«Առաջին լրատվական»-ի հարցերին պատասխանել է tvyal.com կազմակերպության ղեկավար, ՀՊՏՀ դոցենտ տնտեսագետ Աղասի Թավադյանը
Պարոն Թավադյան, ՊԵԿ-ը օրերս հրապարակեց 2022 թվականի հունվար-հունիս ամիսների ընթացքում առաջին 1000 խոշոր հարկ վճարողների կողմից վճարված հարկերի վերաբերյալ տեղեկատվությունը: 1000 խոշոր հարկ վճարողների կողմից 2022թ. պետական բյուջե ընդհանուր առմամբ վճարվել է ավելի քան 722 մլրդ 325 մլն դրամ: Ի՞նչ նորություն կա ցանկում։
–Նորությունն այն է, որ թե Զանգեզուրի պղնձամոլիբդենային կոմբինատը, թե Ագարակի պղնձամոլիբդենային կոմբինատը չորս անգամ մեծացրել են հարկերը։ Նորություն էր այն, որ ՊրիմաԳոլդ ընկերությունը, այսինքն՝ Սոթքի ոսկու հանքը այս տարի առաջին տասնյակի մեջ նույնիսկ չկա, թեև նախորդ տարի կար։ Եթե համեմատենք տարեկան ցուցանիշները, այս տարի հարկերը 36 տոկոսով ավելի շատ են հավաքագարվել, քան նախորդ տարի։
Հետաքրքիր է այն, որ թեև 2021-ին մոտ 26 տոկոս պղնձի արտահանման աճ է նկատվում Զանգեզուրի պղնձամոլիբդենային կոմբինատում, սակայն այս տարվա առաջին վեց ամսիների համեմատա պղնձի արտահանումը աճել է չորս տոկոսով, սակայն հավաքագրված հարկերը գրեթե չորս անգամ ավելացել են։ Հարկերի ավելացումը մոտ 36 տոկոսով պայմանավորված է նրանով, որ ՀՀ ձեռներեցները ստվերային դաշտից դուրս են գալիս։ Դրանով է պայմանավորված աշխատատեղերի աճը։ Աշխատատեղերը աճել են ոչ այնքան այն հանգամանքով, որ հիմա ավելացել են աշխատում, այլ որովհետև ընկերությունները դուրս են եկել ստվերից։Միայն հանքաքարի տուրքերը կազմել է 2022թ. առաջին կիսամյակի 1000 խոշոր հարկատուների հարկային մուտքերի 10.5 տոկոսը
-Ստվերը որքանո՞վ է նվազել։ Շարունակում են պնդել, որ մեզանում կան արտոնյալներ։
–Այս պահին առկա չեն ցուցանիշներ, սակայն, օրինակ, վիճակագրությունը ցույց է տալիս, որ գործազրկությունը կրճատվել է մինչև 14տոկոս Հայաստանի Հանրապետությունում, այնինչ 2-3 տարի առաջ 18 տոկոս էր ցուցանիշը, իսկ հարկերի հավաքագրումը մեծացել է մոտ 36 տոկոսով։ Այս երկու հանգամանքը խոսում է այն մասին, որ առաջին հերթին շնորհիվ ստվերի կրճատման է դա տեղի ունեցել։ Բացի այդ, քանի որ Հարկային օրենսգրքի դրույթների կիրառումը խստացել է, հարկատուների դժվար է ստվերային գործիքներ կիրառել։ Ընդհանուր առմամբ, նաև այն հանգամանքը, որ հուլիսի մեկից 300․000 դրամը գերազանցող բոլոր գործարքները պետք է կատարվեն անկանխիկ, նույնպես խոսում է դրա մասին։
– Այս տարվա առաջին կիսամյակում Հայաստանում արձանագրվել է երկնիշ տնտեսական աճ, տնտեսական ակտիվության ցուցանիշը հունիսին կազմել է 18,5 տոկոս: Ինչպե՞ս եք գնահատում։
–Լավ է, որ երկնիշ տնտեսական ցուցանիշ է արձանագրվում, սակայն առանձին վերցրած այդ ցուցանիշը շատ բան չի ասում և որոշ խնդիների մասին չի խոսում։ ՀՀ-ում տնտեսական աճը առաջին հերթին ապահովվել է պահանջարկի աճով։ Այսինքն՝ արտարժույթի, հատկապես դոլարի զանգվածը
