«Առաջին լրատվական»-ի զրուցակիցն է ուկրաինահայ քաղաքական վերլուծաբան Մարատ Հակոբյանը։
–Ուկրաինայի դեմ մղվող պատերազմը ոչ միայն ռազմաճակատում է, այլ տեղեկատվական դաշտում։ Եվ Հայաստանը դասվում է այն երկրների ցանկին, որտեղ շատ մեծ է ռուսական պրոպագանդայի ազդեցությունը։ Այս իմաստով ի՞նչ գնահատական կտաք Երևանի դիրքորոշմանը պատերազմի վերաբերյալ։ Խոսքը վերաբերում է ոչ միայն պաշտոնական չեզոքությանը, այլ հասարակական ընկալումներին ևս։
-Այո՛, ճիշտ եք, չնայած Երևանի նոր դիրքորոշմանը, Հայաստանը իներցիայով շարունակում են համարել Ռուսաստանի Դաշնության արբանյակ։ Չափից դուրս երկար ժամանակ էր, որ պաշտոնական Երևանը գտնվում էր Կրեմլի ստվերում և հիմա շատ դիվանագիտական ջանքեր են պետք, որպեսզի աշխարհը սկսի այլ կերպ ընկալել Հայաստանը։ Բայց նույնիսկ ուկրաինական ուղղությամբ հայկական դիվանագիտությունը հետ է մնում, ԱԳՆ-ից տարրական կոչ չկա։
–Եթե օրինակ առաջիկայում մեր առաջ խնդիր դրվի ճանաչել Բուչայի Ցեղասպանությունը, ի՞նչ դիրքորոշում կարող ենք ունենալ, այս դեպքում արդեն «չեզոքությունը» չի աշխատի։
-Արդեն պատերազմի 4-րդ օրը ես այս պատերազմն անվանեցի ահաբեկչական, իսկ Ռուսաստանի Դաշնությունը՝ ահաբեկչական երկիր։ Հենց սկզբից պարզ էր, որ ռուսական զորքերը չեն կարող դիմակայել Ուկրաինայի պաշտպանների հետ ուղիղ բախմանը, իսկ օկուպանտները կրակը տեղափոխում են բնակելի թաղամասեր՝ խաղաղ ուկրաինական քաղաքներ ու գյուղեր։ Բուչան միակ բնակավայրը չէ, որտեղ մենք ականատես եղանք խաղաղ բնակչության դեմ վայրագությունների։ Հայաստանի և Ղարաբաղի բնակիչների համար սա ծանոթ է 30 տարի առաջ Մարաղայի դեպքերից։ Եվ որպես նմանատիպ ողբերգություն ապրած ժողովուրդ՝ Երևանն ասելիք ունի։ Ուրիշ էլ ի՞նչ օրինակներ բերեմ։
–Դուք նաև գրառում էիք արել, որ Փաշինյանը կարող է այս փուլում Զելենսկու հետ հեռախոսազրույց ունենալ։ Ի՞նչ կտա նման հեռանկարը, արդյոք Կիևի վերաբերմունքը կփոխվի մեր նկատմամբ։ Իհարկե Ռադայի պաշտոնական էջի գրառման հերքումը տարածվեց, բայց այնպես չէ, որ Հայաստանն ավելի բարեկամ երկիր է Ուկրաինայի համար, քան Թուրքիան ու Ադրբեջանը։
–Ուկրաինայի պատերազմը շատ բան է փոխում աշխարհում, Արևմուտքը երբեք այսքան միասնական չի եղել, որքան հիմա, աշխարհի շատ երկրներ այնքան արագ են փոխում իրենց քաղաքականությունը, որ դժվար է հետևել բոլորին: Ձեր գործակալությանը տված հարցազրույցում ես արդեն առիթ ունեցել եմ նշելու, որ մենք ապրում ենք մեծ վերափոխումների ժամանակաշրջան, և Հայաստանը պետք է արագ կողմնորոշվի այս իրավիճակում։ Ի միջի այլոց, Ուկրաինայում ապրում է կես միլիոն հայ համայնք, սա առնվազն հայկական դիվանագիտության ակտիվ քայլերի պատճառ է։ Հայաստանի ԱԳՆ-ն այսօր հետ է մնում անգամ աշխարհի հայկական սփյուռքի կառույցներից, տարբեր երկրների մեր հայրենակիցները ակտիվորեն փորձում են մասնակցել Ուկրաինայի հայության կյանքին, նույնը կարելի է ասել հայկական եկեղեցու, տարբեր թեմերի մասին։ Տարբեր երկրներ արդեն հումանիտար օգնություն են ցուցաբերում Ուկրաինային՝ համերաշխություն հայտնելով ողջ ուկրաինացի ժողովրդին։
–Եթե պատերազմը երկար ձգվի և Մոսկվային անհրաժեշտ լինի այսպես կոչված դաշնակից պետությունների աջակցությունը, Հայաստանը կարո՞ղ է խուսափել այդ հեռանկարից։
-Ցավոք, պատերազմը կարճ չի տևի։ Երևանն արդեն հիմա ակտիվ գործելու կարիք ունի, վաղը կարող է ուշ լինել։ Հայաստանի իշխանությունները պետք է ցույց տան, որ ամբողջ մարդկության կողքին են, և դադարեցնեն դաշնակից անվանել այն երկրին, որն օգնեց Ադրբեջանին գրավել Ղարաբաղի տարածքների մի մասը, իսկ մնացածի հետ կապված Երևանին զրկեց ողջ ազդեցությունից։ Իմպերիալիստական Ռուսաստանն է հայ ժողովրդի տառապանքի աղբյուրը, և վտանգն այն է, որ նրանք դեռ կարողանում են իրենց քարոզչությամբ Հայաստանում ոմանց «դաշնակից» երևալ։
