«Առաջին լրատվական»-ի զրուցակիցն է վրաց փորձագետ Գելա Վասաձեն։
-Պարոն Վասաձե, ինչի հետ եք կապում Բաքվի հերթական ագրեսիան, արդյոք դրանք կարող են վերաճել լայնամասշտաբ գործողությունների, որոնք կապակայունացնեն ողջ տարածաշրջանը։
-Սկսենք նրանից, որ Հայաստանի ու Ադրբեջանի միջև պատերազմ է ընթանում, իսկ պատերազմի ժամանակ նման էսկալացիաներն անխուսափելի են։ Դժվար թե այն վերաճի լայնամասշտաբ պատերազմական գործողությունների, ես դրա համար պոտենցիալ չեմ տեսնում։ Ի դեպ՝ Ադրբեջանը մշտապես զգուշացնում էր, որ նման բան լինելու է, Բաքվից վերջին շրջանում պարբերաբար հնչում էին նման թեզեր։
Մեզ հետաքրքրող գլխավոր հարցը ոչ թե այն է, թե ինչու դա տեղի ունեցավ, այլ այն, թե ինչու հիմա դա տեղի ունեցավ։ Իսկ դա ակնհայտ է։ Սեպտեմբերի 15-ին Սամարղանդում տեղի է ունենալու Շանհայի գործակցության կազմակերպության վեհաժողովը, որտեղ հավաքվելու են Ռուսաստանի նախագահ Պուտինը, Թուրքիայի նախագահ Էրդողանը, ՀՀ վարչապետ Փաշինյանն ու Ադրբեջանի նախագահ Ալիևը։ Հասկանալի է, որ այս էսկալացիան ստեղծում է նախադեպ, որ կողմերը այնտեղ ինչ-որ որոշում կայացնեն։ Չգիտեմ՝ այդ մասին մեզ պաշտոնապես կհայտնեն, թե ոչ, բայց այդպես է, կողմերը կհավաքվեն ու ինչ-որ որոշում կկայացնեն։
Հիմա այն մասին, թե ինչու է դա Բաքվին պետք այսօր։ Միանգամից 44-օրյա պատերազմից հետո Հայաստանը խնդիր ուներ սառեցնել իրավիճակը, իսկ Ադրբեջանը՝ հակամարտությունը հասցնել տրամաբանական ավարտին, ապաշրջափակել կոմունիկացիները։ Դրանից հետո տեղի ունեցավ փետրվար ամիսը, երբ Հայաստանի ռազմավարական դաշնակիցը հայտնվեց շատ նուրբ իրավիճակում։ Այսօր մենք տեսնում ենք գործընթացների արագացում, Հայաստանի վրա ճնշում։ Սակայն պետք է նշել, որ Ռուսաստանը ևս հետաքրքրված է կոմունիկացիների ապաշրջափակմամբ և ոչ միայն «Զանգեզուրի միջանցքով»։ Ինչու՞ որովհետև Ռուսաստանը մեկուսացման մեջ է և միակ տեղը, որտեղ նա լրջորեն կարող է վերահսկել Եվրոպայից դեպի Չինաստան իր ուղին, հենց Հայաստանն է։ Այդ պատճառով էլ կողմերը հիմա շտապում են ամեն ինչ ավարտել։
-Վրաստանն այս հարցում ի՞նչ դիրքորոշում կունենա, արդյոք կսահմանափակվի միայն կողմերին խաղաղության կոչ անելով։
-Վրաստանը խաղաղության և բոլոր հաղորդակցությունների բացման կողմնակից է։ Այլ տարբերակներ չկան։
– Հայաստանն ի տարբերություն Ուկրաինայի ունի մեկ թղթի վրա գրված դաշնակից, որն այս պահին խրված է Ուկրաինայում պատերազմի մեջ և անգամ սեփական ռեսուրսների սակավության խնդիր ունի։ Այս իրավիճակում ի՞նչ լուծումներ եք տեսնում Հայաստանի համար։ Փաստորեն ո՛չ արևմուտքի վրա կարող ենք հույս դնել, որը կարող է ուղղորդել դեպի մեր ռազմավարական դաշնակիցը և ոչ էլ Ռուսաստանի։
Ռուսաստանի համար այսօր շատ կարևոր է պահել Հայաստանի հանդեպ իր վերահսկողությունը, որովհետև այն շատ կարևոր տրանսպորտային, երկաթուղային ճանապարհ է։ Ինչ վերաբերում է արևմուտքին, ապա նրան դա դուր չի գալիս, բայց իր ռեսուրսները Հայսատանում շատ սահմանափակ են։ Ադրբեջանում ևս ռեսուրսները քիչ են, ի՞նչ կարող է ասել արևմուտքը Ադրբեջանին։ Իհարկե բոլորը խորը մտահոգություն կհայտնեն ու խաղաղության կոչ կանեն, բայց միայն այդքանը։
