Բաքուն և Թեհրանը հուշագիր են ստորագրել «Արևելյան Զանգեզուրի և Նախիջևանի միջև տրանսպորտային միջանցք ստեղծելու» մասին, որը պետք է անցնի Իրանի տարածքով։ Ստորագրման արարողությունն օրերս տեղի է ունեցել Բաքվում՝ երկու երկրների տնտեսական միջկառավարական հանձնաժողովի հերթական նիստում։
Ըստ Ադրբեջանի կառավարության, համաձայնության նպատակն է նոր երկաթուղային և ավտոմոբիլային հաղորդակցություն, ինչպես նաև էներգամակատարարման ուղիներ ստեղծել։ Դրա համար նախատեսվում է չորս կամուրջ կառուցել՝ Արաքս գետի վրայով, որոնցից երկուսը կլինեն ավտոմեքենաների և հետիոտների համար, մյուս երկուսը՝ երկաթուղու։Ծրագրվում է նաև ենթակառուցվածքներ կառուցել էներգետիկայի և կապի ոլորտում համագործակցությունը խորացնելու համար, հաղորդում է պաշտոնական Բաքուն։
Պաշտոնական Բաքվի միակողմանի հայտարարություններից բացի, որն բնականաբար ուղղված է Ադրբեջանի պետական քարոզչական մեքենային բավարարություն տալու և Հայաստանի դիրքերը թուլացնելու Իրանի հետ հարաբերությունների դաշտում,իրանահայ վերլուծաբան Սահակ Շահմուրադյանի խոսքերով, պետք է նշել, որ իրանական տնտեսական պատվիրակության Բաքու կատարած այցին համահունչ Իրանի արդյունաբերության, հանքերի և առևտրի նախարար Սեյեդ Ռեզա Ֆաթեմի Ամինը գլխավորելով մի պատվիրակություն, վերջերս այցելել էր Հայաստան, որտեղ հանդիպումներ է ունեցել Հայաստանի պետական պաշտոնյաների և տնտեսական բաժնի պաշտոնատարների հետ․«Հատկանշական է որ Իրանի արդյունաբերության, հանքերի և առևտրի նախարարը Երևանում հայտարարել է, որ Հայաստանի հետ ԻԻՀ առևտրափոխանակման ծավալը հնարավոր է հասցնել 1 միլիարդ դոլարի: Միևնույն ժամանակ իրանական պետական ազատ սեկտորի մի քանի առևտրական պատվիրակություն այցելել են Հայաստան և ճանապարհաշինության, տեխնոլոգիաների, համատեղ ձեռնարկությունների, մեքենայաշինության և երկուստեք հետաքրքրող այլ ոլորտներում համագործակցության ու ներդրումային նախագծերի հուշագրեր են ստորագրել հայկական կողմի հետ»,-«Առաջին լրատվական»-ի հետ զրույցում ասաց բնա։
Ըստ Շահմուրադյանի՝ պետք է նկատի ունենալ, որ Իրանի 13-րդ կառավարությունը ի դեմս նախագահ Էբրահիմ Ռայիսիի բազմիցս հայտարարել են, որ Իրանի կառավարության հիմնական քաղաքականությունը կառուցված է հարևան և տարածաշրջանի բարեկամ երկրների հետ տնտեսական և հաղորդակցական կապերի ամրապնդման և առավել փոխշահավետ տնտեսական հարաբերությունների ու համագործակցությունների խորացման և ընդլայնման վրա․«Հաշվի առնելով Իրանի ներկայիս կառավարության որդեգրած տնտեսաքաղաքական և առևտրահաղորդակցական ուղեքարտեզը, կարող ենք եզրակացնել, որ իրանական պատվիրակության ներկայությունը թե՛ Ադրբեջանում և թե՛ Հայաստանում միտված է իրականացնել Իրանի տնտեսական ազդեցության գոտին ընդլայնելու տարածաշրջանի երկրներում։ Ինչ վերաբերում է «Արևելյան Զանգեզուրի և Նախիջևանի միջև տրանսպորտային միջանցք ստեղծելու» մասին ադրբեջանական միտումնավոր տեղեկատվությունը, պետք է ասել որ իրանական լրատվամիջոցները նման մեկնաբանություն չեն տարածել և Իրանի ԶԼՄ-ներն անդրադառնալով Իրանի և Ադրբեջանի տրանսպորտային համագործակցության զարգացմանը ասել են, որ Նախիջևանի Ինքնավար Հանրապետության և Ադրբեջանի արևմտյան շրջանների միջև Իրանի տարածքով ճանապարհային կապեր հաստատելու մասին փոխըմբռնման հուշագրի է ստորագրվել Բաքվում»,-ընդգծեց Շահմուրադյանը։
Իրանական լրատվամիջոցները նաև հաղորդել են, որ Ադրբեջանի Հանրապետության նախագահ Իլհամ Ալիևի հետ մարտի 11-ին կայացած հանդիպման ժամանակ, անդրադառնալով երկու երկրների տնտեսական համագործակցությանը, Իրանի Ճանապարհների և քաղաքաշինության նախարար Ռոստամ Ղասեմին ասել է, որ Իրանի և Ադրբեջանի միջև փոխըմբռնման նոր հուշագրիրը ստորագրելով հույս ունեն, որ կմեծանան երկու երկրների միջև ապրանքաշրջանառության ծավալները: Ռոստամ Ղասեմին նշել է, որ իր այցի նպատակներից է Թեհրան-Բաքու համատեղ համագործակցության զարգացումը բոլոր ոլորտներում․«Բաքվի հետ Իրանի Էներգետիկայի, արդյունաբերության, ներդրումների, առևտրի ոլորտներում համագործակցության մասին համաձայնագիրը անկասկած գոնե Իրանի կողմից միտված չեն թուլացնելու Իրան-Հայաստան հարաբերությունները, քանի որ Իրանի հարաբերությունները Հայաստանի հետ կարող ենք համարել բարեկամական և փոխվստահության ամուր հիմքերի վրա և իրանցիները քաջ գիտակցում են որ որևե աշխարհաքաղաքական և ռազմական միտում ու վտանգ Հայաստանի կողմից չի սպառնում Իրանին, սակայն ի տարբերություն Հայաստանի, և չնայած պաշտոնական ու դիվանագիտական հայտարարություններին, Իրանը վերջերս կասկածանքով է դիտում Իսրայելի կողմից նկատելի տեղաշարժերը Ադրբեջանում և երկու երկրների հարաբերություններին, իր խորքում այնքան էլ փոխվստահության մակարդակում չեն ընթանում, այլև Իրանը փորձում է իր հարաբերությունները բարելավելով Ադրբեջանի հետ այդ երկրկրում արևտրատնտեսական բազան ամրացնել ու Բաքվին հեռու պահել Իսրայելի հետ ցանկացած դաշնակցային ու ռազմական համագործակցության հնարավոր կապերի ու հարաբերությունների խորացման հնարավորությունից ինչը կարող է ուղղակի սպառնալ Իրանի աշխարհաքաղաքական շահերը տարածաշրջանում»,-նկատեց մեր զրուցակիցը։
Այս համատեքստում Սահակ Շահմուրադյանը նշում է, որ վերջերս Իրանը ավելի է աշխուժացրել իր առևտրատնտեսական ու տրասպորտային կապերը Նախիջևանի ինքնավար հանրապետության հետ։ Իրանը կարծում է, որ Արևելյան Ատրպատական նահանգի «Արաքս» ազատ առևտրի գոտին մեծ հնարավորություններ ունի Իրանի հյուսիային հարևանների հետ համագործակցության և արտահանման և ապրանքափոխանակման ծավալների ավելացման և ԵԱՏՄ-ի հետ երկաթողային կապի ամրապնդման ու ապրանքների տարանցման ոլորտներում․«Հաշվի առնելով Անկարայի և Երևանի միջև հարաբերությունների կարգավորման գործընթացի հաջող զարգացումը և դրա ազդեցությունը Հայաստան-Ադրբեջան հարաբերությունների վրա և այն հանգամանքը որ Հայաստանը հայտարարել է որ պատրաստ է Կովկասյան տարածաշրջանում աջակցել ճանապարհների և երթուղիների կապի ապաշրջափակման գործընթացին, Իրանն արդեն անցել է աշխատանքի և փորձում է նախ իր առևտրատնտեսական կապերն ընդլայնել հյուսիսայիան երկու հարևան Հայաստանի և Ադրբեջանի հետ և օգտագործելով երկու երկրների ներքին կարողություններն ու տարածաշրջանային դերն ու աշխարհագրական դիրքը, այլընտրանքային խաղաքարտը գործի դնելով իր տրանսպորտային ենթակառուծվածքները զարգացնել երկու երկրներում և այդ միջոցով նաև բալանսավորել իր հարաբերությունները նախ Կովկասյան երկու հարևան, սակայն հակռակորդ երկրներ՝ Հայաստանի և Ադրբեջանի հետ, մյուս կողմից Հայ-թուրքական հարաբերությունների կարգավորման հնարավորությունը օգտագործել Հայաստանի վրայով դեպի Եվրոպական էներգիայի և գազի շուկաները դուրս գալու համար, միևնույն ժամանակ փորձելով այդ ոլորտում, ՀԳՀԾ-ի համաձայնագիրը ստորագրելուց հետո Եվրոպայի հետ հաղորդակցվելու նպատակով իր կախվածությունը թուլացնել Թուրքիայից»։
Մեր զրուցակիցը նաև նշում է, որ Իրանը նաև փորձում է «Արաքս» ազատ առևտրական գոտու, Հայաստանի Մեղրիի ազատ գոտու և Ադրբեջանի միջոցով իր կապերը ընդլայնել մի կողմից ԵԱՏՄ-ի անդամ երկրների, Եվրոպայի և Ռուսաստանի հետ մյուս կողմից, կապող կամուրջի դեր հանդիսանալ հարավային Պարսից Ծոցի արաբական երկրների, Իրաքի, Աֆղանստանի, Պակիստանի և Հնդկական օվկիանոսի հետ, իսկ ավելին ԵԱՏՄ-ն ու Եվրոպան միացնել Չինաստանից սկսվող «Մետաքսի Ճանապարհ» մեկ ճանապարհ մեկ գոտի մեծ նախագծին․«Ավելացնեմ, որ այստեղ ոչ մի վատ բան չկա և Իրանի տնտեսական ու տրանզիտ նախագծերի իրականացումն բոլոր ուղղություններով անկասկած նախ բխում են Իրանի տարածաշրջանային առևտրական շահերից, իսկ հետո դա կարող է նպաստել նաև Հայաստանի շահերին Իրանի հնարավորությունները օգտագործելով դուրս գալ 30 տարվա շրջափակումներից ու մեկուսացված վիճակից և ավելի թուլացնել իր տնտեսական կախվածությունը Ռուսաստանից»,-եզրափակեց Ս․ Շահմուրադյանը։
