«Առաջին լրատվական»-ի հարցերին պատասխանել է Մխիթար Սեբաստացի կրթահամալիրի հիմնադիր Աշոտ Բլեյանը
Պարոն Բլեյան, վերջին օրերին ԿԳՄՍ փոխնախարարը հայտարարել է, որ դպրոցներում որպես 3-րդ օտար լեզու կամ խմբակ ադրբեջաներեն և թուրքերեն սովորելու վերաբերյալ հարցումներ են արել և ստացվել է շուրջ 400 դրական արձագանք: Ո՞րն է ձեր կարծիքը դպրոցներում թուրքերեն ու ադրբեջաներեն դասավանդելու վերաբերյալ՝ հաշվի առնելով, որ Ադրբեջանի կրթական հաստատություններում մեծ հետաքրքրություն կա հայերենի նկատմամբ:
Կա մայրենի լեզու և կան օտար լեզուներ: Հայերենի մասին էլ պետք է առանձին խոսել՝ արևելահայերեն, արևմտահայերեն, բարբառներ, գրաբար: Որովհետև այն, ինչ հիմա դպրոցներում դասավանդվում է, դա քննական լեզու է, դա կենդանի լեզու չէ, տեքստերի լեզու է, որ իրական կյանքում չենք խոսում:
Իսկ եթե խոսում ենք, օտար լեզվի, ապա պետք է խոսենք հանրակրթական դպրոցում դրա դասավանդման դրվածքի մասին, որովհետև իներցիայով եկել է երկրորդ մայրենի լեզուն՝ ռուսերենը, որն անհասկանալի ձևով հայաստանյան բոլոր դպրոցներում դարձել է ոչ միայն տիրապետող, այն երկրորդ դասարանից դասավանդվում է մեծաքանակ ժամերով, քննություն է դրված 9-րդ և 11-րդ դասարաններում: Հետո կար ֆրանսերենը, գերմաներենը առանձին դպրոցներում բաժանած կլաստերներով, որոնք հիմա ենթարկվել են էական փոփոխությունների, և պետք է օտար լեզուների դասավանդման նոր մոտեցում մշակվի՝ հաշվի առնելով նաև երեխայի ընտրությունը: Որովհետև առանց երեխայի ընտրության, ստացվում է, որ դու նրան պարտադրում ես նոր լեզուներ: Մեր կրթահամալիրի 30 տարվա փորձը հետևյալն է. մենք տարածաշրջանային լեզուներ ենք դասավանդում՝ վրացերեն, թուրքերեն, պարսկերեն, հիմա նաև արաբերեն: Եվ ունենք եվրոպական լեզուների ընտրություն՝ իտալերեն, գերմաներեն, ֆրանսերեն, իսպաներեն, բացի այդ պարտադիր համարվող անգլերեն: Մենք երևի պետք է ընդհանրապես Հայաստանում ընտրություն կատարենք, թե որ օտար լեզուն է, որ համարում ենք պարտադիր դպրոցում: Ճնշող մեծամասնության ընտրությամբ դա անգլերենն է, իմ կարծիքով էլ պետք է անգլերենը լինի: Իսկ դրանց զատ մենք տվել ենք ընտրության մեծ հնարավորություն և երեխաների մեծ մասը մի տարածաշրջանային լեզու է ընտրում, և մի եվրոպական լեզու, բացի անգլերենից: Դա շատ լավ է, որը հաշվի է առնում և ընտանեկան ավանդույթները, և ընտանիքի վերաբերմունքը: Օրինակ, երեխան մի 5 տարի ապրում է Ֆրանսիայում, հետո գուցե Իտալիայում, հետո գալիս է Հայաստան և պարզվում է, որ ինքը հնարավորություն չունի շարունակելու իր նախընտրած լեզվի ուսուցումը: Այսինքն՝ մենք կարող ենք օտար լեզուների ուսուցման կենտրոններ ստեղծել և հնարվորություն տալ, որ երեխաները իրենց լրացուցիչ կրթությունը շարունակեն այդտեղ, որովհետև ամեն դպրոց չէ, որ կարող է ապահովել դա: Մեր կրթահամալիրը հենց այդ ճանապարհով գնաց, լեզուների ուսուցման կենտրոն ստեղծեց: Սա շատ լավ պատվեր կլինի բուհերի լեզվական ֆակուլտետներ ավարտողների համար, որովհետև շատերը աշխատատեղ չեն ունենում:
Կարծում եք՝ կա՞ պահանջարկ հանության մեջ, որ ադրբեջաներենն ու թուրքերենը ուսուցանվեն, ինչպես օրինակ, այլ օտար լեզուները:
Դուք կարող եք նայել մեր կրթահամալիրի գործունեությունը, և ես բազմիցս ասել եմ, որ դուք չեք կարող մի բան ասել, մի ուրիշ բան անել: Կարող է անգամ սա հերթական սովետական ցուցադրական միջոցառումն է, որովհետև այքան հեշտ չի այսօր թուրքերենի մասնագետ գտնելը: Բացի այդ, թուրքերենի ուսուցման հետ գալու է նաև թուրքական մշակույթը, հայ-թուրքական հարաբերությունները, հանրային կապերը և այլն: Հայ հասարակությունն անպայման պետք է նկատի ունենա հարաբերությունների զարգացման մակարդակը: Դրանց վերաբերյալ թող խոսեն, թող քննարկումներ անեն: Եթե բուհերը դա չեն ուսումնասիրելու, ով է դա անելու: Կամ այսօր հե՞շտ է պարսկերենի ուսուցիչ գտնել: Պետք է մասնագիտական պատրաստվածություն լինի: Պետք է հասկանանք, որ դա անընդհատ գործունեություն է, որտեղ ընդհատում չպետք է լինի:
Դուք նշեցիք, որ ձեր կրթահամալիրում սովորողն ինքն է ընտրում օտար լեզուն: Կա՞ պահանջարկ, օրինակ, թուրքերենի նկատմամբ:
Իհարկե, կա: Օրինակ, այս տարի հետաքրքրությունը մի քիչ ավելի մեծացել է, քան եղել է անցած տարի: Դա երևում է լեզուն ընտրող սովորողների քանակից: Դա նաև նշանակում է, որ մեզ մոտ ուսուցման դրվածքը մեթոդը լավն է: Որովհետև, կարող ենք բուհական ծրագիրը վերցնենք, տեղափոխենք դպրոց, բայց այդպես չի լինի:
