Թուրքիայի և Ադրբեջանի արտգործնախարարներն կրկին հայտարարել են, թե պատրաստ են կարգավորել հարաբերությունները Հայաստանի հետ: Ադրբեջանի արտգործնախարարն այս մասին խոսելիս սակայն նորից հիշատակել է «Զանգեզուրի միջանցքը» բացելու անհրաժեշտությունը, Թուրքիայի արտգործնախարարն էլ` ընդգծել, որ Անկարան իր քայլերը համակարգում է Բաքվի հետ։ Հայտարարությունները հնչել են Տաշքենդում, որտեղ եռակողմ հանդիպում էր՝ Ուզբեկստանի արտգործնախարարի մասնակցությամբ։
«Ադրբեջանն առաջարկել է կարգավորել հարաբերությունները Հայաստանի հետ միջազգային իրավունքի սկզբունքների հիման վրա»,- ասել է Բայրամովը, ում խոսքով` դա է Հարավային Կովկասում անվտանգության, կայունության ու բարգավաճման հասնելու բանալին:
Ադրբեջանի արտգործնախարարը, սակայն, չի խոսել այս հարցով Հայաստանի ներկայացրած առաջարկների, մասնավորապես, Ղարաբաղի կարգավիճակն ու այնտեղ ապրող մարդկանց անվտանգությունն ու իրավունքները երաշխավորելու մասին։ Փոխարենը ծավալուն անդրադարձ է արել տարածաշրջանային ճանապարհների բացման հեռանկարին․«Մենք համոզված ենք, որ տարածաշրջանում բոլոր հաղորդակցությունների բացումը, ներառյալ «Զանգեզուրյան միջանցքը», կծառայեն միջազգային տրանսպորտային կապերի ընդլայնմանը` այդ կերպ օժանդակելով տարածաշրջանում խաղաղության և զարգացման հետագա ամրապնդմանը», – հավելել է նա:
Թուրքիայի արտգործնախարարն էլ իր ելույթում պնդել է, թե 44-օրյա պատերազմում տարած հաղթանակով Հարավային Կովկասում նոր աշխարհաքաղաքական հավասարակշռություն է ի հայտ եկել։ Ընդ որում, Չավուշօղլուն ընդգծել է, որ այս իրավիճակից կշահեն այն երկրները, որոնք կողմ կլինեն «կայունությանն ու համագործակցությանը»․«Կոչ ենք անում բոլորին օգտագործել այս հնարավորությունը: Աջակցում ենք Ադրբեջանի և Հայաստանի միջև հաղորդակցության, սահմանազատման և խաղաղության պայմանագրի շուրջ բանակցություններին: Մենք էլ ենք հարաբերությունների կարգավորման համար քայլեր ձեռնարկում, հատուկ ներկայացուցիչների հանդիպումների միջոցով և Ադրբեջանի հետ խորհրդակցելով առաջ ենք շարժվում», – շեշտել է նա:
Տաշքենդյան այդ հռչակագրի տեքստը դեռ չի հրապարակվել, սակայն ադրբեջանական աղբյուրները պնդում են, թե փաստաթղթի 11-րդ կետով կողմերն ընդգծում են Արևելյան Զանգեզուրը և Ադրբեջանի Նախիջևանի Ինքնավար Հանրապետությունը միացնող «Զանգեզուրի միջանցքի» բացման կարևորությունը միջազգային տրանսպորտային կապերի ընդլայնման համար։
Թուրքագետ Հակոբ Չաքրյանը համարում է, որ «Զանգեզուրի միջանք» բացելու նախաձեռնողականությունը Մոսկվայինն է և հայ-ադրբեջանական ու հայ-թուրքական հարաբերությունների կարգավորումը չպետք է պայմանավորել այդ միջանցքի հնարավոր բացմամբ․ «Ես գտնում եմ, որ «Զանգեզուրի միջանքցը» որևէ առնչություն չունի Թուրքիայի, առավել ևս Հայաստան-Թուրքիա հարաբերությունների նորմալացման հետ։ Ինչ վերաբերում է հաշտության պայմանագրին, ապա այդ հարցը ևս պետք է տարանջատել միջանցքային տրամաբանությունից։ ՄԱԿ Անվտանգության խորհրդի որոշումով՝ այդ հարցը հանձնվել էր Մինսկի խմբի եռանախագահող երկրների նախաձեռնությանը, ուստի Ադրբեջան-Հայաստան խաղաղության պայմանագիրն էլ պետք է կնքվի Մինսկի խմբի եռանախագահող երկրների նախաձեռնությամբ և ոչ Պուտինի կամ Ալիևի ու Էրդողանի։ Չմոռանանք, որ որքան էլ Թուրքիան համարվի մեծ պետություն, այն Հայաստանի հանդեպ է մեծ պետություն, բայց խոշոր դերակատար երևալու համար Թուրքիան դեռ շատ ճանապարհ ունի անցնելու։Տարածաշրջանում կան շատ ավելի լուրջ դերակատարներ, մասնավորապես արդեն Հնդկաստանն է սկսել հետաքրքրվել մեր տարածաշրջանով, իսկ արաբական աշխարհում դոմինանտը Եգիպտոսն է։ Այնպես որ Թուրքիան զուր հույսեր չպետք է ունենա»,-«Առաջին լրատվական»-ի հետ զրույցում ասաց նա։
Ըստ Չաքրյանի՝ եթե մի բան Ռուսաստանի, այսինքն պուտինյան Կրեմլի նախաձեռնությամբ է, ապա մենք պետք է խուսափենք․ «Չեմ ասում՝ պատերազմ հայտարարենք, բայց գոնե զգուշավորություն ցույց տանք։ Մի ամբողջ մատաղ սերնդի գլուխ է կերել՝ 44 օրյա պատերազմը փաթաթելով մեր վզին աշխարհաքաղաքական սեփական շահերի համար։ Ռուսաստանն իրեն համարում է Սովետական միության իրավահաջորդը, ստացել է հսկայական ժառանգություն, բայց գնում Պարսկաստանից է ինքնաթիռներ խնդրում։ Նույնիսկ ի վիճակի չէ անօդաչու ինքնաթիռներ արտադրել, արտադրած զենքն էլ աղբամանի ապրանք է»։
Մեր զրուցակցի խոսքերով՝ «Զանգեզուրի միջանցքը» միանշանակ Ռուսաստանի նախաձեռնությունն է, որին աջակցում է նաև Թուրքիան՝ իր վաղեմի երազանքն իրականացնելու համար․ «Այն է՝ Ադրբեջանի հետ ցամաքային ուղիղ կապ հաստատելը։ Բայց պետք է շեշտեմ, որ այդ միջանցքը որևէ կապ չունի հայ-թուրքական ու հայ-ադրբեջանական հարաբերությունների հետ։ Ի վերջո՝ գոնե մեկ անգամ Պուտինին պետք է ասել՝ հերի՛ք եղավ արդեն, անընդհատ դժբախտություն ես բերում։Մեր գերիների մի մասին հավանաբար սպանել են,անհետ կորածների մասին տեղեկություն չունենք։Ռուբեն Ռուբինյանը մի անգամ պետք է ուղիղ տեքստով ասի՝ մենք նույնիսկ մեր գերիներին չենք ստացել, դուք ուզում եք միջա՞նցք ստանալ։ Լկտիությունը չափ ու սահման չունի։ Եթե դու չես պատժում՝ իրենք չեն գիտակցում իրենց գործած չարքիը։Հիմա մենք ի վիճակի չենք պատժել, նրանց թիկունքում մի ամբողջ Մոսկվան է կանգնած։Մի բան էլ մեզ են մեղադրում՝ իբրև թե մենք ենք իրենց կոտորել»։
Թուրքագետը գտնում է, որ հայ-թուրքական և հայ-ադրբեջանական հարաբերությունների կարգավորման գործընթացը երրորդ երկրների հետ չպետք է կապել ու հայկական կողմը պետք է այդ տեսակետը հստակ պնդի․ «Ամեն անգամ , երբ Չավուշօղլուն հայտարարում է, որ գործընթացը համաձայնեցնում են եղբայրական Ադրբեջանի հետ, մենք պետք է հակադարձենք՝ ձեր եղբայրությունը երկկողմ հարաբերությունների հետ մի խառնեք»։
