«Առաջին լրատվական»–ի զրուցակիցն է «Քաղաքականության հետազոտական կենտրոնի» փոխնախագահ, քաղաքագետ Արմեն Գրիգորյանը։
-Պարոն Գրիգորյան, Ուկրաինայի դեմ սանձազերծած պատերազմն անկասկած հետևանքներ է ունենալու նաև հետխորհրդային մյուս երկրների՝ այդ թվում Հայաստանի վրա։ Շատերի կարծիքով՝ հենց Ուկրաինայում է այս օրերին վճռվում մյուս հետխորհրդային երկրների ճակատագիրը։ Ի՞նչ հետևանքներ են հնարավոր Հայաստանի համար։
-Անվտանգային առումով առկա են տարբեր ռիսկեր, տարբեր սցենարներ պետք է դիտարկել՝ թեկուզ քիչ հավանական, և դրանց դեպքում հնարավոր գործողությունները պլանավորել՝ նաև հաշվի առնելով «կարմիր գծերը»։ Օրինակ՝ ի՞նչ անել, եթե Ռուսաստանը որոշի հեռանալ՝ ինչպես Առաջին աշխարհամարտից հետո։ Կամ որոշի մեր հաշվին Թուրքիայի հետ հերթական գործարքի գնալ։ Կամ՝ ճնշման միջոցով, նաև Ադրբեջանի գործուն մասնակցությամբ փորձի մեզ «հրավիրել» միութենական պետություն՝ որի անդամակցության ավելի հարմար թեկնածու Բելառուսի փաստացի բռնակցումից հետո չունի․ այս առումով բավական հատկանշական է հօգուտ միութենական պետության վերջին շաբաթներին բացահայտորեն տարվող քարոզչությունը, որի առաջամարտիկներից ոմանք նաև առաջարկում են դուրս գալ Արևելյան գործընկերության ձևաչափից։ Կամ փորձի ներքաշել Ուկրաինայի դեմ ագրեսիայի մեջ՝ թեկուզ «խաղաղապահների» անվան տակ, ինչը հղի է կատարյալ միջազգային մեկուսացմամբ։ Այլ սցենարներ էլ են հնարավոր․ սրանք գուցե առավել հավանականներն են։
Միաժամանակ կլինեն տնտեսական և սոցիալական խնդիրներ, թե անմիջապես, կարճաժամկետ առումով արդեն իսկ տեսանելի՝ տրանսֆերտների ծավալի կրճատման պատճառով, Ռուսաստանում վճարունակ պահանջարկի նվազման հետևանքով արտահանման ծավալների կրճատման և ռուս զբոսաշրջիկների քանակի անկման պատճառով, թե երկարաժամկետ։
-Մեր երկրում տարածված է այն կարծիքը, թե Ուկրաինան մեզ պատերազմի ժամանակ չօգնեց, ֆոսֆորային ռումբեր մատակարարեց մեր թշնամուն և դրա համար էլ այժմ մենք պետք է նմանատիպ դիրքորոշում ունենանք։ Սա վատ քարոզչությա՞ն, թե՞ իշխանությունների սխալ քաղաքականության հետևանք է։
-Նախևառաջ՝ բնակչության զգալի մասի մոտ պարզունակ էթնիկ ընկալումների, պարզունակ աշխարհայացքի, քննադատական մտածողության բացակայության հետևանք է․ պակաս քաղաքավարի բնորոշում այժմ չեմ ցանկանում տալ։ Թեկուզ մեծաքանակ սփյուռք ունեցող, բայց ավելի զարգացած երկրներում՝ օրինակ Իռլանդիայում, հազիվ թե «թրեշ» ֆիլմերի ինչ-որ ռեժիսորի պնդումը (այլ խնդիր է՝ ով է նրան ուղղորդել) նմանատիպ ազդեցություն ունենար։ Միաժամանակ պատասխանատու են նաև թե իշխանությունները, թե լրատվամիջոցները։
-Ինչպե՞ս եք գնահատում Արևմուտքի աջակցությունը Ուկրաինային, ինչքանո՞վ է այն բավարար։
-Վերջին օրերին աջակցությունն արդեն բավարար է։ Պուտինն ի վերջո անգամ գերմանացիներին համոզեց, որ պետք է թե «Հյուսիսային հոսք-2»-ից հրաժարվեն, թե կոշտ պատժամիջոցներ կիրառեն, թե պաշտպանական զինատեսակներ մատակարարեն, և թե ավելացնեն ռազմական բյուջեն՝ ՆԱՏՕ-ի չափանիշներին համապատասխան։ Սակայն անհնար է չնկատել, որ նախորդ տարիներին «Պուտինին հասկանալու» փորձերը նպաստել էին իրավիճակի վատթարացմանը։
-Սահմանվող պատժամիջոցներից Ռուսաստանը կտուժի՞, դա բավարա՞ր է այսօրվա իրողություններում ագրեսորին պատասխանատվության ենթարկելու համատեքստում։
-Կտուժի՝ տնտեսա-սոցիալական չափանիշներով գուցե հայտնվելով վաղ 90-ականների մակարդակում՝ Պուշկինի հայտնի հեքիաթի պառավի և կոտրված տաշտակի տարբերակով։ 2003-ից նավթի թանկացման շնորհիվ ստացված գերշահույթները թույլ էին տալիս զարգանալ՝ քաղաքակիրթ եղանակով, բայց նախընտրելի էր համարվել ագրեսիվ արտաքին քաղաքականությունը՝ մեծապետական ամբիցիաների բավարարման փորձերով, իսկ երկրի ներսում՝ համեմատաբար մեղմ ավտորիտարիզմից դեպի կոշտ տարբերակը, այնուհետև՝ դեպի տոտալիտարիզմ անցումը։ Այժմ արդեն խնդիրներ են առաջացել բարձր տեխնոլոգիական արտադրանքի՝ այդ թվում նավթի և գազի արդյունահանման համար անհրաժեշտ սարքերի ձեռքբերման առումով։ Անկախ նրանից, կստացվի պատերազմի միջոցով մասնակիորեն հասնել արտաքին քաղաքական նպատակներին թե ոչ, բռնապետությունից առավել կտուժեն հենց Ռուսաստանի, ինչպես նաև նրա կողմից բռնակցվող երկրների կամ տարածքների բնակիչները։
-Կհաջողի՞ մեր երկրին մինչև վերջ պահպանել այն չեզոքությունը, որը մինչ այժմ նկատելի է պաշտոնական մակարդակում։
-Դա պարզապես կենսական խնդիր է, որի լուծման համար պետք է բանակցել բոլոր՝ նաև պոտենցիալ գործընկերների հետ։