«Առաջին լրատվական»-ի հարցերին պատըասխանել է կրթության մասնագետ Սերոբ Խաչատրյանը
Պարոն Խաչատրյան, այս տարի մանկավարժական բուհերում թափուր տեղերն ահռելի ծավալների են հասնում, կա ուսուցիչների պակաս: Այս խնդիրը նաև մարզային բուհերին է առնչվո՞ւմ՝ Գյումրիում, Գավառում, Իջևանում և այլն: Որքանո՞վ է սա համընդհանուր խնդիր:
Այո, նույնը նաև մարզային բուհերում է, ուղղակի մարզային շատ բուհերում, ի տարբերություն Երևանի մանկավարժական համալսարանի, արդեն շատ ֆակուլտետներ վաղուց են փակվել: Ասենք քիմիայի գծով, ֆիզիկայի գծով ընդունելություն արդեն քանի տարի չկա: Հիմա արդեն այնտեղ հարվածի տակ է աշխարհագրությունը, այդտեղ ունենք զրոյական թվեր: Եթե ևս 1-2 տարի այսպես լինի, մարզային բուհերում և Երևանում աշխարհագրությունն էլ արդեն փակման վտանգի տակ կհայտնվի: Ուղղակի մարզային բուհերում հայոց լեզու, դասվար, պատմություն մասնագիտություններից գծով դեռևս որոշակի շարժ կա: Այստեղ նաև նկատի ունենանք, որ մարզերում այդքան շատ ուսուցիչ պետք չի: Ասենք, նույն Շիրակը կամ Գավառը, հիմնականում սպասարկում են իրենց մարզին, իսկ Երևանի առանձնահատկությունն այն է, որ նա ոչ միայն սպասարկում է մեծ Երևանին, որտեղ աշակերտության 30 տոկոսն է, այլ նաև հարակից մարզերն էլ են Մանկավարժական համալսարանի հույսին՝ Արմավիր, Արարատ, Կոտայք, Արագածոտն: Այսինքն Երևանը Հայաստանի կեսից շատին սպասարկում է: Դրա համար այս իմաստով մարզերում իրավիճակը մի քիչ ավելի մեղմ է: Իրենք քիչ թե շատ կարող են իրենց մարզի պահանջները բավարարելն, բայց Երևանի մանկավարժական համալսարանի դիմորդների նվազումը ոչ միայն Երևանն է հարվածի տակ դնում, այլև հարակից 4-5 մարզերը:
Այս առումով ի՞նչ ծրագրեր պետք է իրականացնի նախարարությունը, որ որոշակիորեն մեղմի այս իրավիճակը:
Հիմա ունենք հետևյալ վիճակը, որը պետք է ընդունենք որպես փաստ. Նոր սերունդը չի ուզում ուսուցիչ դառնալ: Սա փաստ է: Հատուկենտ են այն երեխաները, որոնք ուզում են ուսուցիչ դառնալ: Երևանի մանկավարժական համալսարանի աշխարհագրության բաժին դիմել էր ընդամենը 5 հոգի: Նոր սերունդը չի լցնելու այդ տեղերը, հետևաբար, այս պահին մեր հույսը ավելի շատ պետք է լինեն չափահաս տարիքի մարդիկ, որոնք օրինակ, ժամանակին կրթություն են ստացել, բայց ինչ-ինչ պատճառներով չեն աշխատել: Ասենք, ամուսնացել են, երեխա են ունեցել, այլ ոլորտ են մտել: Մեր հույսն այն է, որ այդ մարդկանց փորձենք բերել կրթության ոլորտ: Օրինակ, մենք այսօր և քաղաքներում, և գյուղերում ունենք մանկավարժական կրթությամբ մարդիկ, որոնք տարիներ առաջ ավարտել են բուհը, հետո ամուսնացել, երեխաներ են ունեցել ու այդպես էլ չեն աշխատել: Հիմա պետք է փորձենք այդ խմբին թիրախավորել, ինչ-որ կարճ վերապատրաստումներ կազմակերպել, ու նրանց բերել համակարգ: Արագ լուծումը սա է, որովհետև ներքևից դեռևս հույս չկա: Ես չգիտեմ՝ ինչ ենք անելու, որ այսօր դպրոցներում սովորող երեխաներին համոզենք, որ իրենք ուսուցիչ դառնան: Նաև հետևյալ ցավալի հարցը կա. նրանք, որոնք ուզում են դառնալ ուսուցիչ, իրենց մեծ մասն էլ անհույս են: Օրինակ, Մանկվարճականի կենսաբանությամբ ֆակուլտետը ուներ 15 դիմորդ, 15-ն էլ անբավարար են ստացել: Այսինքն այն երեխաները, որոնք դիմում են մանկավարժական, իրենց մեծ մասը չունի պատրաստվածություն: Դրա համար միակ հույսը այն է, որ նախորդ տարիներին հասարակության մեջ կուտակված մասանգետներին ներգրավեն: Ժամանակին մանկավարժական համալսարանն ունեցել է մեծ թվով ուսանողներ: Հիմա պետք է փորձել նրանց հետ բերել համակարգ:
Այսինքն գայթակղի՞չ դարձնել մանկավարժի աշխատանքը:
Այո, պետք է և աշխատավարձը բարձրացնել, և այդ մարդկանց պետք է գտնել: Օրինակ, երբ ես գոյւղերում աշխատում եմ, ես մի քանի գյուղում ճանաչում եմ այդպիսի մարդկանց, որոնք շատ էլ խելացի մարդիկ են, բայց երբեք չեն աշխատել: Հիմա իրենց երեխաներն էլ բավական մեծացել են, և գուցե, եթե պետությունն իրենց հետ աշխատի, իրենք ուզենան գալ դպրոց:
Դե աշխատավարձը, պետք է բարձրացնել, բայց ես որքան հասկանում եմ, դեռ այն մակարդակի չեն կարողանում բարձրացնել, որ ինքը գրավիչ դառնա: Ես ուզում եմ նաև շեշտել, որ նոր սերունդը չի ուզում ուսուցիչ դառնալ ոչ միայն աշխատավարձի պատճառով, այլ նաև այն պատճառով, որ մանկավարժի աշխատանքը դժվար ու ծանր աշխատանք է, և իրենք չեն ուզում այդ գործն անել:
Նաև ժամանակակից մասնագիտություններ ընտրելու միտում կա:
Այո, ավելի հեշտ է սուպերմարկետում աշխատել, քան դպրոցում: