Կադաստրի կոմիտեն հանրային քննարկման է ներկայացրել ինքնակամ կառույցների հաշվառման նոր կարգը։ Կառավարության կողմից հաշվառման կարգը սահմանելու մասին որոշման նախագիծը տեղադրվել է իրավական կատերի նախագծերի հրապարակման միասնական կայքում։ Կառավարությունը հավանության է արժանացրել կադաստրային կոմիտեի ներկայացրած ինքնակամ կառույցների,կիսակառույցների հաշվառման նոր կարգի մասին նախագիծը,ըստ որի՝ չհաշվառված ինքնակամ կառույցն հաշվառելու համար ֆիզիկական և իրավաբանական անձիք, պետական կամ տեղական ինքնակառավարման մարմինները պետք է դիմելու են նախ՝ չափագրողների,ովքեր ունեն Կադաստրի կոմիտեից որակավորման վկայական: Վերջիններս համապատասխան չափագրական աշխատանքներ կատարելուց և դրա արդյունքները պատվիրատուի հետ համաձայնեցնելուց հետո չափագրման փաթեթը ներբեռնելու են www.e-cadastre.am կայքէջում ներդրված չափագրողների առցանց գրասենյակ: Նշված գործառույթներն իրականացնելուց հետո կառույցը համարվելու է հաշվառված, որի մասին պատվիրատուն ծանուցվելու է կարճ հաղորդագրության միջոցով: Հրապարակված օրենքի նախագծով սահմանվել են նաև հաշվառում իրականացնելու նպատակով Կադաստրի կոմիտե ներկայացվող դիմումների ժամկետները։ 2021թ․հունվարի 1-ից հետո կառուցված շինությունների դեպքում դիմումները պետք է ներկայացվեն կառավարության որոշման ուժի մեջ մտնելուց հետո երկու ամսվա ընթացքում։ Իսկ մինչև 2021թ․ հունվարի 1-ը կառուցված շինությունների վերաբերյալ դիմումները Երևանում,օրինակ, պետք է ներկայացվեն մինչև մինչև 2023թ․հունվարի 1-ը, իսկ օրինակ՝ այլ քաղաքային համայնքների դեպքում մինչև 2024 թվականի հունվարի 1-ը։
Թե՞ ինչքանով է այս նախագիծը արդյունավետ և արդյոք կծառայի՞ իր նպատակին և արդյոք ռիսկեր պարունակում է ։
Իրավաբան, սեփականության հարցերով փաստաբան Արմեն Թևանյանի մեկնաբանությամբ՝ ընդհանուր առմամբ ողջունելի, բավականին հետաքրքիր նախագիծ է։ «Եթե հակիրճ ներկայացնեմ, այն ենթադրում է՝ ինչպես արդեն նշվել է Կառավարության նիստին, ինքնակամ շինություններին սեփականության իրավունք չի տրվելու, չեն համարվելու օրինական, այլ պարզապես հաշվառվելու են»,-նշեց իրավաբանը: Վերջինիս խոսքով, բացի ընթացակարգի կարգավորումից, այն ենթադրում է խստացում և զսպող ազդեցություն այն անձանց հանդեպ, ովքեր մտադրություն կունենան պետությունից գաղտնի, զարտուղի ճանապարհներով ինքակամ կառույցներ սարքել, ինչպես որ վարվել և վարվում են ցայսօր, քանի որ ներկայիս չփոփոխված օրենքով հնարավոր է շրջանցելով օրենքի պահանջները, անօրինական ձևով հասնել սեփականաշնորհման թույլտվության: Ահա այս նախագծով,առանց երկար իրավական քաշքշուկի, ապօրինի կառույցները կենթարկվեն ապամոնտաժման: Մյուս դրական հատկանիշը, մեր զրուցակցի դիտարկմամբ, այն է, որ այդ որոշող մարմինը միանգամից ստուգման, հաշվառման է ենթարկելու ամբողջական և չափագրված նախագծային փաթեթը; Բացի այդ՝ դրական է ժամանակը խնայող ու պրոցեսները արագացնող առցանց չափագրման գրասենյակի ներդրման գաղաափարը:
Փաստաբանի խոսքով՝ նախագծի հիմնական նպատակը ընթացակարգը փոխելն է, այն ավելի պարզեցնելն ու խոցելի կողմերից, ինչու չէ նաև կոռուպցիոն ռիսկերից ձերբազատելը. «Այժմ իրավասու հատուկ մարմինն է որոշելու ինքնակամ կառույցի հաշվառված կարգավիճակը, որով,ըստ էության, նվազագույնի պիտի հասցվի դատական գործընթացներով հարցերի լուծումը, բացի այդ՝ բացառվի ապօրինի ինքնակամ շինությունների կառուցումը»,-ընդգծեց Թևանյանը։ Մյուս կողմից, ըստ իրավաբանի, սա նաև կթեթևացնի քննչական մարմինների աշխատանքը:
Թևանյանի կարծիքով՝ փոքր-ինչ խնդրահարույց, ռիսկային կարող է լինել այն հանգամանքը, որ դադարելու են գործել քաղաքացիական օրենսգրքի մի քանի դրույթներ, մասնավորապես Քաղաքացիական օրենսգրքի 187-րդ հոդվածի 4-րդ,5-րդ կետերը ուժը կորցված են համարվելու, որոնց համաձայն՝ համայնքի ղեկավարները կարող էին շինթույլտվություն տրամադրել: «Այսինքն՝համայնքի ղեկավարներն այլևս զրկվում է այդ իրավասությունից, իսկ տրամադրված սեփականաշնորհումները սահմանված ժամկետում պետք է հաշվառման ենթարկվեն»,-պարզաբանեց իրավաբանը և շարունակելով հավելեց, որ բոլոր այն շինությունները, որոնք չեն համապատասխանի իրավասու մարմնի պահանջներին, չեն հաշվառվի, իսկ համապատասխանողների սեփականության իրավունքի փաստաթղթում կնշվի հաշվառված:
Ըստ Թևանյանի՝ ուշագրավ է նաև այն, որ նախագծով ինքնակամ կառույցը համարվում է հաշվառված նաև այն դեպքերում, երբ մինչև կարգի ուժի մեջ մտնելը այդ կառույցը իրավունքի պետական գրանցման վկայականում կամ Կադաստրի կոմիտեի տեղեկատվական բազայում հաշվառված է որպես ինքնակամ կառույց, իսկ որոնք չեն հասցրել հաշվառել, այս օրենքի համաձայն են ստանալու հաշվառման թույլտվություն կամ մերժում։
