Հայաստանի և Ռուսաստանի արտաքին քաղաքական գերատեսչությունների ղեկավարների հանդիպումից հետո ՌԴ ԱԳՆ-ն հաղորդագրություն տարածեց՝ տեղեկացնելով, որ Լավրովն ու Միրզոյանն ի թիվս այլ հարցերի քննարկել են խաղաղության պայմանագրի պարամետրերի մշակման հարցը։
Խաղաղության պայմանագրի մասին հիշատակումն ուշագրավ է այն իմաստով, որ մինչև այս հարցը քննարկվել է եվրոպական միջնորդությամբ, Ռուսաստանը կարծես գործընթացից դուրս էր մնացել։ Եվ հիմա, երբ կա այսպիսի հիշատակում, հետաքրքրական է, թե Ռուսաստանը խաղաղության պայմանագրի որ տարբերակին է կողմ։ Գուցե Հայաստանի իշխանությունները փորձում են վերջնական, հստակ պատասխան ստանալ Ռուսաստանից, թե ինչ դիրքորոշում ունի ՌԴ-ն՝ կո՞ղմ է խաղաղության պայմանագրի ստորագրմանը, թե՞ դեմ է։ Եթե կողմ է, ինչպիսի՞ պայմանագրի ստորագրմանը։ Կո՞ղմ է, որ ստորագրվի խաղաղության պայմանագիր, որտեղ Արցախի մասին անգամ հիշատակում չկա, թե՞ Ռուսաստանը գտնում է, որ այդ դեպքում Ադրբեջանը և Արևմուտքը բոլոր հիմքերը կունենան պահանջելու, որ 2025թ. նոյեմբերին ռուս խաղաղապահները դուրս գան Արցախից։
Փորձագետ Արբակ Խաչատրյանը համարում է, որ խաղաղության պայմանագրի կնքումն այս փուլում անհնար է, Ռուսաստանն էլ դրան առանձնապես չի նպաստի, քանի որ այստեղ այս վիճակում իր զորքն է կանգնած․ «Բայց ինձ ավելի շատ զայրացրել ու զզարմացրել է վարչապետ Փաշինյանի՝ Վլադիվոստոկում ունեցած ելույթը։ Այնպես ներկայացրեց այդ խաղաղության պայամանագրի անհրաժեշտությունը, կարծես եթե դա չլինի ոչ մի ճանապարհ չի գործի, աշխարհն էլ փուլ կգա։ Գյուլնազ տատի հեքիաթների ժանրից է այդ ամենը։ Իսկ եթե լուրջ քննարկենք, ապա միայն մի բան կասեմ՝ խաղաղության պայմանագրի համար շատ գործոններ են պետք, որ այսօր չկան։ Օրինակ՝ ժողովուրդների պատրաստակամություն, իրար հետ ապրելու հնարավորությունը՝ այսքան տարի թշնամություն անելուց հետո։ Հասկանու՞մ եք ինչ է կատարվում ընդհանրապես»,-«Առաջին լրատվական»-ի հետ զրույցում ասաց նա։
Արբակ Խաչատրյանի խոսքերով՝ 100 տարի Թուրքիայի հետ և 30 տարուց ավել Ադրբեջանի հետ թշնամանալուց հետո խաղաղության պայամանագիրը մի քանի ամսում կնքելն անիրատեսական է․ «Դուք հասկանու՞մ եք, որ այդ հրաբուխը կտրաքի։ Դա անհնար է։ Թղթի վրա ինչ-որ մեկի ստորագրածը հասարակությանը չի հետաքրքրելու։ Ժողովուրդը դրան պատրաստ չէ։Ադրբեջանում առկա ատելության մթնոլորտը չի վերացել։ Ազգերը պատրաստ չեն խաղաղության, հրամանով խաղաղություն չի լինում»,-ընդգծեց նա։
Փորձագետը գտնում է, որ Ռուսաստանի քայլերն անկանխատեսելի են ու բարդ է գուշակել՝ վերջին պահին կխոչընդոտի՞ այդ պայմանագրի ստորագրմանը, թե ոչ․ «Մի երկիր, որ մոտ 12 անգամ ռուս-թուրքական պատերազմ է տեսել, այսօր ՆԱՏՕ-ի անդամ երկրին թույլատրում է, որ այնտեղով ռուսական ապրանքներ անցնեն ու գուար ստանա։ Պարզ է, որ այդ գումարները ծախսվում են Դոնբասում, իսկ մնացած ՆԱՏՕ- անդամները զենք ու գումար տալիս են Ուկրաինային։ Ուժեր կան, որ չեն ուզում Դոնբասի օպերացիան, կոտորածը կանգնի։ Հարցեր կան, որ անհասկանալի է։ Նույն կերպ էլ չենք կարող գուշակել, թե ինչ վարքագիծ կդրսևորի Մոսկվան։Ես հարց եմ բարձրացնում, որ հիմա նույնիսկ ռուս քաղաքացիներին չեն թողնում Եվրոպա մտնել, բայց այդքան ապրանք թողնում են Թուրքիայով անցնի, բանկերն իրար հետ աշխատեն։Ու այդ երկիրն այսօր ՆԱՏՕ-ի անդամ լինելով Ռուսաստանի ամենահզոր գործընկերն է։ Մենք նման քաղաքականություն վարող երկրի վրա ինչպե՞ս կարող ենք վստահ լինել»։
Խաչատրյանի խոսքերով՝ այսօր իրավիճակը կարող է հանգեցնել միջուկային պատերազմի ու շատ հավանական է, որ լարվածությունը ետղափոխվի նաև Հարավային Կովկաս․ «Ես վախենում եմ, որ պատերազմը տեղափոխվի մեր տարածաշրջան։ Մեզ ո՞վ է աջակցելու այդ դեպքում, ու՞մ վրա ենք հույսներս դրել։ Խաղաղության պայմանագրի հարցը ես լուրջ չեմ համարում, լուրջ չեն անգամ դրա կարևորության մասին դիտարկումներն ու հայտարարությունները։Վարչապետը մոտավորապես ասում է՝ աշխարհի տնտեսությունը կքանդվի, եթե այդ պայմանագիրը չկնքվի, ճանապարհն էլ չտրամադրվի։ Լավ դա լուրջ մոտեցու՞մ է։ Եթե կարող ենք ծիծաղենք, բայց նույնիսկ ծիծաղելու էլ չի արդեն»։
Մեր զրուցակիցը հիշեցնում է, որ սահմանին լարվածությունը չի վերացել, նորից զոհեր են լինում և հարցադրում է անում՝ արդյոք թղթի կտորը այդ իրավիճակը փոխելու է․ «Դուք հարցնում եք ինչ դիրքորոշում կունենա Ռուսաստանը։ Առանց ռուսների խաղաղության պայմանագիր չի լինի, խաղաղապահն այսօր ռուսն է ու ամեն ինչ անելու է , որ որքան հնարավոր է երկար մնա այստեղ։ Կա գնալու ժամկետ և այն պետք է երկարացնել։ Խաղաղության պայմանագիրը դա թույլ չի տա»,-եզրափակեց նա։