Ռուսական մեդիատիրույթը շարունակում է համառորեն խաղարկել Գարեգին Նժդեհի «կենսագրության» թեման, նրան շարունակելով մեղադրել «հիտլերականության» կամ «ֆաշիզմի» հետ գործակցելու համար: Ինչպես հայտնի է, հերթական բռնկման առիթ է հունվարի 28-ին՝ հայկական բանակի օրը Մոսկվայում Ռուսաստանի հայերի միության կազմակերպած ֆիլմի ցուցադրությունը: Թեմային միացավ ընդհուպ Բաքվի ղեկավար Իլհամ Ալիևը: Սակայն, թերևս պարզունակ կթվա, որ ռուսական մեդիատիրույթում արդեն օրեր շարունակ թեմայի խաղարկումը կամ շահարկումը լոկ ադրբեջանական պատվեր է: Ոչ, բանն այն չէ, որ ռուսական մեդիատիրույթը ենթակա չէ այդ պատվերներին: Ենթակա է, այն էլ ինչպես:
Խնդիրն այն է, որ հետևողական կիրառումը վկայում է, որ պատվերը հարակից գործոն է, իսկ խորքում՝ քաղաքական պահանջարկն է, որ կա Ռուսաստանում; Հետևաբար, առնվազն իբրև հնարավոր վարկած հարկ է թերևս դիտարկել այդպիսի քաղաքական պահանջարկի հնարավոր մոտիվ կամ առիթ, թե ինչու՞ է տեղի ունենում հերթական բռնկում-խաղարկումը: Լայն իմաստով, թերևս անկասկած է այն, որ Նժդեհի թեման Ռուսաստանի համար Հայաստանին «մեղադրանք» ներկայացնելու բացառիկ, հազվադեպ հնարավորություն է: Ռուսաստանի համար այդ խնդիրը կարևոր է, հաշվի առնելով այն քաղաքականությունը, որ Մոսկվան վարում է հետխորհրդային ամբողջ ընթացքում և հատկապես ՌԴ նախագահ Պուտինի իշխանությունը ստանձնելուց ի վեր, և առավել ևս վերջին 10-15 տարիներին: Այդ քաղաքականությունը հիմնված է Հայաստանի սուբյեկտության հաշվին ռեգիոնալ հարցեր լուծելու տրամաբանության վրա: Ոչ միայն դրա վրա, իհարկե, բայց՝ նաև դրա վրա, ընդ որում զգալի և առանցքային հարցերում:
Հայաստանի անվտանգային միջավայրում վերջին 10 տարիների ընթացքում տեղի ունեցողը դրա ծանր և ակնառու վկայությունն է՝ 44-օրյա պատերազմի ցավագին գագաթնակետով: Ահա այդ պարագայում, Ռուսաստանն անշուշտ անհաղորդ չէ Հայաստանի հանրային տրամադրություններին, ըստ այդմ լավ է պատկերացնում Հայաստանի հանրության, հայ ժողովրդի մեղադրականները, դրանց հիմնավորվածությունն ու արդարացիությունը, ինչպես նաև մեծ իմաստով դրանց ազդեցությունը իր շուրջ եղած մթնոլորտի վրա: Այդ պարագայում, կամ մնում է հայցել ներողամտություն և «թողություն», կամ գտնել մեղադրանքը «շրջելու» հնար: Եվ ահա, նժդեհյան թեման Ռուսաստանի համար դրա լավագույն հնարավորությունն ու առիթն է՝ իհարկե իրենց պատկերացումներով: Դա առավել ևս «հրաշալի» առիթ ու լուծում է, եթե կա նաև դրա համար վճարելու պատրաստ սուբյեկտ՝ Ադրբեջանը, Ալիևը: Սակայն, դառնանք կոնկրետ դրվագին՝ ինչո՞ւ հիմա, ինչո՞ւ հանկարծ: Իհարկե հնարավոր է տարբեր պատճառներ, սակայն դրանց թվում արժե դիտարկել թերևս մեկը, որը առաջին հայացքից կարող է դուրս մնալ ուշադրությունից:
Սերժ Սարգսյանի թիմակիցները նախորդ շաբաթ ազդարարեցին, որ Սարգսյանը հունվարի վերջին կպատասխանի Նիկոլ Փաշինյանի հայտարարություններին, որոնք վերաբերում էին արցախյան գործընթացի վերջին տարիների, իսկ ավելի կոնկրետ՝ հետերկուհազարտասնվեցյան զարգացումներին: Իսկ այստեղ հարկ է ուշադրություն դարձնել ժամանակային հանգամանքին: Դա մի ժամանակահատված էր, երբ Ռուսաստանը ձգտում էր ամբողջությամբ իր ձեռքը վերցնել իրավիճակը արցախյան գործընթացում, հետևաբար դրա զարգացումների համար ՌԴ պատասխանատվությունն ու դերակատարումը իսկապես առանցքային է: Հետևաբար, եթե իրադարձությունները զարգացել են Հայաստանի համար ոչ շահեկան հունով, ապա այստեղ առանցքային է ՌԴ դերը: Ի դեպ, հատկանշական է, որ հենց այդ ժամանակահատվածում նաև ՌԴ-ն «որսաց» Երևանում Նժդեհի արձանի տեղակայման հանգամանքը և սկսեց այն օգտագործել Հայաստանին մեղադրելու, այլ կերպ ասած՝ Հայաստանի դեմ իր քայլերը անուղղակի արդարացնելու համար: Այդպիսով, Հայաստանում ծավալվող բանավեճը, որ պայմանականորեն կարող ենք «անվանել» «Փաշինյան-Սարգսյան» բանավեճ, Ռուսաստանի համար կարող է պարունակել որոշակի ռիսկեր: Իհարկե միամտություն է մտածել, թե Փաշինյանը կամ Սարգսյանը ուղիղ ձևով մատնացույց կանեին Մոսկվայի դերը, սակայն «բացահայտումների» ընթացքում կարող էին տողատակում հնչել մտքեր, գնահատականներ, որոնք հանրությանը կարող էին տալ այսպես ասած «մտորելու նյութ»: Առավել ևս Սերժ Սարգսյանի պարագայում, որը այլևս չլինելով իշխանություն և թերևս չունենալով իշխանության հավակնություն և հույս ընդհանրապես, կարող է զգալիորեն ավելի անկաշկանդ լինել իր հայտարարություններում կամ ձևակերպումներում, իհարկե համեմատության կամ հարաբերականության մեջ: Բայց, դա էլ կարող է բավարար լինել հանրությանը անհրաժեշտ «եզրակացությունների» համար: Ընդ որում, Սարգսյանն ինքն էլ իր հարցազրույց-պարզաբանումներում ակնարկեց այդ մասին, նշելով, թե իրեն թույլ չի տա առանց համանախագահների իմացության որևէ փաստաթուղթ հրապարակել, սակայն կանի դա «ծայրահեղ անհրաժեշտության» դեպքում: Թե ինչն է Սերժ Սարգսյանը համարում ծայրահեղ անհրաժեշտություն, կամ ինչը կհամարի՝ սա իհարկե հարց է, սակայն ահա այդ ֆոնին թերևս որոշակիորեն կարող է ուրվագծվել Ռուսաստանում նժդեհյան թեմայի բռնկման և խաղարկման սցենարային կամ վարկածային մի մոտիվ, որպես այսպես ասած նախազգուշացում Սարգսյանին, հաշվի առնելով այն, թե ինչ գաղափարախոսության անունից է ներկայանում Սերժ Սարգսյանի գլխավորած կուսակցությունը: