզրափակում անկախության երկրորդ տասնամյակը: Հայաստանի ընթացքը չափվում է ոչ թե երեք նախագահների պաշտոնավարման ժամկետով, կամ տասից ավելի կառավարությունների գործունեությամբ, այլ տասնամյակներով՝ անկախության տասնամյակներով: Ու այժմ, գտնվելով երրորդ տասնամյակի շեմին, Հայաստանից պահանջվում է արմատապես վերանայել իր անցած ուղին, ձերբազատվել պատրանքներից և նախապաշարումներից, հասկանալ, որ այն ինչ եղել է մինչև հիմա, չի կարող կրկնվել սրանից հետո: Սկզբունքորեն չի կարող, որովհետև նախկինում եղածը կրկնվելու դեպքում ստանալու է առավել դաժան ու ողբերգական դրսևորում, քանի որ կրկնվելու է արդեն շատ ավելի թույլ հասարակական հենքի վրա: Ուստի հետևանքներն էլ լինելու են նույնքան ողբերգական, ինչին ի դեպ մենք կարծես թե ականատես ենք լինում այս կամ այն ոլորտում:
Հետևաբար, անհրաժեշտ է գիծ քաշել ու նայել առաջ, քայլել առաջ: Եվ Վիկիլիքսի հերթական խմբաքանակում ակնհայտորեն նշմարվում է այդ գիծը: Համենայն դեպս՝ պետք է նշմարել: Միգուցե բաներ, որոնք մեզ համար ներսից այդքան էլ տեսանելի չեն, ավելի տեսանելի են կողքից: Ու անկախ այն ամենից, թե ինչ նպատակով են կողքից մեզ դիտարկել, միգուցե մենք պետք է փորձենք այդ կողքի դիտարկումները ծառայեցնել հենց մեր շահին, մեր նպատակներին:
