Մայ Աթոռը տեղեկություն է տարածել այն մասին, որ հունիսի 30-ին Ն.Ս.Օ.Տ.Տ. Գարեգին Երկրորդ Ծայրագույն Պատրիարք և Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսը Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնում ընդունեց Հայաստանի Հանրապետությունում Իսրայելի Պետության նորանշանակ արտակարգ և լիազոր դեսպան Յոել Լիոնին (նստավայրը՝ ք. Երուսաղեմ): Իսրայելի նորանշանակ դեսպանն Ամենայն հայոց կաթողիկոսի հետ քննարկել է երկկոմ հարաբերությանն առնչվող հարցեր, խոսվել է երկու ժողովուրդների պատմական ընթացքի, դրանում արձանագրված ողբերգությունների, բարեկամական հարաբերությունների, կապերի խորացման մասին: Կա նաև բավականին ուշագրավ ձևակերպում. «զրուցակիցները մտքեր փոխանակեցին նաև պատերազմի հետևանքով Ադրբեջանի վերահսկողության տակ անցած տարածքներում հայկական հոգևոր-մշակութային ժառանգության պահպանության և դրանց յուրացման քաղաքականության առնչությամբ»:
Իսրայելը անթաքույց դեր է ունեցել Արցախի դեմ 44-օրյա ագրեսիայի ընթացքում, նաև դրա հասունացման ռազմա-քաղաքական ճանապարհին: Միաժամանակ, Իսրայելը հավակնում է դերակատարության նաև հետպատերազմյան շրջափուլում, այդ թվում նաև Արցախի դեմ ագրեսիայի հետևանքով Ադրբեջանի հսկողության տակ անցած տարածքներում: Մասնավորապես, ամիսներ առաջ Բաքուն և Թել Ավիվը համաձայնագրեր կնքեցին այդ տարածքներում ագրոհամալիրներ կառուցելու վերաբերյալ: Իսրայելա-ադրբեջանական գործակցությունն իհարկե չի սահմանափակվում դրանով:
Ավելին, նախօրեին հայտնի դարձավ նոր համաձայնության մասին, որ կնքվել է Ադրբեջանի կառավարության և Իսրայելի տեխնոլոգիական հայտնի ընկերություններից մեկի միջև՝ Ադրբեջանում կիբերանվտանգության կենտրոնի ստեղծման և մասնագետների պատրաստման առնչությամբ: Թե որտեղ է ստեղծվելու կենտրոնը, որտեղ է տեղակայվելու, մանրամասներ դեռ հայտնի չեն, սակայն դրա բնույթի պարագայում կոնկրետ տեղը խոշոր հաշվով էական չէ, այլ հատկանշական է տեսակն ինքնին, հաշվի առնելով այն, որ ժամանակակից աշխարհը հիբրիդային պատերազմների աշխարհ է, որտեղ առանցքային դաշտերից և «զինատեսակներից» կամ «զորատեսակներից» մեկը կիբերտեխնոլոգիաներն ու կիբերբանակներն են: Եվ այդ իմաստով, իսրայելա-ադրբեջանական նոր համաձայնությունը անշուշտ պետք է լինի Հայաստանի ուշադրության առարկան, որքան էլ հասկանալի է, որ Թել Ավիվի ուշադրության բուն առարկան Իրանն է: Եվ այս համատեքստում, Մայր Աթոռում Իսրայելի դեսպանի հետ հանդիպման հանգամանքը ադրբեջանա-իսրայելական նոր կիբերհամաձայնության ֆոնին ստանում է առանձնահատուկ նշանակություն: Անկասկած է, որ հայ-իսրայելական հարաբերությունը ունի զարգացման անհրաժեշտություն, որքան էլ իհարկե ակնառու են դրա հանդեպ զգայուն հարցերը, օրինակ կապված հարևան Իրանի հետ: Այդուհանդերձ, Իրանի պարագայում թերևս անտեղի է հայ-իսրայելական հարաբերության հանդեպ խանդի որևէ դրսևորում, հատկապես, երբ այդպիսի որևէ դրսևորում չկա Թեհրանի համար բազմակի վտանգավոր գործոններ պարունակող ադրբեջանա-իսրայելական հարաբերության նկատմամբ: Երևանը չի գործել և չի գործի Թեհրանի դեմ, սակայն կարևոր է Իսրայելի հետ Հայաստանի աշխատանքը՝ ադրբեջանա-իսրայելական գործակցության ռիսկերի կառավարման և զսպման, հնարավորության պարագայում չեզոքացման համար: Եվ այդ իմաստով շատ կարևոր է հասնել ի վերջո իրավիճակի, երբ Հայաստանում Իսրայելի դեսպանի նստավայրը կլինի Երևանում, ինչպես Երևանը կայացրեց Թել Ավիվում դեսպանատուն բացելու որոշում:
Միաժամանակ, իհարկե կարևոր է նաև հոգևոր ինստիտուցիոնալ խողովակկի արդյունավետ գործադրումը, ոչ միայն երկկողմ հարաբերության այդ դաշտում առկա հարցերը քննարկելու, լուծելու, ավելորդ բարդություններից և դրանցից բխող քաղաքական ավելորդ խնդիրներից խուսափելու, այլ մյուս, այդ թվում նաև անվտանգության հարթություններում հնարավոր հարցերի լուծման կամ ռիսկերի կառավարման արդյունավետությունը բարձրացնելու տեսանկյունից: Իսկ այստեղ թերևս բավականին կարևոր է, թե որքանով է Մայր Աթոռը աշխատում գործադիր իշխանության, մասնավորապես դիվանագիտական կորպուսի հետ գործակցված:
