Արդարադատության նախարարության կողմից մշակվել է Հայաստանի Հանրապետության դատական և իրավական բարեփոխումների 2022-2026 թվականների ռազմավարությունը և դրանից բխող գործողությունների ծրագրերը, որն իրենից ներկայացնում է «Էլեկտրոնային արդարադատություն» միասնական կառավարման համակարգի ստեղծում և տվյալների էլեկտրոնային բազաների մատչելիության ապահովում ու արդիականացում, Անցումային արդարադատության գործիքների կիրառում՝ փաստահավաք գործունեության միջոցով մարդու իրավունքների համակարգային խախտումների բացահայտմամբ, Սահմանադրական բարեփոխումների իրականացում, Ընտրական համակարգի շարունակական բարեփոխում, Դատական համակարգի բարեփոխումների շարունակականության ապահովում, Հանրային ծառայությունների մատուցման քաղաքացիական կենտրոնների և էլեկտրոնային հարթակի գործարկում, Քրեաիրավական ոլորտի բարեփոխումներ, Քաղաքացիական և քաղաքացիական դատավարության օրենսդրության բարեփոխում, Վարչական և վարչական դատավարության օրենսդրության բարեփոխում և այլն։
«Արդար Հայաստան» կուսակցության նախագահ, փաստաբան Նորայր Նորիկյանը «Առաջին լրատվական»-ի հետ զրույցում անդրադառնալով այս թեմային, նշեց, որ դեռևս 2019 թվականին կառավարության որոշմամբ հաստատվել է ՀՀ կառավարության դատական և իրավական բարեփոխումների հայեցակարգը, բայց այդ հայեցակարգի ժամանակացույցը այդպես էլ չի պահպանվել. «Մասնավորապես, անցումային արդարադատության վերաբերյալ Ազգային ժողովի կողմից պետք է հանձնախումբ ձևավորվեր, պետք է իրականացվեին էլեկտրոնային արդարադատության իրականացման մեխանիզմները: Զուտ փաստաթղթային տեսանկյունից հնարավոր է, դրանք գեղեցիկ շարադրված են, բայց իրական կյանքում իրականացվող քայլերի արդյունավետությունը և իրական որակական փոփոխություններն արդյո՞ք տեսանելի են, արդյոք մեր քաղաքացիներն իրենց մաշկի վրա զգում են այդ բարեփոխումները, թե ոչ: Այստեղ է խնդիրը: Մենք կիրառման ոլորտում ունենք լրջագույն խնդիր, թե չէ տեսական հարթության մեջ, հռչակագրային առումով շատ գեղեցիկ շարադրված ծրագրեր են»,-ասաց նա:
Նորիկյանի համոզմամբ, անհրաժեշտ է այդ ծրագրերի իրականացման արդյունավետությունն ապահովել. «Օրինակ, «Արդար Հայաստան» կուսակցության ծրագրում կա արդարադատության պալատների ձևավորման դրույթ, երբ Վրաստանի օրինակով յուրաքանչյուր մարզում պետք է ձևավորվեն արդարադատության պալատներ, որտեղ պետության կողմից մատուցվող ծառայությունները կհամատեղվեն մեկ վայրում, և քաղաքացիները ավելորդ բյուրոկրատական քաշքշուկների մեջ չեն ընկնի: Մարդը կիմանա, որ ցանկացած պալատ մտնելու դեպքում ինքը կարող է ստանալ պետության կողմից մատուցվող բոլոր ծառայությունները:
Հիմա նոր նախարարը դրանց վերաբերյալ, կարծեք թե, որոշակի ակտիվություն դրսևորում է, բայց, կրկնեմ, համակարգային առումով ես պետության մոտ չեմ տեսնում այն տեսլականը, թե այս գործընթացները անելուց հետո մենք ինչ որակի պետություն ենք ունենալու, ինչ դատական համակարգ ենք ունենալու, ինչ որակի արդարադատություն ենք ապահովելու»,-ընդգծեց «Արդար Հայաստանի» նախագահը:
Նա համոզմունք հայտնեց, որ Արդարադատության նախարարության սուրբ պարտականությունն է քրեակատարողական հիմնարկների արմատական բարեփոխումը և քրեական ենթամշակույթի իսպառ բացառումը ՔԿՀ-ներում. «Եթե չլուծվի այդ խնդիրը, եթե ՔԿՀ-ներն իսկապես չդառնան անձի վերասոցիալականացման հարթակներ, հաստատություններ, ինչպիսի փոփոխություններ էլ արվեն, դրանք գրոշի արժեք չեն ունենալու:
Երկրորդ կարևոր խնդիրը, որ պետք է լուծի արդարադատության նախարարությունը, պրոբացիայի ինստիտուտի կայացումն է, որովհետև մարդուն ուղղելու պետության ամենակարևոր առաքելությունը կաղում է:
Երրորդ խնդիրը պետության կողմից մատուցվող ծառայությունների որակի բարելավումն է: Քաղաքացին պետության կողմից որակյալ ծառայություններ ստանալու ակնկալիք ունի: Այո, ֆորմալ առումով ապահովում են այդ ծառայությունները, բայց դրանց որակը բացարձակապես չի համապատասխանում միջազգային չափանիշներին: Այո, մենք պետք է ունենանք միջազգային չափանիշներին համապատասխան պետության կողմից մառուցվող ծառայություններ:
Չորրորդ խնդիրը կոռուպցիոն ռիսկերի նվազեցումն է պետական կառավարման համակարգում: Պետք է իրականացնենք այնպիսի քաղաքականություն, որ պետական չինովնիկը անգամ մտովի չպատկերացնի կամ չենթադրի, որ կարող է ակնկալել իր կողմից մատուցվող ծառայությունների համար ապօրինի վարձատրություն: Անելիքները շատ են: Օրենսդրության որակի փոփոխություն պետք է իրականացնի արդարադատության նախարարությունը»,-ասաց նա:
Նորայր Նորիկյանն նկատեց, որ հանրային կյանքի բարելավմանն ուղղված աշխատանքներում արդարադատության նախարարությունը ունի առանցքային դեր. «Նաև սահմանադրական փոփոխությունների առաջամարտիկը պետք է լինի, կարողանա կառավարման համակարգի այնպիսի մոդել առաջարկել, որ ուղղակիորեն առաջիկա տասնամյակների ընթացքը ուղենիշային լինի երկրի զարգացման համար»:
