Թուրքիան ակնարկում է Հայաստանի հարցով Ռուսաստանի հետ գաղտնի բանակցությունների մասին․ «Այս միջանցքի բացումը մեզ առավելություն կտա Ադրբեջան, իսկ այնտեղից Կենտրոնական Ասիայի երկրներ մուտք գործելու առումով՝ ավելացնելու առևտրի ծավալները։ Զանգեզուրի միջանցքի վերաբերյալ Ռուսաստանի հետ բարձր մակարդակով բանակցությունները շարունակվում են, մենք ակնկալում ենք, որ միջանցքը կբացվի շատ մոտ ապագայում»,- APA-ին ասել է Թուրքիայի առևտրի փոխնախարար, մաքսային վարչության պետ Ռըզա Թունա Թուրագայը։
Քաղաքագետ Արմեն Վարդանյանը համարում է, որ ակնհայտորեն Հայաստանի վրա մեծ ճնշումներ կան՝ Զանգեզուրի միջանցքի տրամադրման հետ կապված․ «Այդ ճնշումները նաև Ռուսաստանի կողմից են, որովհետև Ռուսաստանը փաստացիորեն պատերազմի մեջ գտնվելով արևմուտքի հետ բազմաթիվ կոմունիկացիոն ուղիներ է կորցրել՝ դեպի արևմուտք դուրս գալու համար։ Այլևս Ուկրաինայի կամ այլ երկրի տարածքով չի կարող դուրս գալ դեպի արևմուտք։ Մի ճանապարհն այլևս այնքան էլ անվտանգ չէ, Վրաստանի հետ գործող Լարսի ճանապարհը գործում է ոչ ամբողջ ծանրաբեռվածությամբ։ Այս պայմաններում Ռուսաստանը փորձում է դուրս գալ դեպի Թուրքիա՝ Ադրբեջանի ու Հայաստանի տարածքներով։ Ուստի ակնհայտ է, որ այդ միջանցքը Ռուսաստանի շահերից է բխում»,-«Առաջին լրատվական»-ի հետ զրույցում ասաց նա։
Ըստ Վարդանյանի՝ եթե մի քանի տարի առաջ Ռուսաստանն այնքան էլ շահագրգռված չէր հայ-թուրքական սահմանի բացմամբ կամ որ Հայաստանի տարածքով Ադրբեջանն ու Թուրքիան կապող ճանապարհ անցներ, ապա հիմա իրավիճակ է փոխվել և Ռուսաստանը նույնպես շահագրգռված է, որ այդ ճանապարհը բացվի․ «Այն, որ Ռուսաստանն ուզում է ճանապարհ ունենալ դեպի Թուրքիա Ադրբեջանի ու Հայաստանի տարածքով՝ միանշանակ է, բայց ես չեմ կարող ասել, թե այդ ճանապարհի կարգավիճակի մասով Մոսկվան ինչ դիիքորոշում ունի։ Այսինքն՝ պնդում է, որ այն պետք է էքստրատերիտորիալ կարգավիճակ ունենա, թե ոչ, այնտեղ պետք է ռուս սահմանապահներ լինեն, թե ոչ։ Բայց կրկնում եմ՝ Ռուսաստանն ամեն ինչ անում է, որ այդ ճանապարհն ունենա»։
Ինչո՞ւ է Ռուսաստանի հետ բանակցությունները Հայաստանի տարածքի մասով տարվում առանց Հայաստանի, հարցին ի պատասխան մեր զրուցակիցն ասաց․ «Ես վստահ եմ, որ վերջին խոսքը Հայաստանին է լինելու,պարզապես Թուրքիան Ռուսաստանի հետ համատեղ փորձում է ճնշումներ գործադրել։ Ի դեպ դա կարող է տեղի ունենալ նաև Արցախում սադրանքների միջոցով՝ այն հատվածներում, որտեղ ռուս խաղաղապահներն անգործության են մատնված։Մի խոսքով՝ Թուրքիան ու Ադրբեջանը ակնհայտորեն Ռուսաստանի օգնությամբ փորձում են Հայաստանի վրա ճնշումներ գործադրել, որպեսզի շատ արագ կերպով այդ ճանապարհը տրամադրվի»։
Դա կլինի ճանապա՞րհ, թե՞ միջանցք, Արմեն Վարդանյանն ասաց․ «Չեմ կարող վստահ ասել, բայց իրենց ցանկությունն է, որ դա լինի միջանք։Այսինքն՝ իրենք ուզում են, որ Հայաստանը որևէ կերպ չվերահսկի այդ ճանապարհը։ Կարող է նույնիսկ Ռուսաստանը լինել, բայց ոչ Հայաստանը։ ՀՀ իշխանություններն էլ հայտարարում են, որ դա իրենց համար կարմիր գիծ է և Հայաստանի տարածքով միջանցք չի լինի։ Հայաստանի տարածքով կարող են անցնել ճանապարհներ, բայց ոչ միջանցք»։
Քաղաքագետը հույս հայտնեց, որ ՀՀ իշխանությունները կկարողանան պնդել իրենց այդ դիրքորոշումը․ «Դրա համար պետք է շատ սերտորեն համագործակցել Իրանի հետ, որը ևս կտրականապես դեմ է միջանցքի գաղափարին, պետք է նաև արևումտքի հետ սերտորեն համագործակցի»։
Վարդանյանը հիշեցրեց Ֆրանսիայի դեսպանատան հայտարարությունը, որով պարզ նշվում էր, որ իրենց դեմ են այդ միջանցքի գաղափարին։ Եվրոպան ժամանակին տեսել է, որ Գերմանիան ուժի միջոցով Դանցիգի միջանցք բացել։ Դա վատ ասոցիացիաներ ունի նաև եվրոպացիների մոտ։
Մեր զրուցակիցն ընդգծեց՝ մեկ անգամ չէ, որ հրապարակային հայտարարություններով Իրանն ամենաբարձր մակարդակով է ասել՝ միջանցքն իր համար կարմիր գիծ է ։ Հայաստանն այդ հնարավորությունից պետք է օգտվի։
