«Առաջին լրատվական»-ի զրուցակիցն է Ռուսաստանի հայ փաստաբանների ԱՐՄՌՈՍՍ ասոցիացիայի նախագահ Ռուբեն Կիրակոսյանը
–Պարո՛ն Կիրակոսյան, Ռուսաստան մեկնող ոչ ռեզիդենտ քաղաքացիների համար 2021-ի դեկտեմբերի 29-ից սահմանվել են նոր կանոններ: Արդյոք խնդիրներ կունենա՞նք առաջիկայում ՌԴ մուտք գործող քաղաքացիների հետ կապված, թե ոչ:
-Ինչպես գիտեք, 2021թվականի դեկտեմբերի 29-ից ՌԴ-ում նոր կարգ է հաստատվել օտարերկրյա քաղաքացիների մուտք և ելք գործելու հետ կապված։ Նոր պահանջներ են ներկայացվել, նոր կարգավորումներում կա մատնահետք հանձնելու պահանջը, բիոմետրիկ տվյալների հանձնումը։ Նախկինում այսպիսի պահանջներ չկային, այս տարվանից արդեն գործում են և տարածվելու են նաև ՀՀ քաղաքացիների վրա այն բացառությամբ, որ եթե ընդհանուր կարգով օտարերկրյա քաղաքացին 30 օրում մուտք գործելուց հետո պետք է անցնի այդ վարույթները, ԵԱՏՄ պետությունների քաղաքացիները, այդ թվում՝ հայաստանցիները, 30 օրվա ընթացքում պարտավոր չեն անցնել այդ վարույթները, բայց եթե ՌԴ-ում գտնվելու են ավելի երկար, քան 30 օր ժամանակահատվածում, պարտավոր են։ Մատնադրոշմային գրանցումը Սահմանադրությամբ և դաշնային օրենսդրությամբ է կատարվում, տհաճ վարույթ է, բայց կա տրամաբանություն, դաշնային կառավարությունը եկել է այն եզրակացության, որ դրա կարիքը կա։
Բացի դրանից, պետք է կայանա լուսանկարում և բժշկական զննում, որը նշանակում է, որ օտարերկրյա քաղաքացին պետք է հաստատի, որ չի տառապում թմրամոլությամբ, հոգեբուժական և վարակային հիվանդություններով, իսկ այն օտարերկյա քաղաքացիները, որոնք արդեն գտնվում են ՌԴ-ում, պարտավոր չեն անցնել այդ վարույթները, բայց եթե նրանք ինչ-ինչ պատճառով լքում են Ռուսաստանը և վերադառնում են, այդ վարույթը նրանց վրա էլ է տարածվում։
-Պուտինը Պետդումա է ներկայացրել «Ռուսաստանի Դաշնության քաղաքացիության մասին» օրինագիծը։ Ի՞նչ փոփոխություններ են սպասվում, ի՞նչ պետք է իմանան ՌԴ քաղաքացիություն ստացողները։
–ՌԴ նախագահը Քաղաքացիության մասին օրենքի նոր նախագիծ է առաջարկել, որը հիմա գտնվում է պետդումայում, և քիչ են կասկածները, որ այն չի ընդունվի։ Նորություններ են սպասվում երկքաղաքացիություն ստանալու կարգում․ առաջին՝ ՌԴ-ում պաշտոնապես կճանաչվի երկքաղաքացիությունը։ Հայաստանի հետ նախկինում այդ ինստիտուտը չէր աշխատում և ընդհանրապես երկքաղաքացիությունը աշխատում է այն դեպքում, երբ ՌԴ-ն այդ պետության հետ ունի համաձայնագիր, որի համաձայն՝ երկու պետությունները երկկողմանի ճանաչում են երկքաղաքացիության ինստիտուտը։ Բացի երկքաղաքացիությունից՝ նոր ինստիտուտ է ներդրվում՝ բազմաքաղաքացիություն, Ռուսաստանը բոլոր դեպքերում այդպիսի քաղաքացիներին ճանաչում է միայն որպես ՌԴ քաղաքացի, այլ բառերով ասած՝ այդ ինստիտուտը չի տալիս որևէ արտոնություն, և բոլոր իրավունքները և պարտականությունները ՌԴ-ի նկատմամբ քաղաքացին պարտավոր է կատարել։ Սա նշանակում է, որ երկքաղաքացիություն ունեցող անձը, եթե դատապարտված է և պատիժ է կրում ՌԴ-ում, միջնորդության դեմքում ՌԴ-ն պարտավոր է նրան փոխանցել երկրորդ քաղաքացիության պետություն, որ նա այնտեղ կարող է շարունակել կրել պատիժը, եթե տվյալ պետությունը տալիս է համաձայնություն, որ պատրաստ է նրան ընդունել։
Ինչ վերաբերում է քաղաքացիություն ընդունելու վարույթներին, նոր հիմք է առաջացել, նախկինում ՌԴ-ում գործում էր, այսպես կոչված, արյան սկզբունքը քաղաքացիություն ձեռքբերելու, եթե երեխան ծնվել է ՌԴ քաղաքացիների ընտանիքում։ Բացի արյան սկզբունքից, կա հողի սկզբունք, երբ անձը, որը ծնվել է ՌԴ տարածքում, ճանաչվում է որպես ՌԴ քաղաքացի։ Այդ սկզբունքներն են հիմա ընդունվելու, և եթե ընդունվի, կաշխատի ՌԴ-ում, ինչը նշանակում է, որ եթե երեխան ծնվել է ՌԴ տարածքում, բայց ծնողները օտարերկրյա քաղաքացներ են, այդ երեխաները նույնպես ճանաչվում են ՌԴ քաղաքացի, եթե նրա ծնողները հատուկ կարգով չեն հրաժարվում այդպիսի քաղաքացիությունից։ Որպես ՌԴ քաղաքացիներ՝ ճանաչվելու են նաև որբ երեխաները, եթե նրանց ծնունդից վեց ամիս անցել է, բայց պետական մարմինները նրանց ծնողների մասին որևէ տեղեկություն չունեն։
-Ինչպիսի՞ արտոնություններ կլինեն։
-Քաղաքացիություն ձեռք բերելու արտոնությունները հետևյալն են լինելու․ առաջին՝ եթե օտար պետության քաղաքացին հինգ տարի ծառայել է ռուսական բանակում և այդ զորամասի կողմից կա միջնորդություն, որպեսզի անձը ստանա քաղաքացիություն։ Ամուսնություն ՌԴ քաղաքացու հետ, եթե նախկինում հիմք էր, որ սկսվի վարույթը, լեգալիզացման և քաղաքացիության, հիմա դա չի համարվում լիարժեք հիմք այն բացառությամբ, որ այդ ընտանիքում կա ընդհանուր կամ որդեգրած երեխա, այդ դեպքում միայն ամուսանությունը համարվում է քաղաքացիություն ձեռք բերելու հիմք։ Հիմքերից են նաև փախստականի կարգավիճակը ՌԴ-ում, եթե ծնողը կամ երեխան ՌԴ քաղաքացի են, եթե կա բարձրագույն կրթություն ռուսական բուհում ստացած գերեզանց թվանշաններով, եթե օտար պետության քաղաքացին մասնակից է «Հայրենակիցներ» ծրագրին, որը արտոնություններ է տալիս ևս ՌԴ ժամանելու և լեգալիզացվելու և քաղաքացիություն ստանալու։
Բացառիկ հիմքերն են քաղաքացիության Հայրենական պատերազմի մասնակիցների համար, երկրորդ՝ եթե անձը ունի բացառիկ արժանիքներ ՌԴ-ի նկատմամբ, եթե ունի շատ բարձր մասնագիտական մակարդակ, և վերջին բացառությունը, եթե նա ներկայացնում է որևէ բացառիկ հետաքրքրություն ՌԴ-ի համար այլ պատճառներով։
Քաղաքացիությունը վերացվում է այն դեպքում, երբ անձը կամավոր դրա մասին դիմում է գրում, եթե կա միաժամանակ երաշխիքներ ուրիշ պետության կողմից, որ պատրաստ են նրանք այդ անձին տալ իրենց պետություն քաղաքացիությունը։ Մյուս հիմքերից էր այն, որ եթե նախկինում օտար պետության քաղաքացին, լինելով ՌԴ քաղաքացի, այստեղ լուրջ ահաբեկչության կամ քաղաքական հանցագործություն է կատարել, այդպիսի քաղաքացիները զրկվում են Ռուսաստանի քաղաքացիությունից։ Եվ վերջին՝ եթե մինչև վերջերս Ռուսաստանի քաղաքացիությունից շատ հեշտ և արագ զրկում էին մարդկանց, որոնք ապօրինի կարգով էին քաղաքացիություն ձեռք բերել, հիմա մեղմվում է, եթե անօրինական կարգով քաղաքացիություն է ձեռք բերել և անցել է տասը տարի, դա հիմք չի հանդիսանում, որ անձին զրկեն քաղաքացիությունից։
