Լուսանկարը՝ Armeniasputnik-ի
Արցախն արդեն օրեր շարունակ զրկված է գազամատակարարումից: Ադրբեջանը թույլ չի տալիս մոտենալ իր վերահսկողության տակ գտնվող այն հատվածին, որտեղ անհայտ հանգամանքներում վնասվել է Հայաստանից Արցախ եկող գազամուղը: Օրեր շարունակ ռուս խաղաղապահները բանակցում են Ադրբեջանի հետ, բայց ապարդյուն: Դա նշանակում է, որ՝ կամ բանակցությունն է թատրոն և ինչ որ հարցում կա համատեղ ճնշում Հայաստանի հանդեպ, կամ Ռուսաստանը չի գործադրում բավարար ջանք, որպեսզի լուծի հարցը և Ադրբեջանին ստիպի կատարել նոյեմբերի 9-ի հայտարարության դրույթները: Այնտեղ գազի մասին խոսք չկա, սակայն խոսք կա Հայաստանից դեպի Արցախ Լաչինի միջանցքով երաշխավորված տրանսպորտային կապի ապահովման մասին: Իսկ գազամուղը ևս տրանսպորտային կոմունիկացիա է, իսկ գազը՝ ապրանք, կենսական անհրաժեշտության, հատկապես ձմռանը:
Ստացվում է, որ Ռուսաստանը կամ չի ուզում, կամ չի կարողանում ապահովել իր պատասխանատվությունը: Այստեղ հնարավոր է դիտարկել ամենատարբեր սցենարներ, ընդհուպ այն, որ Երևանի վրա ճնշում են բանեցնում ԵԱՀԿ Մինսկի խմբին հայ-ադրբեջանական բանակցություն կազմակերպելու նպատակով դիմելու համար, որը խառնում է Ռուսաստանի, Բաքվի, Անկարայի ծրագրերը: Հնարավոր է իհարկե դիտարկել նաև տարբերակ, երբ Ադրբեջանը՝ Թուրքիայի աջակցությամբ, հնարավոր է նաև Արևմուտքից աջակցությամբ համարձակվում է Ռուսաստանի համար ստեղծել խնդիր, և ոչ միայն զուտ իր պատասխանատվությունն իրացնելու անկարողության տպավորության առումով, այլ նաև Հայաստանում Ռուսաստանի դեմ հանրային տրամադրություններ սերմանելու կամ խորացնելու: Հնարավոր է ամեն ինչ, որովհետև մենք գգտնվում ենք աննախադեպ տուրբուլենտությամբ համաշխարհային միջավայրում, որտեղ գլխավոր իրադարձությունները կենտրոնացել և խտացել են ուկրաինական ուղղությամբ:
Այստեղ առանցքային հարցն այն է, թե Հայաստանն ու Արցախը ինչպես և ինչ քայլով կամ քայլերով կարող են լուծել իրենց խնդիրները, տվյալ դեպքում գազատարի նորոգման հարցն ու վերականգնել գազամատակարարումը, այդպիսով Արցախը դուրս բերելով հումանիտար ճգնաժամի սպառնալիքից, որն արդեն իսկ զգալի մասով իրականություն է: Ի վիճակի՞ են Հայաստանն ու Արցախը գտնել այդ հարցի լուծում, որովհետև խնդրի համար կարելի է անվերջ հայհոյել Ադրբեջանին, քննադատել Ռուսաստանին, հնարավոր է տեսնել Արևմուտքի ականջներ, բայց այդ ամենից չի փոխվում իրավիճակը, իսկ դրա համար գլխավոր պատասխանատուն այն մարդիկ են, որոնք իշխանության կրող են Արցախում ու Հայաստանում: Օրինակ, ի՞նչ կարող է անել Արցախի խորհրդարանը, որը շաբաթներ առաջ ընդունում էր Բռնազավթված տարածքների մասին օօրենքի «խրոխտ» նախագիծը, անհասկանալի նշանակությամբ և անհասկանալի հաշվարկով ու արդյունքով, այն էլ չափազանց բարդ ու զգայուն միջազգային իրադրությունում, երբ գերլարվող ուկրաինական թնջուկը կարող էր Կովկասում բացել մեծ սադրանքների դաշտ Ադրբեջանի համար: Ի՞նչ լուծում ունեն օրինակ այդ օրենքի հայաստանյան այն «գաղափարախոսները», որոնք այնպես էին ավետում դրա ընդունումը, կարծես առաջին ընթեցումից հետո ադրբեջանցիները Շուշին էին վերադարձնելու, իսկ երկրորդ ընթերցումից հետո՝ Հադրութը: Ի՞նչ լուծումներ կան, պաթետիկ, պարապ և դեկլարատիվ հայրենասիրությունից զատ, ինչով զբաղված են եղել հայկական վերնախավերը քառորդ դարից ավելի, երբ պատերազմը գլխին կախված երկրում Հայաստանից Արցախ կենսական գազի մատակարարումը թողել են օրինակ մեկ գազատարի հույսին, փոխարենը Երևանում ու Հայաստանի տարբեր հատվածներում կառուցել մի քանի հարկանի դղյակներ, զվարճացել համաշխարհային թանկարժեք հանգստավայրերում, առյուծ որսացել մի քանի տասնյակ հազար դոլարի որսատեղիներում: Արցախում այսօր հումանիտար ճգնաժամը Ադրբեջանի վայրենության և անմարդկայնության, և միևնույն ժամանակ հայկական քառորդարյա էլիտայի քաղաքական տկարամտության և մարդկային ագահության հետևանքն է: Բայց ե՞րբ պետք է Հայաստանում հաղթահարվի այդ ամենը, և ինչպես:
