«Առաջին լրատվական»-ի զրուցակիցն է ՄԱՀՀԻ ասոցացված փորձագետ, իրանագետ Էմմա Բեգիջանյանը
-Տիկին Բեգիջանյան, Իրանի նկատմամբ ամերիկյան 1581 պատժամիջոցներից միայն մեկն է չեղարկվում: Արդյոք սա կարելի՞ է առաջընթաց գնահատել:
-Ամերիկյան հայտարարել է, որ ինքը դա որպես բարի կամքի դրսևորում է արել, ոչ թե պայմանավորվածությունների շրջանակում: Պարզապես բանակցություններին ընդառաջ ԱՄՆ-ն քայլ է արել: Իսկ Իրանն էլ զգուշավոր և, կարելի է ասել, ինչ-որ առումով սառն է դա ընդունել, դրանով ցույց տալով, որ դա շատ քիչ է: Այս շաբաթ սկսվելու է Իրանի հետ բանակցությունների 8-րդ փուլը, և ԱՄՆ-ն հայտարարել է, որ իր այս քայլը բարի կամքի դրսևորում է, որպեսզի բանակցությունները լավ ավարտ ունենան: Ամերիկյան կողմը հայտարարել է, որ բոլոր կողմերը պետք է փոխզիջման, փոխհամագործակցության ոգով մասնակցեն բանակցություններին: Այդ պատժամիջոցը, որ վերացրել են, վերաբերում է Իրանի ոչ ռազմական միջուկային ոլորտի գործունեությանը: Այն կիրառել էր նախագահ Թրամփը 2020-ին: Այսինքն՝ սա նույնիսկ բանակցությունների համաձայնագրի շրջանակների սահմանափակում չէ:
-Ընդհանրապես ինչպե՞ս եք գնահատում Իրանի դեմ պատժամիջոցների չեղարկման ուղղված քայլերը, որքանո՞վ է հավանական, որ դրանք հաջողություն կունենան:
-Քանի որ բոլոր դեպքերում բոլոր կողմերը խիստ շահագրգիռ են, որովհետև ձախողման դեպքում անկանխատեսելի զարգացումներ կարող են լինել: Անգամ հնչում են հայտարարություններ, որ բանակցությունների ձախողման դեպքում կմտնեն ու կոչնչացնեն իրանական այդ օբյեկտները: Այսինքն նոր, ավելի բարդ իրավիճակ է ստեղծվելու տարածաշրջանում: Դրա համար ես կարծում եմ՝ փոխզիջումների կգնան: Մինչև հիմա Իրանն ԱՄՆ-ի հետ միջնորդավորված է բանակցում, ԵՄ-ի ներկայացուցչի միջոցով: Այս առնչությամբ, Իրանը հայտարարել է, որ եթե լավ համաձայնության հասնելու համար դա անհրաժեշտ լինի, իրենք ուղիղ կբանակցեն նաև ԱՄՆ-ի հետ:
-Երասխ-Նախիջևան-Մեղրի-Հորադիզ երկաթգծի հետ կապված արդեն կոնկրետ հայտարարություններ են արվում տարբեր կողմերից: Կարծիք կա, որ տնտեսական առումով սա առաջին հերթին օգուտ կբերի Հայաստանին և Իրանին: Համամի՞տ եք։
-Ես այդ կարծիքին չեմ: Փոխանակ երկաթգծի հարցը քննարկելու, պետք է Իրան-Հայաստան ճանապարհի հարցն առաջ բերեն: Իրանի համար այդ երկաթգիծն առանձնապես կարևոր չէ: Ես այդ երկաթիծը չեմ կարևորում: Միայն ծայրահեղ դեպքում, եթե Հայաստանին պարտադրելու են Սյունիքով միջանցք տրամադրել և այս երկաթգիծը կարող է փակել այդ հարցը, միայն այդ առումով է դա կարևոր: Մնացած ոչ մի առումով այդ երկաթգիծը կարևոր չէ, իրեն չի արդարացնելու, հատկապես հաշվի առնելով Հայաստանի տնտեսական կարողությունները: Հաշվի առնելով, որ Իրանից Հայաստան մտնող ապրանքների ծավալն այդքան մեծ չի, այդ բոլորը բեռնատարներով բերում են և երկաթգծի անհրաժեշտությունը չկա:
-Այսինքն՝ Իրան-Հայաստան հարաբերությունների զարգացման տեսանկյունից երկաթգիծը էական ոչինչ չի՞ տալու:
-Իհարկե, չի տալու: Գուցե ադրբեջանական ու թուրքական կողմերի համար սա ձեռնտու է, որովհետև նրանք փափուկ ձևով Հայաստանը գրավելու և վերջնական ոչնչացնելու նպատակ են հետապնդում: Եթե դուք եղել եք Վրաստանում, Բաթումիում, կտեսնեք, որ թուրքերն ու ադրբեջանցիները գրավել են այդ երկիրը, և սա այն դեպքում, երբ վրացիների հետ նրանք բարիդրացիական հարաբերություններ են ունեցել, իսկ մեզ հետ՝ թշնամական: Հիմա պատկերացնո՞ւմ եք՝ դա ինչ է նշանակում, նշանակում է մեր տնտեսությունը ոչնչացնել:
