Հատկապես արցախյան 44-օրյա արհավիրքից հետո ստեղծված նոր իրողություններն ու մեր երկրի առջև կանգնած մարտահրավերները Հայաստանում յուրաքանչյուր ներդրում կարևոր նշանակություն է ստանում հատկապես, երբ խոսքը վերաբերում է արտերկրի հայկական կապիտալի արած ներդրումներին: Վերջին շրջանի գլոբալ և տարածաշրջանային իրողությունների բովանդակությունն ու տրամաբանությունը վկայեցին առանց այդ էլ անկախությունից ի վեր պարզ ճշմարտությունը, որ Հայաստանն այս բարդ տարածաշրջանում չի կարող զարգանալ առանց համահայկական կապիտալի, համահայկական ռեսուրսի արդյունավետ ներգրավման: Սակայն ողջ հարցն այն է, թե ինչ տեսքով ներգրավման մասին է խոսքը:
Հայաստանում հյուրանոցները անհրաժեշտ են, սակայն երբ համահայկական կապիտալը Հայաստանում արտահայտվում է առավելապես հյուրանոցաշինության և եկեղեցաշինության տեսքով, ապա այստեղ արդեն առկա է խնդիր, ոչ թե համահայկական ռեսուրսի օպտիմալ օգտագործման փաստ: Հայաստանում միլիոնների ներդրումները կատարվում էին երեք ուղղություններով՝ սպեկուլյատիվ բնակարանաշինություն, հյուրանոցաշինություն և բարեգործության անվան ներքո եկեղեցաշինություն:
Համաշխարհային ճգնաժամը ծակեց բնակարանաշինության, էլիտար շինարարության փուչիկը, մնացին հյուրանոցներն ու եկեղեցիները, և հայկական կապիտալը՝ Հայաստանից, թե արտերկրից, այստեղ կամ հյուրանոց, կամ եկեղեցի է կառուցում՝ միլիոնավոր դոլարներ ներդնելով այդտեղ: Չկա այլ միտք, գաղափար, հեռանկար, ռազմավարություն: Եվ դա այն դեպքում, երբ մեծ հաշվով հայկական ամենաթանկ կապիտալը նախ՝ միտքը, գաղափարը, ստեղծագործական տաղանդն ու պոտենցիալն են, հետո նոր արդեն՝ ֆինանսական միջոցները:
Ժամանակակից աշխարհում հաջողակը նա չէ, ով շատ փող ունի: Շատ փող ունեցողներ, շատ փող ներդնողներ շատ կան տարբեր երկրներում:
Հաջողակը նա է, ով փողը ներդնում է գաղափարական կրեատիվությամբ, մտավոր ստեղծագործականությամբ, ով ներդնում է ապագայի ռազմավարության մեջ, տեխնոլոգիական արդիականացման տրամաբանության մեջ: Որքա՞ն կարելի է կառուցել հյուրանոց և եկեղեցի, երբ երկրին հարկավոր են արտադրական, տեխնոլոգիական հզորություններ, քանի որ դա են պահանջում համաշխարհային և տարածաշրջանային մարտահրավերները, ըստ որում՝ ոչ միայն տնտեսական, այլ նաև ռազմաքաղաքական:
Այս առումով, սակայն, առանցքային հարցը դառնում է այն, թե ինչ հարաբերություններ են առկա առաջարկի իմաստով: Այսինքն՝ արտերկրի հայկական կապիտալն ինչ առաջարկություններ է ստանում Հայաստանի իշխանությունից: Եթե Հայաստանի իշխանությունները ներկայացնում են արդիական առաջարկներ, նորարար գաղափարներ, ռազմավարական բիզնես-հեռանկարներ, իսկ արտերկրի հայ կապիտալիստներն ընտրում են միայն այն, ինչ իրենց համար կապահովի արագ ֆինանսական շահույթ, կամ ինչն իրենք են համարում նպատակահարմար, ապա խնդիրը, իհարկե, կապիտալիստների դաշտում է: Սակայն եթե Հայաստանի իշխանությունը չի ձևավորում զուտ ֆիզիկական ներդրումներից առաջ մտավոր այն գեներացիոն միջավայրը, որտեղ կծնվեն նորարար գաղափարներ, ապա այստեղ, իհարկե, խնդիրը ոչ թե արտերկրի ներդրողներն են, այլ Հայաստանի իշխանությունը:
Մի բան անկասկած է, քննարկումներից վեր՝ Հայաստանի իշխանությունն է կրում մտավոր և գաղափարական գեներացիոն գործընթացների ապահովման պատասխանատվությունը, անհրաժեշտ դաշտի ձևավորումը Հայաստանում և դրանում թե հայաստանյան, թե արտերկրի հայկական կապիտալի համատեղումը՝ այդ գործընթաց ներառելով նաև հայաստանյան ուղեղներին, որոնք ունեն միտք, գաղափարներ, թարմություն, նորարարություն, սակայն չունեն անհրաժեշտ կապիտալ:
Հայաստանի իշխանությունների՝ ազգային անվտանգության անհրաժեշտությունից բխող պարտավորությունն է համատեղել հայկական միտքն ու գաղափարը Հայաստանի Հանրապետությունում՝ դնելով հայկական տնտեսական թռիչքի հիմքեր: Իհարկե, դրա համար Հայաստանը պետք է ունենա թռչելու համար ծնված էլիտաներ:
