«Առաջին լրատվական»-ի զրուցակիցն է «Հելսինկյան նախաձեռնություն-92» Լեռնային Ղարաբաղի կոմիտեի համակարգող, խաղաղության և մարդու իրավունքների միջազգային մրցանակների դափնեկիր Կարեն Օհանջանյանը։
-Պարոն Օհանջանյան, այս օրերին շատերը զուգահեռներ են անցկացնում Արցախի ու Ուկրաինայի դեմ մղված պատերազմների միջև, երկուսն էլ որակելով որպես ռուսական սցենարներ։ Ի՞նչ նմանություններ եք տեսնում։
-Ես բազմիցս հարցազրույցներ եմ տվել Ձեր գործակալությանը արցախյան 44-օրյա պատերազմի մասին և միշտ այդ պատերազմը որակել եմ որպես Ռուսաստանի կողմից Ադրբեջանի և Թուրքիայի հետ միասին իրականացված ագրեսիա ԼՂՀ-ի և Հայաստանի դեմ։ Ավելին, Հայաստանում շատ երկար ժամանակ ես միակն էի, ով փորձում էի իրականությունից կուրացած հայերին համոզել, որ մեր դեմ պատերազմ սանձազերծողը հենց Ռուսաստանն է։ Մեր նկատմամբ կիրառվեց փլուզված ԽՍՀՄ կոչվող կայսրության վերականգնման դոկտրինի հաստատումը։ Հաջորդը Ղազախստանն էր։ Այստեղ Ռուսաստանը փորձեց ցույց տալ իր ողջ ուժն ու շարժունակությունը քաղաքակիրթ աշխարհի առաջ՝ Ուկրաինայի դեմ ռազմական ագրեսիա սկսելուց առաջ։ Միանշանակ է, որ Պուտինն իր հաշվարկներում սխալվել է՝ միամտորեն հավատալով, որ Ուկրաինայի ժողովուրդն իր «ազատագրողներին» կդիմավորի ձեռքերը պարզած։ Հանդիպելով աննախադեպ դիմադրության՝ նորօրյա Հիտլերը սկսեց օգտագործել այրված հողի մարտավարությունը։ Այսօր մենք ականատես եղանք շանտաժի Զապորոժիեի ատոմակայանին հարվածելու միջոցով… Սցենարը նույնն է, բայց ներգրավված ուժերն անհամեմատ մեծ են։ Ռուսաստանի գոյությունը վտանգված է համաշխարհային հանրության աննախադեպ միասնության ֆոնին, որը հատել է այն սահմանագիծը, որի հետևում վտանգ է սպառնում մարդկության գոյությանը։
-Հայաստանի Պաշտպանության նախարարն օրերս խոսեց Զինված Ուժերում իրականացվող բարեփոխումների մասին։ Մեր աչքի առաջ ռուսական բանակը ցույց է տալիս իր անարդյունավետությունը, այլապես վաղուց իր նպատակին հասած կլիներ։ Ռուսական մոդելի հենքով ստեղծված ՀՀ բանակը վերանայման անհրաժեշտություն չունի՞։
–44-օրյա պատերազմը ցույց տվեց, որ ռուսական հենքի վրա հայկական բանակի կառուցումը սխալ էր և հանգեցրեց մարդկային և տարածքային նման անդառնալի կորուստների։ Կարծում եմ, որ Հայաստանի բոլոր ղեկավարներն անձնապես պատասխանատու են հայ ժողովրդի նվաստացած արժանապատվության համար, և առավելապես՝ ներկայիս ոչ պրոֆեսիոնալ իշխանությունը՝ բոլոր իմաստներով։ Մենք պետք է արմատապես վերակառուցենք հայկական զինված ուժերի ողջ համակարգը՝ դրա մեջ ներդնելով առաջին հերթին արհեստական ինտելեկտի հնարավորությունները՝ թե՛ սպառազինության, թե՛ ողջ բանակի կառավարման առումով։ Բարեբախտաբար, հայ ժողովուրդը ներուժ ունի արագացված տեմպերով փոխելու գոյություն ունեցող, մինչև ուղնուծուծը կոռումպացված բանակի ողջ կառուցվածքը։ Բանակը պետք է ղեկավարեն փորձառու, կիրթ զինվորականներ՝ առաջնորդված հայրենասիրության մեծ զգացումով։ Բանակը պետք է միահյուսվի գիտության հետ, բոլոր առաջադեմ հայերը պետք է նպաստեն ազգային բանակի վերակազմավորմանը, որը պետք է հեռու մնա հանցավոր, մարդատյաց ռուսական բանակից, որը պետականությունը խլեց Արցախից և ոչնչացրեց հայոց երազանքը։
-Ձեր կարծիքով՝ այս պատերազմը մեր երկրին ի՞նչ վտանգներ կարող է հասցնել։ Ինչպե՞ս պետք է դիրքավորվի Հայաստանը։
–Հայաստանը շատ քիչ հնարավորություններ ունի ցույց տալու իր դիրքորոշումը՝ այն բանից հետո, երբ Ռուսաստանը օկուպացրեց Արցախն ու Հայաստանի մի մասը և Հայաստանին զրկեց անկախ գործելու կամքից։ Հայաստանը, սակայն, չպետք է կուրորեն աջակցի Ռուսաստանի ղեկավարության գործողություններին, որոնք ոտնձգություն են արել համընդհանուր անվտանգության և համընդհանուր աշխարհակարգի նկատմամբ։ Հայաստանը պետք է հավասարակշռված հարաբերություններ կառուցի սեփական շահից ելնելով բոլոր երկրների հետ, այլ ոչ թե՝ Ռուսաստանին դուր կգա, թե ոչ սկզբունքով: Ռուսաստանն արդեն անցյալ է, համաշխարհային հանրության մութ անցյալը։ Մենք պետք է առաջ շարժվենք դեպի զարգացում և երբեք չմոռանանք մեր ազգային շահերը։
