ՀԱՊԿ-ի՝ որպես անվտանգության դոնորի պահանջն աստիճանաբար ավելանալու է, Երևանում տեղի ունեցած ՀԱՊԿ արտգործնախարարների հավաքի իր ելույթում հայտարարել է Հայաստանի արտաքին գործերի նախարար Արարատ Միրզոյանը: Միրզոյանի գնահատականն անշուշտ արտացոլում է միջազգային անվտանգության համակարգում առկա ներկայիս վիճակը, դրանից բխող անորոշության ու անկանխատեսելիության մթնոլորտը, որը բնականաբար հատկապես սուր է արտահայտվում աշխարհաքաղաքական դիմակայության առումով զգայուն ռեգիոններում: Իսկ Կովկասը այդ թվում է, կամ այդ շարքում, այդ շղթայում և մեծ հաշվով, Հայաստանի արտգործնախարարն իր գնահատականի տողատակում կամա, թե ակամա շոշափում է իրողություն, որն իբրև օրակարգ տողատակում է և դե ֆակտո թույլ է տալիս ասել, որ ՀԱՊԿ այլևս գոյություն չունի: Խոսքը բնականաբար ՀԱՊԿ լուծարման մասին չէ, այսինքն չունի դե յուրե իմաստ:
ՀԱՊԿ գոյություն չունի իր աշխարհաքաղաքական այն տրամաբանությամբ և «տեսքով», որով ստեղծվել է երեք տասնամյակ առաջ և գոյություն ունեցել անցնող երկու տասնամյակում: Այդ ՀԱՊԿ-ն այլևս անկենսունակ, ժամանակավրեպ, անհեռանկար է, ի զորու չէ լուծել այն մասշտաբի խնդիրներ, որոնք կանգնած են այսօր ՌԴ առաջ: Բանն այն է, որ ուկրաինական պատերազմում քանդվող հին՝ և ձևավորվող նոր աշխարհակարգի հանգամանքը ըստ էության հրապարակ է բերել անվտանգային բլոկների նոր օրակարգեր և ՀԱՊԿ-ը այդ իմաստով ոչ միայն բացառություն չէ, այլ գործնականում դառնում է առաջնահերթություն ռուսական խաղում: Դա արտահայտվեց ՀԱՊԿ վերջին վեհաժողովում՝ ապրիլի վերջին Մոսկվայում, որտեղ ՌԴ նախագահ Պուտինը հայտարարեց ԱՊՀ-ն ՀԱՊԿ դիտորդի կարգավիճակով օժտելու անհրաժեշտության մասին, փաստորեն աննախադեպ բարձր մակարդակով օրակարգ բերելով մի հարց, որը մինչ այդ դիտարկվել է առավելագույնը փորձագիտական դաշտում:
Պուտինը խոսել է նաև Շանհայի գործակցության կազմակերպության հետ հարաբերությունը խորացնելու անհրաժեշտության մասին: Սա գործնականում կարող է հիմք լինել դիտարկելու, որ Ռուսաստանը փորձում է արևմտյան ուղղությամբ ռազմական խնդիրներ լուծելով Ուկրաինայում, արևելյան և հարավային ուղղությամբ ձևավորել ռազմա-քաղաքական օրակարգեր, դրանք գործնականում ներկայացնելով Թուրքիային, Իրանին, Հնդկաստանին, Պակիստանին: Չինաստանի պարագան այստեղ իհարկե ունի առանձին դիտարկման կարիք: Զուգահեռ, բավականին նկատելի է աշխուժություն մերձավորարևելյան ուղղությամբ, որտեղ Միացյալ Նահանգներն իր հերթին է թերևս փորձում ձևավորել անվտանգային մեխանիզմների նոր դասավորություն, որի վերաբերյալ մտքեր սակայն արտահայտվել են դեռևս Թրամփի նախագահության տարիներին: Խոսքը մասնավորապես մերձավորարևելյան-ծոցի ռեգիոնում այսպես ասած յուրօրինակ ՆԱՏՕ ձևավորման մասին է: Գրեթե կասկած չկա, որ դա զուտ թրամփյան տեսլական չէ, այլ ամերիկյան արտաքին քաղաքական աշխարհաքաղաքական ռազմավարություն, որի վերաբերյալ կարող են տարբեր լինել վարչակազմերի տակտիկական մոտեցումները:
Ակնառու է սակայն, որ Բայդենի վարչակազմը փորձելու է ոչ միայն Արևմուտքից սահմանափակել ՌԴ հավակնությունների շրջանակը, այլ նաև հարավից՝ մերձավորարևելյան-ծոցի ռեգիոնից: Սա իհարկե բավականին բարդ խաղ է, որը նոր է միայն մեկնարկում և այդ իմաստով հատկանշական է նաև այն արտահայտությունը, որ ՆԱՏՕ-ն մադրիդյան Վեհաժողովին ընդառաջ արել է կազմակերպության գլխավոր քարտուղարի տեղակալը, ասելով, որ մադրիդյան Վեհաժողովը կլինի պատմական, վերափոխիչ Վեհաժողով: Թափ հավաքող փոփոխությունները և ռազմավարությունները Հայաստանը դնում են լրջագույն քաղաքական օրակարգի առաջ, այն պարագայում, երբ Հայաստանի ներքաղաքական կյանքը գործնականում սահմանում է անլրջության նորանոր ռեկորդներ, մասնակիցների գերակշռող մասի զանազան կատարումներով:
