Եթե մի կողմ թողնենք Ուկրաինայում տեղի ունեցող պատերազմի աշխարհաքաղաքական համատեքստը և կենտրոնանանք զուտ ռազմական գործողությունների, ռազմական ասպեկտի վրա, ապա ակնառու է դառնում, որ աշխարհում մեծաթիվ և ամենասպառազինված բանակներից մեկը՝ ՌԴ բանակը, լրջագույն ռազմական խնդիրների է բախվում ուկրաինական պաշտպանության հանդեպ: Այդ պաշտպանությունը միայն զինված ուժերը չեն, այլ նաև աշխարհազորայիններ, որոնք սակայն ձևավորված են ոչ թե տարերայնորեն, այլ տարիների ընթացքում կազմակերպված համակարգ են:
Ռուսաստանի բանակը լրջագույն ռազմական խնդիրների է բախվում ուկրաինական մի պաշտպանական համակարգի առաջ, որը մեծ հաշվով ունի ութնամյա պատմություն և ըստ էության ձևավորված է 2014-15 թվականներից հետո, երբ Ուկրաինան բախվեց հայտնի զարգացումներին և պարզվեց, որ Եվրոպայի ամենամեծ պետությունը չունի պաշտպանական շատ, թե քիչ դիմադրունակ համակարգ: Ութ տարիների ընթացքում սակայն ուկրաինացիներին հաջողվեց ձևավորել այնպիսի մի համակարգ, որը խնդիրներ է ստեղծում ռուսական ահռելի բանակի համար: Իհարկե, մեծ հավանականությամբ ռուսական բանակն այդուհանդերձ իր սպառազինության գերակշռության հաշվին կկարողանա լուծել ռազմական նվազագույն խնդիրներ, թեև զգալի կորուստներով, սակայն ուկրաինական պատերազմի առաջին շաբաթը հստակ վկայեց այսպես ասած խորհրդա-ռուսական ռազմական մոդելի անարդյունավետությունը: Բանը միայն սպառազինության թվաքանակը կամ նույնիսկ տեխնոլոգիական որակը չէ, այլ նաև բանակի կառուցվածքը, պաշտպանական համալիրի կառուցվածքը, հրամանատարական մեխանիզմի աշխատանքը և այդօրինակ մի շարք գործոններ:
Ուկրաինայի բանակի դիմադրությունն այդտեղ է, հետո նոր միայն դրան ավելանում է այն պաշտպանական սպառազինությունը՝ և իհարկե բարձրորակ սպառազինությունը, որ ստացվել է ՆԱՏՕ –ից: Եթե չլինի պաշտպանական արդյունավետ համակարգ, սպառազինությունը չի ունենա շոշափելի էֆեկտիվություն: Ադրբեջանական սպառազինությունն օրինակ, որ թե որակով, թե քանակով բազմակի գերազանցում էր հայկականին, չէր տա Ալիևին ցանկալի արդյունք, եթե պատերազմի հրամանատարական աշխատանքը ամբողջապես չվերցներ թուրքական հրամկազմը: Այդպիսով, ուկրաինական պատերազմը դաս է հայկական բանակի ռեֆորմացիայի խնդրի տեսանկյունից: Մենք իհարկե դժբախտաբար ունեցանք մեր ցավագին դասը, սակայն պետք է սերտել նաև ուկրաինականը, պետք է ուսումնասիրել, մանրամասն վերլուծել տեղի ունեցողը, հայկական բանակի ռեֆորմացիայի առավել արդյունավետ լուծումների գալու համար:
