«Առաջին լրատվական»-ի զրուցակիցն է Արցախի նախկին արտգործնախարար Արման Մելիքյանը:
–Հայաստանում Միացյալ նահանգների դեսպան Լին Թրեյսին «հայտարարել է, թե Վաշինգտոնը՝ որպես ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահող, ճանաչում է Լեռնային Ղարաբաղի բնակչության դերակատարումն իր ապագան որոշելու հարցում: Ինչպե՞ս եք գնահատում այս հայտարարությունը և ի՞նչ եք կարծում արդյոք Լեռնային Ղարաբաղի բնակչություն ասելով դեսպանը միայն հայերին նկատի ունի։
-Տիկին Դեսպանի օգտագործած ձևակերպումը թույլ չի տալիս միանշանակորեն ասել, որ նա բացառապես հայ բնակչությանն ի նկատի ունի: Ավելին՝ երբ ասվում է ԼՂ բնակչության սեփական ապագան որոշելու հարցում դերակատարման մասին, կարևոր է, որ ասվի նաև, թե Լեռնային Ղարաբաղ ասելով բանախոսը ո՞ր տարածքը նկատի ունի: Դա կարևոր է հատկապես այն պատճառով, որ Ադրբեջանը դեռևս 90-ականների սկզբներին լուծարել է ԼՂԻՄ-ը և վերջինիս տարածքները վերաենթարկեցրել է հարակից ադրբեջանաբնակ վարչական շրջաններին, իսկ ինքը՝ ԼՂԻՄ-ը Ադրբեջանի կազմից դուրս հռչակվել է որպես Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետություն, իր մեջ ներառելով նաև հայաբնակ Շահումյանի շրջանն ու Գետաշենի ենթաշրջանը: Եթե խոսքը վերաբերվում է վերջին պատերազմից հետո Արցախի հայաբնակ մնացած մասին, ապա դա էլ պարզաբանման ենթակա հարց է: Ամեն դեպքում Միացյալ Նահանգների դեսպանի խոսքը վկայությունն է այն բանի, որ ԱՄՆ-ի պաշտոնական քաղաքականությունը հիմնախնդրի ադրբեջանական «լուծումը» իրավաչափ ու վերջնական չի համարում: Այսպես է այսօր:
-Դեսպանը նաև նշել է, որ ԱՄՆ-ն խրախուսում է շարունակել խաղաղության բանակցությունները և պատրաստ ենք ներգրավվել երկկողմ ձևաչափով և համախոհ գործընկերների հետ, այդ թվում՝ որպես ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահ։ Կարծում եք դեռ հնարավո՞ր է Մինսկի խմբի ձևաչափով աշխատանք տանել, թե՞ խնդիրը տեղափոխվել է եռակողմ ձևաչափ՝ Հայաստան-Ադրբեջան-Բրյուսել, մյուս կողմից էլ՝ Հայաստան-Ռուսաստան-Ադրբեջան։
-Բոլոր ձևաչափերն էլ կարող են աշխատող լինել եթե արտաքին դերակատարների շահերը հնարավոր լինի համադրել: Այլ հարց է, թե կոնկրետ Հայաստանի ու Արցախի շահերը որքանով պաշտպանված կլինեն, որքանով հայկական իշխանություններն ու, լայն իմաստով, քաղաքական դասը ունակ կլինեն դրանք ճիշտ ձևակերպել և առաջ մղել: Անկախ նրանից, թե որքանով արդյունավետ կընթանան բանակցությունները տարբեր հարթակներում, հատկապես ՀՀ գործող իշխաությունները պարտավոր են լրջագույնս զբաղվել երկրի պաշտպանունակության, էներգետիկ ու մթերային անվտանգության ապահովման խնդիրներով: Վառոդի տակառի պատրույգն արդեն իսկ վառված է մեր հարևան Իրանում և հավանական պայթյունն այնտեղ մեզ համար նոր վտանգներով լի իրավիճակ կստեղծի: Ժամանակը քիչ է: Եթե Փաշինյանի կառավարությունը անտեսի հասունացող մարտահրավերները, ունակ չլինի արտաքին միջավայրում ծնվող ռիսկերի ստույգ գնահատումը կատարել, ապա երկիրը կկանգնի աներևակայելի դժվարություններին դեմհանդիման:
-Ադրբեջանը հստակեցրել է Հայաստանի հետ սահմանների սահմանազատման և սահմանագծման ազգային հանձնաժողովի, ինչպես նաև խաղաղության պայմանագրի նախապատրաստման պատվիրակության կազմերը: Այս մասին հայտարարել է Ադրբեջանի վարչապետ Ալի Ասադովը ԱՊՀ երկրների կառավարությունների ղեկավարների հեռավար նիստին՝ առանց մանրամասնելու: Նկատելի է ադրբեջանական կողմի շտապողականությունը։ Կարծում եք հնարավո՞ր է արագացնել խաղաղության պայմանագրի ստորագրումը՝ այն դեպքում, երբ Բաքուն դեռ չի համաձայնել ներառել կարգավիճակի հարցը բանակցություններում։
Այս գործընթացում անտեղի, չհիմնավորված շտապողականությունը խիստ վնասակար կարող է լինել: Բանակցային օրակարգը պետք է ներառի մասակից կողմերի բոլոր էական մտահոգությոնները: Իմ կարծիքով պաշտոնական Երևանը թերացել է Հայաստանի համար կարևոր նշանակություն ուեցող մի շարք մտահոգությունների ճշգրիտ ձևակերպումները ադրբեջանական կողմին ու միջնորդներին և գործընկերերին ներկայացելու հարցում:
